با توجه به تحریم‌های غرب علیه هر دو کشور، همکاری‌های دوجانبه در حوزه عمرانی به ایران و روسیه کمک می‌کند تا از ظرفیت‌های فنی و مالی یکدیگر بهره‌مند شوند و وابستگی به کشورهای غربی را کاهش دهند. این موضوع، به‌ویژه در تأمین تجهیزات راه‌سازی، مصالح ساختمانی و فناوری‌های عمرانی اهمیت زیادی دارد.
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های مشترک ایران و روسیه، کریدور شمال-جنوب است که نقش اساسی در اتصال خلیج فارس به دریای خزر و اروپا دارد. توسعه خطوط ریلی و جاده‌ای میان دو کشور نه‌تنها باعث افزایش سرعت ترانزیت کالا می‌شود، بلکه می‌تواند درآمد ارزی قابل‌توجهی برای ایران به همراه داشته باشد.
روسیه در زمینه ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی کلان تجربه زیادی دارد. همکاری با این کشور می‌تواند به انتقال فناوری‌های مدرن، افزایش بهره‌وری در پروژه‌های عمرانی و کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز در ایران منجر شود. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه مسکن، انرژی و حمل‌ونقل می‌تواند به تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی ایران کمک کند.
ایران و روسیه سابقه همکاری در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای (مانند نیروگاه بوشهر) و سایر پروژه‌های انرژی را دارند. گسترش این همکاری‌ها می‌تواند به افزایش تولید برق، کاهش وابستگی ایران به سوخت‌های فسیلی و توسعه زیرساخت‌های انرژی پایدار کمک کند.
برای رفع این چالش‌ها، دو کشور باید سازوکارهای مالی جایگزین مانند استفاده از ارزهای ملی، تبادل کالایی و سرمایه‌گذاری مشترک را تقویت کنند و روند اداری پروژه‌ها را تسهیل نمایند.
همکاری‌های عمرانی بین ایران و روسیه فرصتی استراتژیک برای توسعه اقتصادی، تقویت زیرساخت‌ها و کاهش وابستگی به کشورهای غربی. با اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه حمل‌ونقل، انرژی، ساخت‌وساز و فناوری‌های عمرانی، دو کشور می‌توانند علاوه بر افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی، جایگاه خود را در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی تقویت کنند.
پروژه خط آهن رشت - آستارا، بخش مهمی از کریدور شمال - جنوب، نقش مهمی در تسهیل ترانزیت کالا و اتصال مستقیم خزر به خلیج فارس ایفا می‌کند.
هوشنگ بازوند مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور با همراهی معاون عمرانی استاندار گیلان از نقاط مختلف پروژه خط آهن رشت - آستارا بازدید کردند.
این بازدید در پی امضای الحاقیه قرارداد این پروژه با طرف روسی صورت گرفت و به منظور نظارت میدانی و عملیاتی بر پیشرفت پروژه انجام شد.
پروژه خط آهن رشت - آستارا به عنوان بخشی از زنجیره کریدوری شمال - جنوب، نقش مهمی در تسهیل حمل‌ونقل کالا و مسافر ایفا خواهد کرد. این پروژه با همکاری ایران و روسیه در حال پیشرفت است.
پروژه خط آهن رشت - آستارا نه تنها برای استان گیلان، بلکه برای کل کشور دارای اهمیت استراتژیک است. این خط ریلی به عنوان بخشی از کریدور شمال - جنوب، امکان اتصال مستقیم بین دریای خزر و دریای خلیج فارس را فراهم می‌کند و نقش مهمی در ترانزیت کالا خواهد داشت، با توجه به موقعیت استراتژیک بندر آستارا، این پروژه می‌تواند به توسعه اقتصادی منطقه کمک شایانی کند.
توسعه همکاری‌های عمرانی میان ایران و روسیه علاوه بر مزایای فنی و زیرساختی، عواید مالی قابل‌توجهی برای ایران به همراه خواهد داشت. این مزایا شامل افزایش درآمدهای ارزی، جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال و رونق بخش‌های اقتصادی مرتبط می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین عواید مالی این همکاری‌ها را بررسی می‌کنیم.
۱. افزایش درآمدهای ارزی از طریق توسعه کریدورهای ترانزیتی
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های مشترک ایران و روسیه، کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) است که به ایران امکان می‌دهد به یک هاب ترانزیتی منطقه‌ای تبدیل شود.
عبور کالا از مسیر ایران به روسیه و اروپا، سالانه میلیاردها دلار درآمد ارزی برای کشور به همراه دارد.
ایران از طریق عوارض گمرکی، هزینه‌های حمل‌ونقل و تعرفه‌های ترانزیتی، منبع درآمد پایداری کسب خواهد کرد.
کاهش زمان و هزینه حمل کالا از هند به روسیه از ۴۵ روز به ۲۰ روز، باعث جذابیت بیشتر این مسیر برای تاجران بین‌المللی و درنتیجه افزایش درآمد ایران می‌شود.
۲. جذب سرمایه‌گذاری روسیه در پروژه‌های عمرانی ایران
سرمایه‌گذاری روسیه در بخش مسکن، نیروگاه‌ها، جاده‌سازی و صنایع مرتبط، موجب ورود منابع مالی جدید به کشور می‌شود.
ایران با تأمین زمین، نیروی کار و برخی مصالح ساختمانی، می‌تواند از سرمایه‌گذاری روسیه برای توسعه شهرک‌های مسکونی و صنعتی بهره ببرد.
این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند رونق بازار کار و افزایش تولیدات داخلی در حوزه ساخت‌وساز را به دنبال داشته باشد.
۳. رشد صنعت ساخت‌وساز و اشتغال‌زایی گسترده
همکاری در پروژه‌های زیرساختی مانند راه‌آهن، جاده‌ها، سدسازی و نیروگاه‌ها موجب اشتغال‌زایی هزاران نیروی کار ایرانی می‌شود.
فعال شدن پروژه‌های مشترک، رونق صنایع وابسته مانند فولاد، سیمان، مصالح ساختمانی، ماشین‌آلات راه‌سازی و تجهیزات مهندسی را در پی دارد.
رشد بخش عمرانی کشور، افزایش تقاضا برای خدمات فنی و مهندسی را به دنبال دارد که موجب افزایش درآمد شرکت‌های ایرانی خواهد شد.
۴. کاهش وابستگی به ارزهای غربی و تقویت تجارت دوجانبه
استفاده از ارزهای ملی (روبل و ریال) یا سازوکار تهاتر کالا، نیاز ایران به دلار و یورو را کاهش داده و از نوسانات ارزی جلوگیری می‌کند.
افزایش صادرات ایران به روسیه (محصولات کشاورزی، پتروشیمی، مصالح ساختمانی و خدمات فنی-مهندسی)، درآمدهای غیرنفتی کشور را بالا می‌برد.
همکاری بانکی و مالی میان دو کشور می‌تواند مشکلات تبادلات ارزی را کاهش داده و نقدینگی پروژه‌های عمرانی را تضمین کند.
۵. توسعه زیرساخت‌های انرژی و افزایش درآمد از فروش برق و گاز
احداث و توسعه نیروگاه‌های برق با مشارکت روسیه، افزایش تولید انرژی و صادرات برق به کشورهای همسایه را ممکن می‌سازد.
همکاری در پروژه‌های گازی و توسعه شبکه انتقال انرژی، باعث افزایش صادرات گاز ایران به روسیه و سایر کشورهای منطقه خواهد شد.
