یک تفاوت اساسی بین متن استعفانامه ظریف با شیوه سایر مسئولین در سطوح متعدد _که در سال‌های گذشته استعفا داده و یا تودیع شده اند، وجود دارد و آن، بخش پایانی این متن است.
به گزارش تابناک، ظریف در پایان استعفانامه خود، به دلیل همه کاستی‌های احتمالی از مردم عذرخواهی کرده است! این همان چیزی که در متن استعفانامه ها یا سخنرانی پایانی مسئولان ایرانی، به ندرت اتفاق می افتد. این موضوع از زاویه اجتماعی و فارغ از همه تحلیل ها و ابعاد سیاسیدارای اهمیت است.
در مرور متن استعانامه ها یا سخنرانی های مدیران کشورمان، می بینیم که عمده آنها از نقش برجسته خود و عملکردهای موثرشان در حوزه مدیریتی شان حرف زده اند و دیگر هیچ.
سطر آخر متن استعفانامه ظریف، اتفاق خوبی است که می‌تواند آغاز یک روند باشد.
در فرهنگ سیاسی ایران، عذرخواهی مسئولان از مردم به دلیل کاستی‌ها و عملکرد ضعیف، پدیده‌ای نادر و غیرمعمول است. معمولاً مسئولان ترجیح می‌دهند به جای پذیرش اشتباهات و کوتاهی‌ها، با ارائه آمار و ارقامی عجیب و غریب در پایان دوره کاری خود، عملکردشان را توجیه کنند.
این رویکرد باعث شده است که مردم کمتر شاهد پذیرش مسئولیت و عذرخواهی صریح از سوی مدیران و سیاستمداران باشند. حتی در متن استعفانامه‌ها نیز کمتر می‌توان نشانه‌ای از عذرخواهی یا پذیرش کاستی‌ها یافت.
اما محمدجواد ظریف، معاون سابق رئیس‌جمهور، با اقدام خود این روند را مسیر دیگری داد. او در پایان استعفانامه‌اش از مردم به دلیل همه کاستی‌ها و نارسایی‌ها در دوران مسئولیتش عذرخواهی کرد. این اقدام نه تنها به دلیل نادر بودن، بلکه به دلیل احترم به افکار عمومی،صداقت و شجاعت در پذیرش نتایج مسئولیت، ارزنده است.
عذرخواهی این چنین را می‌توان از چند منظر تحلیل کرد:
۱. احیای اعتماد عمومی: یکی از دلایل اصلی کاهش اعتماد مردم به مسئولان، عدم پذیرش اشتباهات و کاستی‌ها از سوی آن‌هاست. عذرخواهی صریح و صادقانه می‌تواند گامی مهم در جهت بازسازی این اعتماد از دست‌رفته باشد. طریقت با این اقدام نشان داد که مسئولان نیز می‌توانند در قبال مردم پاسخگو باشند و اشتباهات خود را بپذیرند.
۲. تغییر فرهنگ سیاسی: این عذرخواهی می‌تواند به عنوان نقطه عطفی در تغییر فرهنگ سیاسی ایران تلقی شود. اگر این اقدام به الگویی برای دیگر مسئولان تبدیل شود، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد فرهنگ پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری در میان مدیران و سیاستمداران شود.
۳. ارتباط با مردم: این اقدام می‌تواند به بهبود رابطه بین مسئولان و مردم کمک کند و نشان دهد که مسئولان نیز خود را بخشی از جامعه می‌دانند و در قبال آن احساس مسئولیت می‌کنند.
با وجود اهمیت این اقدام، نباید فراموش کرد که عذرخواهی ظریف تنها یک استثنا در میان رویه‌های معمول است. برای اینکه چنین اقداماتی به هنجار تبدیل شود، نیاز به تغییرات ساختاری و فرهنگی عمیق‌تری در نظام مدیریتی و سیاسی کشور است. همچنین، عذرخواهی باید با اقدامات عملی همراه باشد تا بتواند بخشی از اعتماد از دست‌رفته مردم را بازگرداند.
