بازار گردشگری ایران سال‌هاست که تحت تأثیر افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در بخش هتل‌ها و اقامتگاه‌های لوکس قرار گرفته است. در حالی که به واسطه استانداردهای تعریف شده و عدم خلاقیت در مدیریت فضا، چندان تفاوتی در تجربه مسافران ایجاد نمی‌کنند. با این حال، فعالان حوزه گردشگری دیجیتال، به‌ویژه پلتفرم‌های آنلاین رزرو اقامتگاه، توانسته‌اند با ارائه راهکارهای نوآورانه، سفر را برای همه افراد تسهیل کنند.
براساس گزارش مرکز آمار ایران، در حالی که نرخ تورم سالانه کشور در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۱ درصد بوده، نرخ تورم هتل‌ها به ۵۰ درصد رسیده و در برخی ماه‌ها حتی از ۸۰ درصد نیز عبور کرده است. این روند باعث افزایش شکاف میان عرضه و تقاضا در بازار هتل‌ها شده و سفر را به یک کالای لوکس و دست نیافتنی برای بسیاری از خانوارها تبدیل کرده است.
در مقابل، اقامتگاه‌های سنتی و غیرهتلی توانسته‌اند نرخ تورم کمتر (حدود ۳۰ درصد) را تجربه کنند که ۱۱ درصد کمتر از میانگین تورم کشور و ۲۰ درصد کمتر از تورم هتل‌ها است. این تفاوت را می‌توان به انعطاف‌پذیری بیشتر در قیمت‌گذاری این اقامتگاه‌ها و همچنین نقش مهم پلتفرم‌های آنلاین در ایجاد شفافیت و رقابت سالم در این بازار نسبت داد. این تغییرات باعث شده که دیگر هتل‌ها تنها گزینه‌های جذاب برای اقشار متوسط و پایین جامعه نباشند.
براساس داده‌های منتشر شده از جاباما، یکی از به‌روزترین پلتفرم‌های رزرو آنلاین اقامتگاه، تعداد اقامتگاه‌های غیرهتلی در ایران در سال ۱۴۰۲ به ۱۱۰ هزار واحد رسید که نسبت به سال گذشته، ۱.۱ برابر افزایش داشته است. همچنین تعداد میزبانان فعال در این بازار به ۵۵ هزار نفر رسیده که نشان‌دهنده رشد مشابهی است. علاوه بر این، اندازه بازار اقامتگاه‌های ایران با رشد 1.33 برابری به ۲۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. این آمار نشان می‌دهد که بازار اجاره کوتاه‌مدت اقامت به تدریج در حال رشد و توسعه است و سفرهای داخلی و کوتاه‌مدت در شرایط اقتصادی فعلی، لزوماً یک رفتار لوکس محسوب نمی‌شود و هنوز راه‌هایی برای سفر آسان وجود دارد.
همیشه مقصد سفر عامل اصلی تعیین سفر بوده است، اما آیا می‌توان به سفر از زاویه‌ای دیگر نگاه کرد؟ جاباما اخیراً با معرفی دسته‌بندی‌های جدید اقامتگاه‌ها، روش جست‌وجوی مسافران را دگرگون کرده است. این دسته‌بندی‌ها به مسافران امکان می‌دهند که به‌جای جست‌وجوی اقامتگاه بر اساس مقصد، بر اساس ویژگی‌هایی مانند اقامتگاه‌های استخردار، جنگلی، ساحلی و دیگر امکانات مهم، محل اقامت خود را انتخاب کنند. این نوآوری باعث می‌شود که کاربران تجربه‌های متنوع‌تری داشته باشند و محدود به یک مقصد خاص نباشند.
این تغییرات تنها برای مسافران جذاب نیست، بلکه حتی میزبانانی که اقامتگاهی برای میزبانی مهمان‌ها در اختیار دارند نیز می‌توانند با بهبود عملکرد خود و افزایش امتیاز ، شانس بیشتری برای دیده شدن در یکی از دسته‌بندی‌های جدید پیدا کنند. این رویکرد نه‌تنها تجربه کاربران را بهبود می‌بخشد، بلکه رقابت سالم‌تری را میان میزبانان ایجاد کرده و به افزایش کیفیت خدمات در این بازار کمک می‌کند.
تحولی که جاباما با معرفی دسته‌بندی‌های نوآورانه اقامتگاه‌ها در صنعت گردشگری ایجاد کرده، تنها به بهبود تجربه کاربران محدود نمی‌شود. این تغییر می‌تواند تأثیرات گسترده‌تری بر اکوسیستم گردشگری و کسب‌وکارهای وابسته به این صنعت داشته باشد. این مدل جدید نه‌تنها نحوه جست‌وجو و انتخاب اقامتگاه را تغییر داده، بلکه می‌تواند محرکی برای رشد سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌های گردشگری در کشور باشد.
جاباما با تغییر سیستم جست‌وجوی اقامتگاه‌ها، مدل جدیدی برای انتخاب مقصد براساس ویژگی‌های اقامتگاه ارائه کرده است. این تغییر،یک نوآوری مخرب (Disruptive Innovation) در بازار انتخاب و رزرو آنلاین اقامتگاه‌ها به‌شمار می‌رود که می‌تواند رفتار مسافران را متحول کند. این مدل نه‌تنها گزینه‌های متنوع‌تری در اختیار کاربران قرار می‌دهد، بلکه روند عرضه و تقاضا در بازار گردشگری را نیز متعادل‌تر می‌کند.
این تغییرات بر سرمایه‌گذاران و مالکان اقامتگاه‌ها نیز تأثیرگذار است. حالا که تقاضای مسافران نه‌تنها بر اساس موقعیت جغرافیایی، بلکه بر اساس ویژگی‌های اقامتگاه‌ها شکل می‌گیرد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با شناخت این الگوی جدید، سرمایه‌گذاری‌های هدفمندتری انجام دهند. این امر می‌تواند موجب رشد بازار اقامتگاه‌های خاص و تجربه‌محور در ایران شود.
نوآوری در ایجاد فضاهای متنوع اقامتی ارتباط تنگاتنگی با رونق کسب‌وکارهای محلی دارد. هر اقامتگاهی که در شهرها و روستاهای مختلف با استقبال مسافران روبرو می‌شود، می‌تواند فرصتی برای کسب‌وکارهای کوچک و محلی ایجاد کند تا با گردشگران در تعامل باشند و تجربه‌های خلاقانه‌ای ارائه دهند.
یکی دیگر از ابعاد مهم این تغییر، نقش معماران و طراحان در شکل‌دهی به تجربه سفر است. دسته‌بندی‌های جدید جاباما طراحان را تشویق می‌کند تا فضاهایی منحصربه‌فرد و متناسب با نیازهای جدید مسافران طراحی کنند. این روند می‌تواند باعث شود که طراحی و ساخت اقامتگاه‌ها در آینده به‌طور حرفه‌ای‌تر و هدفمندتر انجام شود و اقامتگاه‌های متنوع‌تری بر اساس تقاضای واقعی مسافران ساخته شوند.
در مجموع، این رویکردهای نوآورانه نه‌تنها تجربه سفر را تغییر می‌دهند، بلکه می‌توانند صنعت گردشگری و کسب‌وکارهای وابسته به آن را نیز متحول کنند.
