محققان در پژوهش جدیدی سلول‌های تولیدکننده انسولین و سلول‌های سازنده رگ‌های خونی را که مهندسی شده بودند، به موش‌های مبتلا به دیابت نوع 1 پیوند زدند و موفق شدند بیماری را معکوس و درمان کنند. محققان امیدوارند این روش جدید بتواند روزی این بیماری را در انسان هم کاملاً درمان کند.

جزایر (Islets) درون پانکراس تنها بافت انسانی است که در پاسخ به افزایش سطح گلوکز خون انسولین تولید می‌کند. در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی به این جزایر حمله می‌کند و به‌آرامی آنها را از بین می‌برد و منجر به کمبود انسولین می‌شود. پیوندزدن جزایر رویکردی امیدوارکننده برای درمان این بیماری است اما تنها روش مورد تأیید FDA محدودیت‌های قابل‌توجهی نیز دارد.

طبق گزارش نیواطلس، محققان بخش پزشکی دانشگاه کرنل آمریکا مطالعه‌ای انجام داده‌اند که در آن جزایر پانکراس را در کنار سلول‌های مهندسی‌شده تشکیل‌دهنده رگ‌های خونی، به موش‌های بیمار پیوند زدند و با موفقیت دیابت نوع 1 را معکوس کردند.

درمان دیابت نوع 1 با روش جدید

درحال‌حاضر، رویکرد رایج برای پیوند جزایر شامل تزریق جزایر استخراج‌شده از پانکراس فرد اهداکننده به سیاهرگ باب کبدی (Hepatic portal vein) است که معمولاً با سوزنی نازک از طریق پوست وارد کبد می‌شود. درون کبد این جزایر در رگ‌های خونی کوچکی به نام سینوسوئیدها قرار می‌گیرند؛ جایی که اکسیژن و مواد مغذی را از بافت اطراف جذب می‌کنند. رگ‌های خونی جدید طی چند هفته تشکیل می‌شوند اما بسیاری از جزایر ممکن است به‌دلیل التهاب، کمبود اکسیژن و حمله ایمنی در این زمان از بین بروند. برای جلوگیری از رد این جزایر نیز مدت طولانی داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای بیمار تجویز می‌شود.

محققان در پژوهش حاضر می‌خواستند روشی ایجاد کنند که کمتر تهاجمی باشد و عمر جزایر اهداکننده را در بدن افزایش دهند. آنها سلول‌های لایه‌های درون‌رگی یا Endothelial Cells (سلول‌هایی که داخل رگ‌های خونی را می‌پوشانند) را مهندسی کردند و سلول‌هایی به نام R-VEC تشکیل دادند.

R-VECها که از سلول‌های ناف انسان به دست می‌آیند، برخلاف سلول‌های لایه‌های درون‌رگی که در جزایر یافت می‌شوند، در شرایط پیوند نسبتاً بادوام‌اند. محققان با پیوند جزایر و این سلول‌های مهندسی‌شده مشاهده کردند که اکثر موش‌های دیابتی وزن طبیعی بدن خود را به دست آوردند و حتی پس از 20 هفته کنترل قند خون طبیعی داشتند. داشتن قند طبیعی در موش‌ها طی 20 هفته نشان‌دهنده پیوند موفقیت‌آمیز و درمان دائمی است. از سویی، موش‌هایی که پیوند جزایر بدون R-VEC داشتند، بهبودی بسیار کمتری نشان دادند.

یافته‌های پژوهش حاضر در Science Advances منتشر شده است.