ضریب نفوذ بیمه یکی از شاخص‌‌‌های اثرگذار در ارزیابی وضعیت صنعت بیمه هر کشور به‌‌‌شمار می‌رود. این نسبت حق بیمه‌‌‌های تولیدی سالانه به تولید ناخالص داخلی (GDP) را به صورت درصد محاسبه می‌کند که نشان‌‌‌دهنده نقش و جایگاه بیمه در اقتصاد ملی است. ضریب نفوذ بیمه از مهم‌ترین معیارهای سنجش میزان توسعه‌‌‌یافتگی صنعت بیمه محسوب می‌شود. افزایش این شاخص، حاکی از گسترش فرهنگ بیمه، افزایش آگاهی عمومی نسبت به ضرورت بیمه‌‌‌گری و بهره‌‌‌گیری از پوشش‌‌‌های بیمه‌‌‌ای در ابعاد مختلف زندگی فردی و اقتصادی است.
به‌‌‌عبارت دیگر، هرچه ضریب نفوذ بیمه بالاتر باشد، نشان‌‌‌دهنده آن است که صنعت بیمه توانسته است جایگاه مطلوب‌‌‌تری در میان آحاد جامعه و فعالان اقتصادی کسب کند. از سوی دیگر، پایین بودن این ضریب، نشانه‌‌‌ای از ضعف فرهنگ بیمه‌‌‌ای، محدودیت پوشش‌‌‌های بیمه‌‌‌ای و سهم اندک بیمه در اقتصاد کشور است که می‌تواند جامعه و اقتصاد را در مواجهه با حوادث پیش‌بینی‌‌‌نشده و بحران‌های مالی آسیب‌‌‌پذیر کند.
اهمیت ضریب نفوذ بیمه تنها به میزان استفاده از خدمات بیمه محدود نمی‌شود؛ بلکه این شاخص نقشی کلیدی در ارتقای امنیت اقتصادی و پایداری مالی کشور ایفا می‌کند. در کشورهایی که ضریب نفوذ بیمه در سطح بالایی قرار دارد، آحاد جامعه، نهادهای اقتصادی و کسب‌و‌کارها، در برابر انواع ریسک‌‌‌ها و حوادث غیرمترقبه از پشتوانه‌‌‌های بیمه‌‌‌ای مناسب برخوردارند. این امر موجب افزایش تاب‌‌‌آوری اقتصادی و کاهش آسیب‌‌‌های ناشی از بحران‌ها خواهد شد.
علاوه بر این، بالا بودن ضریب نفوذ بیمه، نشانه‌‌‌ای از جذابیت اقتصادی کشور برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است؛ چرا که وجود پوشش‌‌‌های بیمه‌‌‌ای گسترده و قوی، امنیت سرمایه‌گذاری را تضمین کرده و ریسک‌‌‌های اقتصادی را به حداقل می‌‌‌رساند. از منظر دیگر، شرکت‌های بیمه با تجمیع حق بیمه‌‌‌ها، منابع مالی قابل‌توجهی در اختیار دارند که می‌تواند به‌‌‌عنوان سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌‌های کلان اقتصادی به کار گرفته شود.
به این ترتیب، صنعت بیمه نه‌‌‌تنها به‌‌‌عنوان ابزار مدیریت ریسک، بلکه به‌‌‌عنوان نهاد تامین‌‌‌کننده منابع مالی برای توسعه اقتصادی کشور، ایفای نقش می‌کند. ضریب نفوذ بیمه را می‌توان یکی از شاخص‌‌‌های رفاه اجتماعی و اقتصادی نیز دانست؛ زیرا افزایش این شاخص بیانگر دسترسی بیشتر مردم به خدمات بیمه‌‌‌ای، اطمینان از جبران خسارات احتمالی و افزایش امنیت مالی افراد و خانواده‌‌‌هاست که در مجموع، موجب ارتقای کیفیت زندگی و ثبات اجتماعی خواهد شد.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بیمه مرکزی با عنوان سالنامه آماری ۱۴۰۲ صنعت بیمه، جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۳ (مطابق با سال ۱۴۰۲ هجری شمسی) توانسته است جایگاه خود را در رتبه‌‌‌بندی جهانی ضریب نفوذ بیمه نسبت به سال پیش بهبود بخشد. ضریب نفوذ بیمه ایران در سال ۲۰۲۳ به 2.1درصد رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) نشان می‌دهد که ایران با صعود ۷ پله‌‌‌ای، از جایگاه ۶۶ جهانی به رتبه ۵۹ ارتقا یافته است.
با وجود این، این شاخص در مقایسه با کشورهای پیشرفته و توسعه‌‌‌یافته جهان، همچنان در سطح پایین و نامطلوبی قرار دارد. شایان ذکر است که ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۳ با کسب رتبه دوم جهان و دستیابی به ضریب نفوذ 11.9 درصد، یکی از کشورهای پیشتاز در این عرصه به شمار می‌رود و نمونه‌‌‌ای بارز از نقش موثر و پررنگ صنعت بیمه در اقتصاد ملی را به نمایش می‌‌‌گذارد. از سوی دیگر آمارها بیانگر این است که پس از آمریکا، کره‌جنوبی با ضریب نفوذ 11 درصد، انگلستان با 9.7 درصد، ژاپن با 8.9 درصد، فرانسه با 8.7 درصد، هلند با 8.3درصد و کانادا با نسبتی معادل 8درصد در صدر جدول قرار دارند.
بررسی و تحلیل این ارقام به‌‌‌روشنی بیانگر آن است که صنعت بیمه کشور ما با وجود حرکت در مسیر رشد و بهبود، همچنان نیازمند اقدامات اساسی در راستای ارتقای فرهنگ بیمه، گسترش پوشش‌‌‌های بیمه‌‌‌ای و توسعه محصولات نوین بیمه‌‌‌ای است. چراکه آمارها نشان می‌دهد که از میان کشورهای منطقه که در نمودار مشاهده می‌شود، ضریب نفوذ بیمه در امارات و فلسطین از ایران بیشتر بود و در رتبه‌های بهتری نسبت به ایران قرار دارند. البته ناگفته نماند که بهبود ضریب نفوذ بیمه در کشور از دید صاحب‌نظران این حوزه از جمله پرویز خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی پنهان نمانده و در تلاش هستند تا اقداماتی را جهت بهبود روند این نسبت در سال‌های آتی اعمال کنند.
در ادامه گزارش باید به سخنان عبدالناصر همتی و پرویز خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی در سی‌‌‌ویکمین همایش ملی و دوازدهمین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه با محوریت «رضایتمندی و اعتماد مردم به صنعت بیمه» سه‌‌‌شنبه ۱۳آذر۱۴۰۳ اشاره کرد. همتی در خصوص بهبود روند ضریب نفوذ بیمه گفت: «صنعت بیمه ایران برای ورود به حوزه «بیمه زندگی» نیاز به استراتژی عملیاتی دارد و باید توسعه بیمه زندگی در اولویت کاری شرکت‌های بیمه قرار گیرد؛ زیرا رشد بیمه‌‌‌های زندگی یکی از عوامل اصلی افزایش ضریب نفوذ بیمه در دنیاست.»
در ادامه خسروشاهی با بررسی روند ضریب نفوذ بیمه ایران در سال‌های اخیر تاکید کرد: «ضریب نفوذ بیمه در جهان تحت‌تاثیر درآمد ناخالص ملی است و در حالی که ضریب نفوذ بیمه در دنیا ۷درصد است، این میزان در ایران بر اساس آمارها حدود ۲درصد است.» وی با بیان اینکه ضریب نفوذ بیمه از سال۱۳۵۰ همواره رو به افزایش بوده است، گفت: «ضریب نفود واقعی بیمه در کشور 3.2درصد است و فاصله شرکت‌های بیمه ایران با جهان از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۰ همواره در حال کم شدن بوده، اما از سال۱۳۹۰ به بعد به‌‌‌دلیل اعمال تحریم‌‌‌های ظالمانه این فاصله مجدد افزایش یافته است.»
