یکی از راه‌های درمان یا بهبود علائم روده تحریکپذیر رژیم غذایی متعادل است. منظور از رژیم متعادل رژیمی است که تمامی مواد موردنیاز انسان اعم از درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها را در بر بگیرد. یکی از ریزمغذی‌هایی که میتواند سلامت سیستم گوارش را تضمین کند، خانواده ویتامین‌هاست. ویتامین‌ها مواد آلی هستند که در مقادیر بسیار کم برای بدن ضروری‌اند. اگرچه مقدار ویتامین‌های موردنیاز روزانه بسیار کم است، نمی‌توان مواد دیگری را جایگزیناین این مقدار اندک کرد.
در این مقاله، با تعدادی از ویتامین‌هایی که برای سلامت روده مناسب‌اند یا به بهبود علائم بالینی روده تحریکپذیر کمک میکنند، آشنا می‌شوید. همچنین منابع غذایی در دسترس برای تأمین این ویتامین‌ها را نیز خواهید شناخت.
سندروم روده تحریکپذیر مشکل گوارشی درازمدت است که بسیاری درگیر آن هستند. افراد مبتلا به این سندروم دردهای شکمی طولانی‌مدت و شدید را تحمل میکنند.
شدت و کیفیت علائم بالینی این سندروم یکسان و همیشگی نیست و ممکن است بسته به سبک زندگی و رژیم غذایی تغییر کند. این بیماری اغلب خطرناک نیست اما درصورت رسیدگی‌نکردن، میتواند بر کیفیت زندگی مبتلایان تأثیر بگذارد.
دلایل اصلی ابتلا به این سندروم کامل مشخص نیستند اما تحقیقات نشان می‌دهند زمینه ژنتیکی، رژیم غذایی و جمعیت میکروبی موجود در سیستم گوارش میتوانند در بروز یا شدت این بیماری نقش داشته باشند. علاوهبراین، تغییرات هورمونی (به‌ویژه در زنان) یا استرس‌های محیطی نیز ممکن است در بروز این بیماری تأثیرگذار باشند.
علائم بالینی سندروم روده تحریکپذیر در مبتلایان متفاوت است. به‌طورکلی، دردهای شدید شکمی (که معمولاً بعد از دفع مدفوع کاهش می‌یابند)، تورم یا نفخ شکم، نیاز ناگهانی یا شدید به دفع، اسهال، یبوست، مدفوع خونی و احساس خالی نبودن روده حتی بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، از علائم این بیماری هستند. این علائم در بسیاری از موارد بعد از وعده‌های غذایی شدیدتر می‌شوند.
علاوه‌بر علائم شایع، برخی علائم دیگر نیز در مبتلایان گزارش شده است که شیوع کمتری دارند، مانند تکرر ادرار، بوی بد دهان، خستگی مفرط، اضطراب و افسردگی. همچنین برخی علائم خاص در زنان مبتلا مشاهده میشود، ازجمله رابطه جنسی دردناک و قاعدگی‌های نامنظم.
افراد مبتلا به این سندروم باید تا حد امکان از مصرف مواد غذایی نفاخ پرهیز کنند. ازجمله لوبیا، کرفس، انواع آلو، محصولات لبنی و مواد دارای کافئین مانند قهوه.
همان‌طور که ذکر شد، یکی از راه‌های کنترل این سندروم رژیم غذایی متعادل است؛ رژیمی که ویتامین‌های موردنیاز برای تأمین سلامت سیستم گوارش را تأمین کند و تا حد امکان از شدت علائم بالینی این سندروم بکاهد. در ادامه، تعدادی از این ویتامین‌ها معرفی خواهند شد.
شاید مهم‌ترین ویتامین برای سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی ویتامین D باشد. این ویتامین التهاب را در روده تحریکپذیر به‌شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. ازجمله منابع مهم تأمین این ویتامین می‌توان به روغن ماهی و زرده تخم‌مرغ اشاره کرد.
بسیاری از افراد تصور میکنند با قرارگرفتن در معرض نور خورشید، تمامی ویتامین D موردنیاز بدن تأمین میشود اما نور خورشید فقط در بخش‌هایی از پوست این ویتامین را می‌سازد که روی عضلات بزرگ قرار دارند، مانند عضلات فیله کمر و سرینی که معمولاً با لباس پوشیده می‌شوند.
علاوهبراین، طول موج خاصی از نور خورشید که تولید ویتامین D را تحریک می‌کند، ممکن است به‌دلیل آلودگی هوا به سطح زمین نرسد؛ بنابراین، دریافت این ویتامین از طریق رژیم غذایی غنی‌شده توصیه میشود، به‌ویژه برای افراد مبتلا به سندروم روده تحریکپذیر.
دومین ویتامینی که مبتلایان به سندروم روده تحریکپذیر باید حتماً در برنامه غذایی خود بگنجانند، خانواده ویتامین B است. این ویتامین با کاهش استرس و التهاب روده، منجر به آرامش اعصاب گوارشی و کاهش علائم سندروم روده تحریکپذیر میشود. ویتامین B به مقدار زیاد در سبزیجات با برگ تیره مثل اسفناج، غلات کامل و تخم‌مرغ وجود دارد.
ویتامین A نوعی ویتامین محلول در چربی است که در حفظ یکپارچگی پوشش داخلی روده نقش دارد. این ویتامین همچنین عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم کرده و از حساسیت‌های بیش‌ازحد روده جلوگیری می‌کند. ازجمله منابع غنی این ویتامین می‌توان به هویج و جعفری اشاره کرد.
ویتامین C در بسیاری از عملکردهای بدن نقش دارد. این ویتامین به حفظ یکپارچگی بافت مخاطی روده کمک کرده و خواص آنتی‌اکسیدانی دارد که التهابات روده را کاهش می‌دهد. همچنین با تقویت دیواره داخلی روده، جذب بهتر مواد مغذی را تسهیل و به کاهش نفخ شکم کمک می‌کند. ویتامین C در مرکبات، فلفل دلمه‌ای و کیوی یافت میشود.
روده تحریکپذیر (IBS) یکی از مشکلات شایع گوارشی است که میتواند باعث ناراحتی و مشکلاتی در کیفیت زندگی شود. استفاده از ویتامین‌ها و مکمل‌ها میتواند به بهبود علائم این اختلال کمک کند. 4 ویتامین مهم برای تقویت گوارش و بهبود روده تحریکپذیر عبارت‌اند از: ویتامین D که به تنظیم سیستم ایمنی و سلامت روده کمک می‌کند، ویتامین B12 که در فرایندهای متابولیک و سلامت عصبی مؤثر است، ویتامین C که خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و میتواند التهاب را کاهش دهد و پروبیوتیکها که به تعادل فلور روده و بهبود عملکرد گوارش کمک میکنند. ترکیب این ویتامین‌ها و مکمل‌ها میتواند به بهبود کیفیت زندگی افرادی که با مشکلات گوارشی دست‌و‌پنجه نرم میکنند، کمک کند.
بله، ویتامین D تنظیمکننده سیستم ایمنی شناخته میشود و میتواند به کاهش التهاب در رودهها کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند کمبود ویتامین D میتواند با اختلالات گوارشی مرتبط باشد. مصرف مکملهای ویتامین D ممکن است به بهبود علائم روده تحریکپذیر کمک کند.
پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که به حفظ تعادل فلور روده کمک میکنند. این باکتریها میتوانند به هضم بهتر غذا، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. تحقیقات نشان دادهاند مصرف پروبیوتیکها ممکن است علائم روده تحریکپذیر را کاهش دهد و عملکرد گوارش را بهبود بخشد.
بله، ویتامین B12 برای تولید سلولهای قرمز خون و حفظ سلامت سیستم عصبی ضروری است. افرادی که مشکلات گوارشی دارند ممکن است ویتامین B12 را مؤثر جذب نکنند؛ بنابراین مصرف مکملهای این ویتامین میتواند به جلوگیری از کمبود و بهبود وضعیت عمومی سلامت کمک کند.
