ماه رمضان برای مسلمانان نه تنها فرصتی برای عبادت، بلکه زمانی است برای خودسازی، تقویت ایمان و نزدیکی به خداوند. در این ماه، روزه یکی از مهم‌ترین عبادات است که مسلمانان در طول روز از خوردن و آشامیدن، روابط جنسی و انجام برخی اعمال دیگر که ممکن است به عبادت آن‌ها آسیب برساند، پرهیز می‌کنند. 

به گزارش همشهری آنلاین، گاهی به دلیل بی‌دقتی یا ناآگاهی از مسائلی که می‌تواند روزه را باطل کند، افراد به اشتباه روزه خود را باطل می‌کنند. در این مطلب، به بررسی کامل و دقیق عواملی می‌پردازیم که موجب باطل شدن روزه می‌شوند. 

آشنایی با مواردی که روزه را باطل می‌کنند

یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در ماه رمضان به آن توجه داشته باشیم، این است که چه کارهایی ممکن است روزه را باطل کند. آگاهی از این موارد کمک می‌کند تا روزه‌مان با هیچ‌گونه خللی روبه‌رو نشود. در ادامه به ۹ موردی که روزه را باطل می‌کنند، می‌پردازیم. 

۱. خوردن و آشامیدن

اگر روزه‌دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، حتی اگر چیزی کوچک و بی‌اهمیت باشد، روزه‌اش باطل می‌شود. این شامل غذاهای معمولی مثل نان و آب، یا غذاهای غیرمعمول مانند خاک، شیرۀ درخت و هر چیز دیگری می‌شود که به عنوان غذا یا نوشیدنی شناخته می‌شود. همچنین، اگر روزه‌دار مسواک را از دهانش خارج کرده و دوباره وارد کند و رطوبت آن را به طور عمدی فرو ببرد، روزه باطل می‌شود. در صورتی که این کارها سهواً انجام شود، روزه باطل نمی‌شود و فرد باید فوراً آنچه را خورده یا نوشیده، از دهان خارج کند. 

۲. جماع

عمل جنسی، حتی اگر به‌اندازه‌ای باشد که تنها ختنه‌گاه وارد شود و منی خارج نشود، باعث باطل شدن روزه می‌شود. درصورتی‌که فرد شک کند که دخول کامل بوده یا نه روزه‌اش صحیح است. اگر فرد فراموش کند که روزه است و به‌اجبار اقدام به جماع کند، روزه او باطل نمی‌شود، اما باید فوراً از جماع خارج شود. 

۳. استمنا

استمنا، یعنی انجام عملی که منجر به انزال منی می‌شود، روزه را باطل می‌کند. اگر فرد عمداً استمنا کند، روزه او باطل است، اما اگر منی به طور غیرارادی از بدن او بیرون آید (مثل محتلم شدن در خواب)، روزه او باطل نمی‌شود. البته فردی که می‌داند محتلم می‌شود، می‌تواند روزه بگیرد و روزه‌اش صحیح خواهد بود. 

۴. دروغ بستن به خدا و پیامبر

اگر روزه‌دار عمداً چیزی را به خدا، پیامبر یا جانشینان پیامبر نسبت دهد که دروغ باشد، روزه‌اش باطل می‌شود. حتی اگر بعداً توبه کند، روزه‌اش باطل می‌ماند. برای جلوگیری از این امر، فرد باید از منابع معتبر نقل کند و چیزی را که نمی‌داند راست است یا دروغ، نقل نکند. 

۵. رساندن غبار غلیظ به حلق

اگر روزه‌دار عمداً غبار غلیظ (مثل آرد یا گردوغبار) به حلق خود برساند، روزه‌اش باطل می‌شود. این مورد حتی شامل چیزهایی است که خوردن آن‌ها حلال یا حرام باشد. درصورتی‌که غبار به حلق برسد؛ ولی فرد از آن مطلع نباشد یا فراموش کند که روزه است، روزه‌اش باطل نمی‌شود. 

۶. فرو بردن تمام سر در آب

اگر روزه‌دار عمداً تمام سر خود را در آب فرو ببرد (مثل شنا کردن یا غوطه‌ور شدن کامل در آب)، روزه‌اش باطل می‌شود. اما اگر تمام بدن در آب فرو رود، ولی مقداری از سر بیرون بماند، روزه باطل نمی‌شود. اگر فرد فراموش کند که روزه است و سرش به طور کامل به آب برسد، روزه‌اش باطل نمی‌شود. 

۷. باقی‌ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح

اگر فردی که جنب است یا دچار حیض و نفاس است، تا اذان صبح غسل نکند یا تیمم نکند، روزه او باطل می‌شود. البته اگر فرد غسل نکند؛ ولی تیمم کند، روزه‌اش در صورتی که روزه واجب باشد، صحیح است. این موضوع به‌ویژه در مورد روزه‌هایی که در زمان خاصی باید انجام شوند اهمیت دارد. 

۸. اماله‌کردن با چیزهای روان

اماله‌کردن به استفاده از مواد روان مانند داروهای خاص برای تخلیه معده و روده اطلاق می‌شود. اگر روزه‌دار از این مواد استفاده کند، روزه‌اش باطل می‌شود. این به دلیل آن است که چنین عمل‌هایی به بدن رطوبت می‌رساند و روزه‌دار چیزی وارد بدن می‌کند که موجب نقض روزه می‌شود. 

۹. قی‌کردن عمدی

اگر فرد عمداً قی کند و محتویات معده به بیرون بریزد، روزه او باطل می‌شود. درصورتی‌که قی به طور غیر ارادی انجام شود (مانند استفراغ هنگام بیماری یا خواب)، روزه باطل نمی‌شود. 

این ۹ مورد اصلی مبطلات روزه هستند که در فقه اسلامی آمده و باید از انجام آن‌ها خودداری کنید تا روزه باطل نشود. 

روزه برای چه کسانی واجب است

روزه ماه رمضان بر افرادی واجب است که ۳ شرط بلوغ، عقل و اسلام را داشته باشند. یعنی کودکانی که قبل از بلوغ روزه نگرفته‌اند، نیازی به قضای روزه‌های فوت شده ندارند، مگر آنکه در روزی که به سن بلوغ رسیده‌اند، روزه آن روز فوت شده باشد. همچنین فردی که در ایام دیوانگی یا بیهوشی روزه را ترک کرده، نیاز به قضای آن ندارد. علاوه بر این، یک کافر که مسلمان شده، نمی‌بایست قضای روزه‌های ایام کفر را به جا آورد، مگر اینکه پیش از طلوع فجر مسلمان شده و روزه آن روز را نگرفته باشد. در مواردی که فرد به دلیل بیماری، حیض یا نفاس روزه را نگرفته است، در صورت ادامه عذر تا ماه رمضان بعد، قضای آن روزه‌ها الزامی نیست، اما ممکن است برای کفاره مجبور به پرداخت طعام باشد. 

سخن پایانی

روزه با ۹ عمل عمده باطل می‌شود که شامل خوردن و آشامیدن، جماع، استمناء، دروغ بستن به خدا و پیامبر، رساندن غبار غلیظ به حلق، فرو بردن تمام سر در آب، باقی ماندن بر جنابت یا حیض و نفاس تا اذان صبح، استفاده از مواد روان برای تخلیه معده و روده، و قی کردن عمدی است. 

این اعمال باعث بطلان روزه می‌شوند، مگر در مواردی که فرد به صورت غیر عمدی یا فراموشی این کارها را انجام دهد. در این صورت روزه باطل نمی‌شود و تنها در صورت عمد و آگاهی فرد، روزه باطل می‌شود.