امیرعباس آذرم‌وند: پزشکیان و دولتش شاید زودتر از آنچه که تصور می‌کردند با مشکلات اقتصادی مواجه شدند. کمتر از ۶ ماه از پیروزی مسعود پزشکیان مشخص شد که دونالد ترامپ و تیم دست راستی او برای چهار سال آینده سکان واشنگتن را به دست خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید:
خطر فقر بیخ گوش کارگران/ شکاف هزینه‌ها و درآمد عمیق‌تر از همیشه/ شکاف میان مزد و معیشت ۱۰ میلیون است
بازنگری در سیاست ارزی دولت آغاز شد/ دلار ۲۸.۵۰۰ تومانی باقی می‌ماند
چرا رشد اقتصادی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ منجر به بهبود وضعیت نشد؟ / فیاضی: هر «رشدی» قابل اعتنا نیست
در داخل نیز اوضاع بر وفق مراد پزشکیان و حامیانش پیش نرفت؛ جهش‌های پی در پی نرخ ارز تا آنجا پیش رفت که برخی را به ضرورت کنار گذاشتن مسئولان ارشد اقتصادی کشور مانند رییس کل بانک مرکزی یا وزیر اقتصاد رساند. تغییر رییس کل بانک مرکزی اما با حضور سرزده پزشکیان در بانک مرکزی و حمایت همه جانبه او از محمدرضا فرزین ناتمام ماند. در مورد همتی ولی کار دشوارتر است چرا که باید مجلس دوباره به وی رای اعتماد دهد. پزشکیان در روزهای گذشته به صراحت از وزیر اقتصاد خود هم حمایت کرده و مدعی شده تصمیم‌گیر اقتصاد کشور سران سه قوه هستند که هیچ سیاستی بدون توافق با آنها عملی نشده است.
آنچه مشخص به نظر می‌رسد این است که دولت به دنبال تغییر سیاستهای اقتصادی خود رفته است. تجربه چند ماهه اقدامات دست راستی نشان داد که اقتصاد ایران آمادگی هیچ شوک اضافه ای را ندارد و حضور پزشکیان در جلسه مدیران کل بانک مرکزی با موضوع کنترل بازار ارز و طلا هم گواهی دیگر بر این نکته است که تنها چند ماه زمان برای رییس دولت کافی بود که بخواهد از سیاست پیشین خود فاصله بگیرد. این مهم در شرایطی است که اقتصاد ایران برای سال آینده باید خود را آماده رویارویی تمام عیارتری با تحریم‌ها کند.
حجت الله فرزانی، کارشناس حوزه پولی سیاست پولی دولت را این‌گونه توضیح داد: «بانک مرکزی حتی زمانی که بحث تک نرخی کردن ارز هم مطرح بود تاکید داشت که باید برای ارز مورد نیاز کالاهای اساسی فکری کرد. درواقع پیش از بحثهای اخیر نیز از نظر سیاستگذار پولی باید کالاهای اساسی با ارزی ارزان‌تر تامین شوند و اظهارات اخیر آقای عارف هم تاکیدی دوباره بر این مهم است.»
او درباره چرایی توجه به این مساله گفت: «چالش اساسی در هر سیاست کلان اقتصادی دغدغه معیشت خانوارها است و بانک مرکزی هم به سهم خود در حوزه پولی و ارزی چنین مساله‌ای را برای خودش تعریف کرده است. هم اکنون نیز با وجود حذف سامانه نیما، چند نرخ ارز در کشور داریم که نرخ تامین کالاهای اساسی یکی از آنها است.»
او در پاسخ به اینکه پیش از این برخی از مسئولان وعده تک نرخی شدن ارز را می‌دادند ولی اکنون همچنان ارز چند نرخی است گفت: «الزامات خاصی برای تک نرخی کردن ارز وجود دارد. به هر روی تلاشهایی صورت گرفت تا لااقل جهش‌های قیمتی به حداقل برسند. »
فرزانی هشدار داد: «مساله اساسی ارزی کشورمان این است که فعلا محدودیتهای ارزی که با آن دست به گریبانیم وجود خواهد داشت و تا چهار سال دیگر هم حداقل دونالد ترامپ در کاخ سفید حضورز دارد و می‌خواهد فشار حداکثری را دوباره علیه کشورمان اعمال کند. در این شرایط مساله رسیدن به وضعیت ایده‌آل که دست نیافتنی هم به نظر می‌رسد، نیست بلکه مساله اساسی این است که باید منابع محدود شده را به بهترین شکل مدیریت کرد. اعمال دوباره فشار حداکثری به معنای دشوارتر شدن دسترسی به منابع ارزی‌مان خواهد بود.»
این تحلیل‌گر حوزه پولی گفت: «در زمانی که محدودیت منابع تشدید می‌شود، یکی از موثرترین راههای جلوگیری از افزایش دامنه مشکلات، جیره بندی کردن منابع موجود است. این اقدام، برای ارز که تقریبا همه اقتصاد ما به نوسانات قیمت آن گره خورده، اهمیت بیشتری دارد. ارز موجود در کشور باید طوری تخصیص یابد که معیشت جامعه را بیش از این دستخوش چالش نکند.»
وی در توصیف اینکه منظور از جیره بندی ارزی چیست، پاسخ داد: «به طور مشخص منظورم این است که در سال آینده احتمالا با اعمال فشار حداکثری تامین ارز دشوارتر از امسال هم باشد. بنابراین باید سیاستگذاران اقداماتی کنند که با وجود این محدودیت ارزی، بتوانیم نیازهای اساسی مردم را با همین نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی فعلی تامین کنیم زیرا در غیر این صورت تورمی سنگین به سفره‌ها تحمیل می‌شود و مشکلات متعدد اجتماعی به وجود خواهد آمد.»
او ضمن تاکید بر اینکه تک نرخی کردن ارز تا زمانی که کشور وارد یک وضعیت نرمال نشود، ممکن نیست، توضیح داد: «زمانی می‌توان قیمت‌گذاری ارز را به بازار سپرد که عرضه و تقاضا متوازن باشند. زمانی عرضه و تقاضا تعادل دارند که روابط اقتصادی ایران با جهان در یک وضعیت نرمال و عادی باشد و از پی آن، صادرات کافی داشته باشیم و بتوانیم ارز حاصل از آن را آزادانه به کشور وارد کنیم.»
فرزانی با اشاره به فاصله معنادار کشور با «وضعیت نرمال» گفت: «در جنگ اقتصادی هستیم. در این شرایط تک نرخی کردن می‌تواند به رها سازی اقتصاد و زندگی مردم بیانجامد که قابل قبول نیست. معیشت مردم در وضعیت دشوار هم باید تامین شود و از این منظر حفظ ارز کالاهای اساسی در نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به سود کشور خواهد بود. این میان سو استفاده هم شکل خواهد گرفت که برخورد با سوداگران و فرصت طلبان با بخش نظارتی است و امید می‌رود با برخورد دقیق و مناسب، اجازه سو استفاده از منابع حداقلی مردم و کشور داده نشود.»
فرزانی درباره چشم‌انداز نوسانات ارزی در ماههای پیش‌رو گفت: «پیش‌بینی دقیق نرخ چون به عوامل گوناگون مرتبط است با این همه، انتظارات تورمی به شکلی فزاینده بالا رفته است و بانک مرکزی هم در تلاش است تا بتواند به نحوی این هیجانات را مدیریت کند. به نظر من سیاستگذار تا هم اکنون نیز منفعلانه برخورد نکرده است. فشار حداکثری اگر در ۱۴۰۴ اعمال شود، با توجه به تجربه دوره دوم دولت روحانی، می‌توانیم موفق‌تر از آن عبور کنیم.»
۲۲۳۲۲۹
