ملاقات دو ناشناس، ملاقات کور، قرار ناشناس یا... هرچه می‌خواهید اسمش را بگذارید. ویدئوهایش مدت‌هاست در فضای مجازی به نام «بلایند دیت» دیده می‌شود.
به گزارش قدس؛ ظاهراً دو نفر یک‌باره و بدون هیچ شناخت قبلی از هم، قرار می‌گذارند، می‌نشینند روبه‌روی هم و در حضور یک واسطه (مجری) حرف می‌زنند، از خودشان، آرزوها، خواسته‌ها، ایده‌آل‌ها و خلاصه اخلاقشان می‌گویند و آخرِسر تصمیم می‌گیرند که می‌خواهند رابطه را ادامه دهند یا نه؟ نسخه ایرانی ماجرا البته تهش باید به این برسد که آیا ازدواج بکنیم یا نکنیم... اُکی است یا همه چیز کنسل است؟
واکنش‌ها در ایران به پدیده «بلایند دیت» همزمان با باب شدن آن شروع شد. خیلی‌ها گفتند و نوشتند که چیز تازه‌ای نیست و با فرهنگ ما ایرانی‌ها چندان تفاوتی ندارد، همان خواستگاری سنتی هم خودش نوعی بلایند دیت است. کمی بعد بلایند دیت‌های اسلامی هم سروکله‌شان پیدا شد و البته محتوای ارائه شده در این ویدئو‌ها تا مدت‌ها دستمایه بحث و اختلاف نظر و شوخی و... بود. مسئله‌ای هم که کمتر به آن توجه شد و خیلی‌هایمان چشممان را رویش بسته بودیم، این بود که یک پدیده غربی پس از ورود به جامعه ایرانی از حیث شکلی تغییر کرده و دارد به شکل ویدئو‌ها و برنامه‌های تلویزیونی با سناریو مشخص و تقریباً کارگردانی‌شده به نمایش درمی‌آید.
یعنی در عمل برخی از آنها چندان «قرار ناشناس» یا «قرار کور» به مفهوم غربی‌اش به حساب نمی‌آمدند. چند روز پیش هم که لابد می‌دانید رئیس پلیس امنیت عمومی فراجا از شناسایی و برخورد با ۱۵ نفر از برگزارکنندگان اصلی جلسات «بلایند دیت» در فضای مجازی خبر داد و گفت: «با توجه به افزایش رواج پدیده «بلایند دیت» در فضای مجازی و شکایت متعدد خانواده‌ها از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی ناشی از این روابط، بررسی‌های اطلاعاتی و رصد‌های دقیق در این حوزه انجام شده است و این ۱۵ نفر با هماهنگی مراجع قضایی احضار، جلب و یا مورد تذکر قرار گرفته‌اند».
«ایسنا» درباره این ماجرا پای صحبت یک روان‌شناس نشسته است. «مرجان علی‌قارداشی» در این زمینه با تأکید بر اینکه بلایند دیت‌ها یک فرهنگ جدید نیستند، می‌گوید: بلایند دیت با شکل امروزی تبدیل به یک آیتم تصویری جذاب شده است که دختران و پسران خوش‌تیپ و خوش‌قیافه را مقابل دوربین می‌نشاند و ما با باور‌های آنها آشنا می‌شویم؛ باور‌هایی که لزوماً قرار نیست صحیح باشند و اتفاقاً همین موضوع موجب شده متوجه شویم معیار‌های آشنایی و ازدواج تا چه اندازه نسبت به گذشته تغییر کرده است و همین دیدگاه‌ها این سرنخ را به متخصصان و سیاست‌گذاران می‌دهد تا با دیدگاه واقعی و به دور از تصورات رؤیایی برای این نسل برنامه‌ریزی کنند.
این روان‌شناس معتقد است بلایند دیت‌ها عاملی برای تغییر فرهنگ ازدواج نیستند و تأکید می‌کند: «ویدئو‌هایی که پربازدید شدند به نظر بیشتر محتوایی برای تماشایی شدن هستند، اما این به معنای آن نیست که در کف جامعه تمام آشنایی‌ها اصولی و براساس سواد درست رابطه شکل می‌گیرد. بلایند دیت‌ها دقیقاً دوربین خود را وسط رابطه‌های امروزی گذاشته‌اند تا نشان دهند چه مواردی نیاز به اصلاح و آموزش دارند و چه مواردی خوب و درست مطرح می‌شوند.
البته این ویدئو‌ها پایه و اساس علمی ندارند، اما معنی‌اش این نیست که می‌توان با برخورد قهری جلو ارائه و تقویت باور‌های غلط درخصوص ازدواج را گرفت». این روان‌شناس معتقد است ما چه بپسندیم و چه نپسندیم، شکل روابط میان دختر و پسر در جامعه تغییر کرده است. دلیل این تغییرهم ویدئو‌های بلایند دیت نیستند بنابراین به جای برخورد‌های سختگیرانه باید سعی کنیم به اینها سمت و سو و شکل جدیدی متناسب با فرهنگ خودمان بدهیم.
علی‌قارداشی با تأکید بر اینکه برخورد قضایی با بلایند دیت‌های تصویری بیش از آنکه یک راهکار باشد، یک واکنش به تحولات اجتماعی است، می‌گوید: جامعه ایران به‌خصوص نسل جوان در حال تغییر سبک زندگی و نگرش به روابط است، اما قوانین و سیاست‌های فرهنگی هنوز مطابق با این تغییرات به‌روز نشده‌اند.
به همین دلیل برخی ترجیح می‌دهند به‌جای مدیریت و هدایت این تغییرات، از طریق ممنوعیت و برخورد قضایی، آنها را متوقف کنند. این درحالی است که این نوع برخورد‌ها معمولاً نتایج معکوس دارد و موجب می‌شود این پدیده‌ها به شکل مقاومت اجتماعی و به صورت زیرزمینی و غیرقابل نظارت گسترش پیدا کنند. راهکار منطقی‌تر می‌تواند تعریف چارچوب‌های مشخص برای این نوع برنامه‌ها باشد تا هم نیاز نسل جدید را در نظر بگیرد و هم با ارزش‌های فرهنگی سازگار باشد.
این کارشناس مشکل اصلی درخصوص نحوه آشنایی دختران و پسران را ضعف در سیستم‌های سنتی آشنایی و ازدواج می‌داند و در پاسخ به این پرسش که «چگونه می‌توان شرایط را برای آشنایی سالم، درست و به دور از فانتزی‌هایی که بلاینددیت‌ها ایجاد می‌کنند، مدیریت کرد؟» توضیح می‌دهد: باید به جای برخورد قهری، چارچوب‌های مشخصی برای چنین فعالیت‌هایی تعیین کرد تا آشنایی‌ها در محیطی امن‌تر انجام شود. همچنین نمی‌توان از نقش رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی آشنایی صرف‌نظر کرد. باید به جای بستن راه‌های جدید، در مورد روش‌های صحیح و اخلاقی آشنایی دختران و پسران آموزش داد.
ایجاد جایگزین‌های رسمی و بومی راهکار دیگری است که «علی‌قارداشی» مطرح کرده و می‌گوید: اگر هدف ترویج ازدواج و تشکیل خانواده باشد، راه درست این است که به مردم انتخاب آگاهانه و فضای سالم بدهیم، نه اینکه صرفاً با بستن راه‌ها، آنها را به سمت روش‌های پرخطرتر سوق دهیم. به نظر من یک پیشنهاد خوب برای ترویج آشنایی و ازدواج در فضای علنی و صحیح این است که رویداد‌های اجتماعی هدفمند و فرهنگی برگزار شود که در آن افراد مجرد بتوانند در محیطی سالم و کنترل‌شده با هم آشنا شوند.
گردهمایی‌های کتاب‌خوانی و مباحثه یکی از این رویدادهاست تا افرادی که به یک حوزه فکری علاقه دارند، بتوانند در فضایی فرهنگی با هم تعامل کنند و بیشتر آشنا شوند. رویداد‌های ورزشی و کوه‌نوردی گروهی نیز یک فعالیت گروهی سالم است که موجب شناخت بیشتر می‌شود. شرکت در کارگاه‌های مهارت‌های زندگی و ازدواج باید عادی‌سازی شود تا افراد بدون ترس از قضاوت شدن بتوانند در آن شرکت کنند. همچنین تور‌های گردشگری مخصوص مجرد‌ها یک راهکار سالم دیگر آشنایی است البته به شرط اینکه با هدف تعامل سالم اجتماعی اتفاق بیفتد.
فضای رسانه، بهترین روش است تا به جای تحمیل یک الگوی خاص و یا تبلیغ دائم ازدواج و شعار دادن، آگاهی‌بخشی و تغییر نگرش درخصوص آشنایی دختر و پسر انجام شود. در این زمینه ساخت مستند‌ها و برنامه‌ها و سریال‌هایی بدون سانسور‌های غیرضروری درباره تجربه‌های موفق و ناموفق ازدواج تأثیرگذار است. جوانان باید متوجه شوند که ازدواج فقط گل و بلبل نیست و چالش‌های جدی در مسیر آشنایی و زندگی مشترک وجود دارد که باید با آموزش و نگاه واقعی به این مقوله برطرف شود.
«بحث‌های چالشی و گفت‌و‌گو‌های آزاد» هم به عنوان راهکاری دیگر برای فرهنگ‌سازی آشنایی و ازدواج می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. البته کمپین‌های فضای مجازی با استفاده از متخصصان و چهره‌های محبوب برای مطرح کردن گفت‌و‌گو‌های واقعی درباره معیار‌های انتخاب شریک زندگی هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
