فرارو– محسن صالحی‌خواه؛ رئیس‌جمهور سخنرانی‌های زیادی انجام می‌دهد. گاهی در روز ممکن است دو جا برای سخنرانی برود. حرف‌ها نیز تکرار همان صحبت‌های همیشگی است. گاهی مورد انتقاد حامیانش قرار می‌گیرد و همیشه مورد حمله منتقدان است. زیاد بودن سخنرانی‌های رئیس‌جمهور در حال کلی آفت و وقتی حرف جدیدی برای زدن وجود ندارد، آفتی بزرگ‌تر است. گاهی از دل همین سخنرانی‌ها جملاتی بیرون می‌آید که آدمی را به فکر فرو می‌برد. افرادی که این تعداد سخنرانی‌های بامناسبت و بی‌مناسبت را در برنامه مسعود پزشکیان قرار می‌دهند، احتمال زیاد خیرخواه او نیستند.

مسعود پزشکیان ۲ اسفند در ملارد گفت: «[اسرائیل]می‌گوید مراکز هسته‌ای را می‌زنیم، تو بزن ما دوباره می‌سازیم. مراکز هسته‌ای ما در ذهن بچه‌های ماست نه روی زمین.» شنیدن این جمله از رئیس‌جمهوری مانند پزشکیان، تلخ است. می‌دانم رئیس‌جمهور نمی‌خواهد در برابر تهدید‌های مکرر و علنی طرف مقابل ضعف نشان دهد، اما جواب آن تهدید‌ها این نیست که اگر شما تاسیسات هسته‌ای ما را بزنید آنها را دوباره می‌سازیم. اگر آنها تاسیسات هسته‌ای ایران را زدند یعنی کار به جایی رسید که جنگ اجتناب‌ناپذیر است. وقتی ایران را زدند، ایران نیز پاسخ هم‌سنگ می‌دهد و جنگ منطقه‌ای آغاز می‌شود. هیچ ناظر و تحلیلگری نسبت به این موضوع شک ندارد.

وقوع این سناریو از سوی بسیاری تحلیلگران پیش‌بینی شده است: «بزنند، می‌زنیم، آمریکا وارد شود، پایگاه‌های آمریکا در کشور‌های منطقه را می‌زنیم، جنگ به خلیج فارس سرایت می‌کند و تمام منطقه درگیر جنگ می‌شود.»، اما تمام تلاش ما این است که به آن نقطه نرسیم. انتظار ما از پزشکیان این نیست که ضعف نشان دهد. انتظارمان این است که راه‌حل و نقشه‌راه متوازنی برای خروج از این وضعیت طراحی کند. اگر قرار باشد به این نقطه برسیم، چرا تلاش کردیم تفکر جنگ‌طلب بر سر کار نیاید؟

رئیس‌جمهوری محترم در سخنرانی‌های متعدد به این گزاره اشاره کردند که «اگر بخواهیم، می‌توانیم.» آیا با خواستن ما همه چیز حل می‌شود؟ ما می‌خواهیم تورم تک‌رقمی، نرخ ارز مناسب، خانه ارزان، نرخ اجاره مسکن مناسب، ناترازی انرژی حل و تحریم‌ها رفع یا بی‌اثر شود. سال‌هاست این را می‌خواهیم. خواستن ما چه چیزی را عوض کرد؟ شاید برخی این برداشت را داشته باشند که نگارنده در حال زمینه‌سازی برای طرح مسئله مذاکره است. خیر؛ مذاکره در این وضعیت دردی از ایران دوا نمی‌کند، چون قرار نیست برخی سیاست‌های نادرست که ما را مجبور به مذاکره می‌کنند، مورد تجدید نظر قرار بگیرد. طرف مقابل نیز دیوانه‌تر از همیشه است. بنابراین، پاسخ این وضعیت تکرار جمله اگر بخواهیم، می‌توانیم نیست. تعیین یک نقشه راه و چانه‌زنی با ارکان مختلف قدرت برای طراحی یک صدای واحد جهت خروج از این وضعیت، چیزی است که ما نیاز داریم.

در بعضی موارد معتقدم حتی اگر بخواهیم هم نمی‌توانیم. همین امروز که کشور درگیر مشکلاتی بزرگ است، چرا دولت مستقر بودجه‌ای بیشتر برای سازمان صداوسیما در نظر گرفت؟ برای کدام خروجی درخشان؟ در حالی که کشور شرایط عادی ندارد، چه عاملی دولت چهاردهم را به این سمت می‌برد که بودجه ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی مرکز خدمات حوزه علمیه را به ۱۴ هزار میلیارد تومان افزایش دهد؟ این رقم برای صداوسیما در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۲۲ هزار و ۲۰۸ میلیارد تومان بود که در ۱۴۰۴ به ۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. در کنار این افزایش‌های سخاوتمندانه، کاهش ۵۰ درصدی بودجه معاونت علمی را هم داریم که بسیاری از پروژه‌ها را تعطیل می‌کند. در عصر هوش مصنوعی و رقابت کشور‌های قدرتمند بر سر به دست آوردن برتری در حوزه فناوری، ما چنین مدیریتی را شاهد هستیم. اینها فقط چند نمونه است. آیا اصلاح این وضعیت هم شامل «بخواهیم، می‌توانیم» می‌شود؟