خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ماه رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خودش را دارد که آن را از بقیه ماه‌های سال متمایز کرده است. مسلمانان جهان با فرارسیدن ماه مبارک رمضان به طاعات و عبادات می‌پردازند. روزه داری مسلمانان در هر نقطه از جهان یک دوره معنوی برای پاکسازی روح است که سنت‌های فرهنگی متنوع و جذابی همراه خود دارد و مردم در هر گوشه از جهان آن را با آداب و رسوم خود به جا می‌آورند. مسلمانان در این ماه، از طلوع آفتاب تا غروب آن روزه می‌گیرند و با انجام عبادات و مراسم مخصوص این ماه، اتحاد خود را افزایش می‌دهند. رمضان المبارک فرصتی برای بازاندیشی، طلب بخشش و تقویت پیوندهای اجتماعی است. مراسم‌های مختلفی توسط روزه داران در این ماه انجام می‌شود که نشان دهنده تنوع و غنای فرهنگی جوامع مسلمان است.
اشتیاق مصری‌ها برای رمضان مثل اشتیاق ایرانی‌ها برای نوروز است
همه مردم مصر اعم از مسلمان و غیر مسلمان ماه مبارک رمضان را جشن می‌گیرند. در قاهره گروه‌های مختلف مصر، عرب و غیر عرب جشن‌های مختص خود را دارند، چرا که هرکدام به گونه‌ای خاص این ماه را می‌شناسند و هر کدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را می‌دانند. جشن‌های رمضانی مصر از دوره فرعونیان و قبطانیان و اسلامیان باقی مانده است.
شور و اشتیاقی که مصری‌ها برای ماه مبارک رمضان دارند شبیه به شور و اشتیاق ایرانی‌ها برای عید نوروز است. مردم مصر چند هفته قبل از آغاز ماه رمضان با نظافت کردن خانه‌هایشان، خود را برای این ماه آماده می‌کنند و در شب اول این ماه مبارک پیام‌های تبریک برای یکدیگر رد و بدل می‌کنند. همچنین عبارت «رمضان کریم» بین مردم بسیار شایع است.
مصری‌ها عادت دارند که برای ماه مبارک خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های بسیاری در خانه ذخیره کنند. خیابان‌ها، بازارهای تجاری و مغازه‌ها در مصر قبل از ماه رمضان شاهد ازدحام جمعیت برای خرید مواد غذایی است. شیرینی و آجیل و میوه‌های خشک میان مصری‌ها در ماه رمضان طرفداران زیادی دارد. مصری‌ها در ماه رمضان در وعده‌های سحری و افطاری اهمیت بسیار زیادی به غذا می‌دهند و سفره‌های رنگین پهن می‌کنند.
مصری‌ها از قرن‌های گذشته با رسوم خاصی به استقبال ماه رمضان می‌روند. خیابان‌ها را با فانوس تزئین می‌کنند. با وجود گذشت قرن‌ها همچنان سنت تزئین خیابان‌ها با فانوس برای استقبال از ماه رمضان در مصر منسوخ نشده و به همان شکل قدیمی خود اجرا می‌شود. در واقع فانوس مشهورترین نماد مصری‌ها در ماه مبارک رمضان است. مردم در روز نخست ماه رمضان فانوس به درب خانه‌های خود آویزان می‌کنند.
قاهره در ماه رمضان به دو شهر تبدیل می‌شود، اول شهری از صبح زود تا ساعت ۲ بعد از ظهر است. در این ساعات این شهر، شهری آرام و ساکت و بدون کوچک‌ترین شلوغی و ازدحام است. سپس شهر دوم از ساعت ۲ بعد ازظهر تا زمان افطار و اذان مغرب و گاهی اوقات تا نیمه شب شروع می‌شود که شلوغی در آن بیداد می‌کند و هیاهویی برپا است.
برخی از مردم درخیابان‌ها با خرما و آب افطار می‌کنند، تا جایی که دست همه رانندگان و مردم خرما وجود دارد. بعضی از رانندگان ماشین را نگه داشته و در خوردن عجله نمی‌کنند و بعضی دیگر با سرعت و با عجله رانندگی می‌کنند.
دار الفتوا مصر؛ مسئول اعلام شروع و پایان ماه مبارک رمضان
اعلام شروع و پایان ماه مبارک رمضان در مصر بر عهده مرکز «دار الفتوا» مصر است. این مرکز در پایان ماه شعبان گروه‌هایی را برای رصد و رؤیت هلال ماه رمضان به نقاط مختلف کشور می‌فرستد و به محض رصد هلال، ماه رمضان را اعلام می‌کند و به همین مناسبت مراسم جشنی در این مرکز برگزار و تلویزیون رسمی مصر نیز آن را به طور مستقیم پخش می‌کند.
آداب افطاری؛ از خیمه‌های رمضانی تا شلیک توپ
برپایی چادرهایی که در آنها سفره سحری و افطاری پهن می‌شوند تحت عنوان «خیمه‌های رمضانی» از جمله آداب منحصر به فرد مصری‌هاست؛ به این صورت که در محله‌ها و خیابان‌ها روزه‌داران چادر برپا می‌کنند و وعده‌های سحری و افطاری را کنار هم می‌خورند. همچنین توزیع بسته‌های غذایی معروف به «بسته‌های رمضانیه» بین اقشار پایین دست جامعه از طرف مؤسسات دولتی و دینی و برخی اشخاص نیکوکار امر بسیار رایجی در آستانه ماه مبارک رمضان است.
شلیک توپ یکی از رسومی به شمار می‌رود که در ماه رمضان میان برخی کشورهای عربی مشترک است. این آئین از قرن نهم هجری تاکنون در مصر اجرا می‌شود. آغاز و پایان ماه مبارک رمضان در مصر با شلیک توپ اعلام می‌گردد و همچنین در بسیاری از مناطق این کشور هنگام سحری و افطار هم توپ شلیک می‌شود.
مصری‌ها نیز همانند برخی دیگر از ملت‌های عربی برای سحری آداب و رسوم جالب توجهی دارند؛ به این صورت که فردی در هنگام سحر با طبل در خیابان‌ها و محله‌ها به راه می‌افتد و مردم را بیدار می‌کند.
سنت مذهبی؛ از نماز تراویح تا مسابقات قرآنی قاریان
نماز تراویح هم از سنت‌های مذهبی معروف مصری‌هاست که در آن از شب اول تا آخر ماه مبارک رمضان هرشب بعد از نماز عشاء، روزه داران نماز تراویح خوانده و یک جزء از قرآن کریم را تلاوت می‌کنند.
از آنجایی که مصری‌ها معروف‌ترین و خوش صداترین قاریان قرآن را دارند، همه ساله در ماه رمضان مسابقه مهمی میان قاریان برگزار می‌شود و حتی مساجد هم در استفاده از قاریان خوش صدا با یکدیگر رقابت می‌کنند. این قاریان بعد از نماز تراویح اقدام به تلاوت قرآن می‌کنند. همچنین مساجد مصر به خصوص منطقه الحسین و الازهر در قاهره علاوه بر قاری‌ها، در زمینه تزئینات و آذین بندی مناره‌ها نیز با هم رقابت دارند. مسابقه شعرخوانی نیز از جمله رسوم فرهنگی مصری‌ها در ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود و شاعران برای سرودن اشعار زیبا به مناسبت این ماه با هم به رقابت می‌پردازند.
مردم مصر سنت حسنه کمک به محرومان و فقرا را در ماه رمضان مورد توجه قرار می‌دهند و در این زمینه به رقابت مثبتی می‌پردازند. در محله‌های مناطق مختلف مصر در تمامی ایام ماه رمضان سفره‌های سحری و افطاری برپا می‌شود. مصری‌ها از اصطلاح «رمضان کریم» برای ماه مبارک رمضان استفاده می‌کنند.
ماه رمضان عید مصری‌ها محسوب می‌شود
حضور در نماز جمعه در ماه مبارک رمضان به نوعی برای روزه‌داران مصری واجب بوده و آنها به شکل گسترده در نماز جمعه شرکت می‌کنند. در مصر نماز جمعه در بیشتر مساجد برگزار می‌شود و اینگونه نیست که نماز جمعه فقط در یک مکان خاص در شهر اقامه شود.
درب مساجد مصر در ماه رمضان به صورت شبانه‌روزی باز بوده و قرآن در آنها تلاوت می‌شود. همچنین کلاس آموزش قرآن نیز بعد از نماز عصر برای کودکان نوجوانان برگزار می‌شود.
همانطور که اشاره شد ماه رمضان به نوعی عید مصری‌ها محسوب شود و مردم در آن به دید و بازدید می‌پردازند. برای مراسم افطار کنار هم جمع می‌شوند و در بسیاری از موارد تا سحر بیدار می‌مانند.
رونق دید و بازدید در ماه مبارک رمضان
مردم مصر در ماه مبارک رمضان به صله رحم اهمیت زیادی می‌دهند و در این ماه بسیار به خانه یکدیگر می‌روند. خانواده‌های بزرگ در این ماه بر سر یک سفره جمع می‌شوند و تا پاسی از شب بیدار می‌مانند. روز اول ماه مبارک، روز خانواده هاست، یعنی بزرگ خانواده افراد خانواده اش را به افطار دعوت می‌کند، لذا به این ماه «شهر اللمه» میگویند یعنی ماهی که همه را دور هم جمع می‌کند. خانواده‌های مصری گاهی در این شب‌ها به صورت دسته جمعی از خانه خارج شده و به تفریح گاه‌ها و یا رستوران‌ها برای صرف شام می‌روند در ماه مبارک خیلی از مردم تا سحر بیدار هستند و مراسم سحری خوری در رستوران‌ها و هتل‌ها انجام می‌شود.
حرمت رمضان در مصر
همچنین مصری‌ها حرمت خاصی برای ماه رمضان قائل هستند و در این ماه مراسم ازدواج برگزار نمی‌کنند. مردم مصر به خاطر حرمت ماه مبارک، از درگیری و نزاع و ریختن خون هم خودداری می‌کنند. آنها یک اصطلاح معروف دارند که در ماه مبارک رمضان به کار می‌برند: «إذا سبّک أحد أو شتمک فی رمضان فقل إنی امرء صائم؛ اگر کسی تو را در این ماه سب و شتم کرد و ناسزا گفت، بگو که من روزه هستم و از درگیری و نزاع با او بپرهیز.»
پرداخت زکات فطره در شب آخر ماه رمضان
مصری‌ها در شب آخر ماه بر اساس اعلام دارالفتوا زکات فطره خود را می‌پردازند و از این محل مقدار زیادی مواد غذایی خریداری و جمع آوری می‌شود. مردم مصر زکات خودشان را به جمعیت‌های خیریه و یا به اشخاصی مانند شیخ الازهر پرداخت می‌کنند تا آنها آن را در بین فقرا تقسیم کنند.
