سردار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی‌دریایی سپاه‌پاسداران در گفت‌وگویی رسانه‌ای از «جاس ۳۱۳» یا همان «قاهر» به‌عنوان تازه‌ترین پهپاد بمب‌افکن ایران نام برد؛ پهپادی که ویژگی‌های چندبعدی آن، از جمله مجهز بودن به موتور جت و مداومت پروازی یک ساعته، تکمیل‌کننده اهمیت راهبردی ناوپهپادبر «شهید باقری» است.

این در حالی است که طی هفته‌های اخیر رونمایی نیروهای‌مسلح ایران از این ناو پهپادبر، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است. رسانه‌های عبری‌زبان، از جمله «جروزالم‌پست» بر این نکته تاکید کردند که از آنجا که ناوهای هواپیمابر ابزار مهمی برای نمایش قدرت جهانی هستند، ورود ناو شهید باقری به ناوگان ایران، نشان‌دهنده تمایل این کشور به گسترش حضور دریایی خود است؛ موضوعی که از جمله راهبردهای توسعه قدرت بازدارندگی ایران به‌شمار می‌رود.

در چنین شرایطی، توسعه به‌کارگیری پهپادهای بمب‌افکن در ساختار نیروهای مسلح، از جمله در حوزه ‌دریایی، قطعه مهمی از پازل بازدارندگی نظامی – دفاعی جمهوری‌اسلامی به‌حساب می‌آید؛ موضوعی که یکی از تازه‌ترین اقدام‌ها در راستای آن، تولید پهپاد «جاس ۳۱۳» است که گفته می‌شود در حال انجام مراحل آزمایش پروازی روی ناو پهپادبر شهید باقری است و به‌زودی عملیاتی خواهد شد. این اما، آخرین نمونه از پهپادهای بمب‌افکن ایران است که طی سال‌های اخیر به‌صورت گسترده‌ای وارد ساختارهای مختلف نیروهای مسلح ایران شده‌اند و در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.

۱

شاهد۱۲۹

• از شناخته‌شده‌ترین پهپادهای تهاجمی ایران
• توانایی حمل تا ۴ بمب هدایت‌شونده سدید۳۴۵ (هر کدام با وزن حدود ۳۰ کیلوگرم)
• قابلیت حمل موشک‌های هدایت‌شونده مانند موشک الماس (مشابه موشک هلفایر آمریکایی)
• دارای سامانه شناسایی پیشرفته
• مداومت پروازی بالا
• گزینه مناسب صادراتی
• قابلیت عملیات در محیط‌های متنو

۲

فطرس

• یکی از بزرگ‌ترین پهپادهای ساخته‌شده توسط ایران
• طراحی برای مأموریت‌های شناسایی و تهاجمی
• دارای بیش از ۲ هزار کیلومتر برد عملیاتی
• دارای قابلیت حمل بمب‌های هدایت‌شونده قائم و موشک‌های ضدزره قائم-۱۱۴
• توانایی حمل موشک کروز «حیدر۱» در برخی نسخه‌ها

۳

غزه (شاهد ۱۴۹)

• یکی از پهپادهای فوق‌سنگین ایران
• دارای بر عملیاتی حدود ۴ هزار کیلومتری
• دارای قابلیت حمل ۱۳ بمب عملیاتی
• دارای قابلیت حمل محموله‌های سنگین‌
• برخوردار از توانایی انجام مأموریت‌های راهبردی در فواصل دور
• دارای سامانه‌های ناوبری پیشرفته

۴

مهاجر ۶

• دارای توانایی حمل ۴۰ کیلوگرم تسلیحات در مدل‌های اولیه و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در مدل‌های جدید
• برخوردار از قابلیت نصب انواع «موشک‌های هدایت لیزری»، «بمب‌های هدایت‌شونده» و «بمب‌های سقوط آزاد»

۵

کمان ۲۲

• یکی از پهپادهای راهبرد در حوزه پهن‌پیکرها
• برخوردار از توان حمل ۳۰۰کیلوگرم تسلیحات
• دارای توانایی حمل انواع تسلیحات هوشمند، تجهیزات جنگ الکترونیک و تجهیزات نوری
• برخوردار از ۲۴ ساعت مداومت پروازی
• بهره‌مند از قابلیت حمل انواع بمب‌های هوشمند سری قائم، بمب‌های بال‌دار و بمب‌های هدایت لیزری

۶

کرار

• نخستین جت بمب‌افکن بدون‌سرنشین ایرانی
• برخورداری از قابلیت حمل طیف وسیعی از انواع تسلیحات، ازجمه موشک کروز
• دارای موتور توربوجت
• دارای توان انجام دادن ماموریت‌های مختلف با اهداف گوناگون
• برخورداری از توان ایجاد قفل راداری روی هدف مورد شناسایی در آسمان
• بهره‌مند از توان کشف و درگیری با اهداف دشمن در حداقل زمان ممکن
• امکان استفاده از موشک‌های ضدناو برای حمله به اهداف دریایی

۷

مهاجر ۱۰

• دارای بیشینه مداومت پروازی ۲۴ ساعت در ارتقاع ۷ هزار متری
• دارای قابلیت حمل انواع مهمات و بمب‌های قائم، الماس و دستواره
• مجهز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و اشراف اطلاعاتی
• دارای قابلیت حمل سلاح با وزن درحدود ۳۰۰ کیلوگرم

ویژگی‌های راهبردی

پهپادهای بمب‌افکن ایران پاسخ مناسبی به نیازهای عملیاتی ایران، به‌ویژه در شرایط تحریم هستند که درباره ویژگی‌های مشترک آنها می‌توان به موضوع‌های زیر اشاره کرد.

• دارای هزینه تولید و نگهداری پایین‌تر نسبت به نمونه‌های غربی
• توانایی انجام مأموریت‌های شناسایی در کنار ماموریت‌های تهاجمی
• به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند سیستم‌های هدایت لیزری، اپتیکی و ناوبری ماهواره‌ای در این پهپادها با تکیه بر طراحی بومی
• دارای انعطاف‌پذیری عملیاتی
• برخوردار از مطلوبیت‌های صادراتی