عصر ایران- دومین بخش از مجموعه‌ چهارجلدی شناسنامه‌ اسفندیار منفردزاده با نام «از قشلاق برلین تا ییلاق اوین» به نویسندگی حسین عصاران به همت انتشارات «نگاه» منتشر شد.

 

     حسین عصاران دراین‌باره به عصر ایران گفت: این پروژه پژوهشی از اوایل دهه ۹۰ آغاز شد و دفتر نخست آن در بهار ۱۴۰۱ منتشر شده بود. 

 

   دفتر نخست از ابتدای کودکی منفردزاده تا پس از ساخت موسیقی فیلم «قیصر» یعنی تابستان ۱۳۴۸ را درمی‌گرفت.آن دفتر به کودکی و چگونگی یادگیری موسیقی و دوران حضور منفردزاده در «لاله‌زار» و رادیو ایران ورفاقت با مسعود کیمیایی و تلاش‌شان برای حضور در مناسبات سینمای ایران می‌پرداخت.

 

    در واقع کتاب نخست دوران گمنامی منفردزاده را روایت می‌کرد،اما دفتر دوم این شناسنامه از لحظه‌ مسافرت منفردزاده به اروپا برای یادگیری موسیقی در پاییز ۱۳۴۸ آغاز می شود وتا لحظاتی پیش از دستگیری او به دست ساواک در تابستان ۱۳۵۲ را در برمی‌گیرد؛ یعنی دورانی که هنوز فیلم «قیصر» اکران نشده و او برای تحصیل به اروپا رفته و آنجا با کنفدراسیون دانشجویان آشنا می‌شود و تحت تأثیر حضور در آن جمع، ایده‌های سیاسی و اجتماعی تازه‌ای پیدا می‌کند.

 

 به گفته‌ این منتقد و پژوهش‌گر عرصه‌ ترانه و موسیقی چون این دفتر به دوره‌ اوج کاری منفردزاده پرداخته، نگارش و پژوهش درباره آن نیز طولانی‌تر شد. دوران ترانه‌های «جمعه» و «نماز» و «شبانه» و موسیقی فیلم‌های«خداحافظ رفیق» و «تنگنا» و «رضا موتوری» و ... 

 

     نویسنده در این کتاب کوشیده تا در مسیر مرور کارنامه منفردزاده به مباحثی چون ترانه معترض، فصل نوین ترانه،کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و... نیز بپردازد.

 

     عصاران که پیش از پروژه‌شناسنامه‌ اسفندیار منفردزاده، دو کتاب هم درباره‌ ناصر چشم‌آذر و واروژان منتشر کرده بود،درباره‌ روی‌کرد تاریخ‌نگاری‌ خود در این کتاب به عصر ایران گفت:در این کتاب تلاش کردم تا فراتر از بازخوانی تاریخ، با نزدیک شدن و تمرکز بر متن تاریخ، رخدادها و تولیدات و آفرینش‌ها را در بستر تاریخی‌شان بررسی و بازنمایی کنم و به نحوی از بازخوانی تاریخ به احضار تاریخ برسم و میزان موفقیت در این کار محتاج نقد و بررسی منتقدین و علاقه‌مندان است؛ اما به‌هرروی گمان می کنم نتیجه‌ کار برای علاقه‌مندان مناسب و مفید باشد.

 

   وی اضافه کرد: جدا بر این در این دفتر تلاش کردم تا به زبان نقد موسیقایی،آفریده‌های منفردزاده را هم تحلیل و توضیح و ارزشیابی کرده باشم. رویکردی که به گمان من یکی از حلقه‌های گم‌شده نقد هنری ماست؛ یعنی فارغ از رویکرد گاه‌شمارانه و یا وقایع‌نگاری، با تحلیل درون‌متنی خود آفریده‌های موسیقایی نیز تحلیل و بررسی شوند.

 

   عصاران درباره‌بخش‌های بعدی این پروژه گفت دفتر سوم این مجموعه که هم‌اکنون در حال نوشتن آن هستم از لحظه بازداشت به دست  ساواک بر سر پرونده‌ خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان در شهریور ۱۳۵۲ آغاز و درلحظه‌ مهاجرت منفردزاده از ایران در خرداد ۱۳۵۸ پایان می‌باید و دفتر چهارم هم به زندگی منفردزاده در غربت می‌پردازد که امیدوارم در سال‌های آینده این دو دفتر را هم به چاپ برسانم.

 

   دفتر دوم شناسنامه‌ اسفندیار منفردزاده (از قشلاق برلین تا ییلاق اوین) با طرح جلد اشکان فروتن را انتشارات نگاه در ۴۷۷ صفحه منتشر کرده است.