به گزارش خبرنگار مهر، رامین مدنی صبح یکشنبه در هفتاد و هشتمین نشست تخصصی بازآفرینی شهری که با موضوع «چارچوب طراحی شهری در بافت ارزشمند تاریخی شهر اصفهان» امروز پنجشنبه برگزار شد، با انتقاد از نبود یک چشم‌انداز روشن برای توسعه شهری در اصفهان، خواستار تدوین سند جامع طراحی شهری شد که مورد وثوق سرمایه‌گذاران، قانون‌گذاران، طراحان و بهره‌برداران باشد.

معضل دوگانگی در توسعه شهر اصفهان

وی با اشاره به چالش‌های توسعه شهری اصفهان، اظهار کرد: مهم‌ترین معضلی که امروز با آن مواجه هستیم، نبود چشم‌انداز مشخص از آینده شهر اصفهان است. ما در شرایطی قرار داریم که بین دوگانگی “توسعه صنعتی” و “حفظ هویت فرهنگی” سرگردان مانده‌ایم. نه می‌توانیم یکی را کنار بگذاریم و نه توانسته‌ایم میان این دو، یک تجمیع سازنده ایجاد کنیم. نتیجه این وضعیت، فرسودگی و از بین رفتن کیفیت فضایی شهر است.

وی افزود: در بسیاری از نقاط شهر، از جمله خیابان حکیم، تمام ضوابط سختگیرانه شهرسازی و میراث فرهنگی اعمال شده است، اما نتیجه نهایی یک بافت متکثر و ناموزون است. این نشان می‌دهد که ما یا بافت را نشناخته‌ایم، یا آن را شناخته‌ایم اما درک درستی از چگونگی برخورد با آن نداریم.

مدنی در بخش دیگری از سخنان خود، سیاست‌های نوسازی و تجمیع پلاک‌ها در بافت‌های ارزشمند تاریخی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: ما در بافت‌های تاریخی مانند دردشت، جوباره و جماله، سیاست‌هایی را اجرا کرده‌ایم که به جای حفظ ساختار سنتی و انسانی این بافت‌ها، باعث از بین رفتن هویت آنها شده است. به عنوان مثال، در جوباره که یکی از ارزشمندترین بافت‌های شهری ایران است، پروژه‌های نوسازی منجر به تخریب خانه‌های کوچک و منحصر به فرد این محله شده و به جای آن‌ها، مجموعه‌هایی عظیم و ناهماهنگ ساخته شده است که نه با مقیاس انسانی منطقه همخوانی دارند و نه پاسخگوی نیازهای ساکنان آن هستند.

وی تأکید کرد: نتیجه این سیاست‌ها، ایجاد فضاهای شهری انسان‌گریز و غیرقابل دفاع است. امروز در بخش‌هایی از اصفهان، ما با محیط‌هایی مواجه هستیم که هیچ تناسبی با بافت تاریخی ندارند. این مسئله ناشی از فقدان رویکرد کل‌نگر و نداشتن چشم‌انداز روشن در طراحی شهری است.

بی‌توجهی به لایه‌های تاریخی شهر در پروژه‌های بازآفرینی

دانشیار گروه معماری دانشگاه هنر اصفهان در ادامه با اشاره به اهمیت لایه‌های تاریخی پنهان زیر سطح شهر اصفهان، اظهار کرد: اصفهان دارای دوره‌های تاریخی برجسته‌ای در زیر سطح زمین است که متأسفانه در بسیاری از پروژه‌های نوسازی و بازآفرینی شهری مورد غفلت قرار گرفته‌اند. هنوز مشخص نیست که در سیاست‌های طراحی شهری، چگونه باید از این میراث ارزشمند حفاظت کرد و آن را به بخشی از تجربه زیست شهری تبدیل کرد.

وی با انتقاد از روند کنونی حفاری‌ها در بافت تاریخی اصفهان، افزود: در بسیاری از پروژه‌ها، مطالعات گمانه‌های باستان‌شناسی کمتر از مطالعات مکانیک خاک مورد توجه قرار می‌گیرد، در حالی که هر حفاری ممکن است منجر به کشف لایه‌های مهمی از تاریخ شهر شود. دوره پر کردن و پوشاندن آثار تاریخی با خاک دیگر باید به پایان برسد. لازم است این مسئله به‌طور جدی در سند طراحی شهری اصفهان مورد توجه قرار گیرد.

لزوم تدوین چارچوبی علمی و عملی برای طراحی شهری

این استاد دانشگاه با تأکید بر ضرورت تدوین یک چارچوب علمی و عملی برای طراحی شهری گفت: مطالعات طراحی شهری باید به گونه‌ای باشد که امکان تفکیک دانه‌های شهری بر اساس پهنه‌های متفاوت را فراهم کند. به عنوان مثال، در جوباره باید معماری معاصری طراحی شود که مبتنی بر زمینه و هویت تاریخی منطقه باشد، در حالی که در مناطقی مانند باغ زرشک، باید به ویژگی‌های بستر و تاریخ محلی توجه ویژه داشت.

مدنی در پایان ابراز امیدواری کرد که با رویکرد جدید مدیریت شهری و استفاده از تجارب متخصصان این حوزه، بتوان چشم‌اندازی روشن برای آینده شهر اصفهان ترسیم کرد و به یک سند جامع طراحی شهری دست یافت که مورد تأیید تمامی ذینفعان باشد.