تقریباً 30 سال قبل محققان در آزمایشگاه ملی لوس آلاموس آزمایش محرمانه‌ای انجام دادند. آنها نوع جدیدی از لیزر را آزمایش کردند و هدف شلیک نیز تکه‌ای چرم جیر بود که شباهت زیادی به پوست انسان دارد. پالس شدید لیزر فقط چند میکروثانیه طول کشید: نور درخشانی همه‌جا را فراگرفت و چرم منفجر شد؛ انگار چرم را پرتابه‌ای انفجاری منهدم کرده باشد. این آزمایش فقط یکی از تلاش‌های محققان در سرتاسر جهان بود تا به سلاحی با انرژی هدایت‌شده مانند پلاسما دست پیدا کنند. در این مطلب، با سلاح پلاسما بیشتر آشنا می‌شوید.
سلاح‌های پلاسمایی نوعی فناوری تسلیحاتی پیشرفته‌اند که به‌جای استفاده از مهمات سنتی مانند گلوله، از پلاسما استفاده می‌کنند. پلاسما حالت چهارم ماده است که از گاز یونیزه‌شده تشکیل شده و شامل ذرات باردار مثبت و منفی است. این ماده به‌دلیل دمای فوق‌العاده بالا و انرژی زیاد، توانایی تخریب بسیار بالایی دارد. سلاح‌های پلاسمایی با استفاده از پرتوهای الکترومغناطیسی یا امواج پلاسمایی، انرژی عظیمی به هدف منتقل می‌کنند و می‌توانند آن را ذوب یا حتی تبخیر کنند.
از ویژگی‌های کلیدی این سلاح‌ها می‌توان به دقت بالا، قدرت تخریب شگفت‌انگیز و توانایی نفوذ در سپرهای دفاعی پیشرفته اشاره کرد. در جنگ‌های مدرن این فناوری را انقلابی در تسلیحات نام می‌برند؛ زیرا سرعت و دقت عملیات نظامی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. البته این سلاح‌ها صرفاً در جنگ‌های نظامی کاربرد ندارند؛ چون با تنظیم درجه تخریب پلاسما می‌توان از این نوع سلاح‌ها در اعتراضات مردمی نیز استفاده کرد.
به‌محض در دهه 1950 اینکه لیزرها اختراع شدند، ارتش‌های کشورهای مختلف شروع به تبدیل آنها به سلاح کردند. سلاح‌های پلاسمایی نیز ابتدا بخشی از توسعه سلاح‌های لیزری مطرح شدند. در دهه 1980، دانشمندان روش‌هایی برای استفاده از پلاسما در کنار پالس‌های لیزری طراحی کردند. این تحقیقات منجر به ساخت سیستم‌هایی شد که از پلاسما برای انفجارهای کنترل‌شده استفاده می‌کردند.
30 سال پس از اختراع لیزر، محققان درنهایت راه‌حلی برای استفاده از لیزر به‌جای سلاح مطرح کردند. یکی از مشکلات سلاح‌های لیزری، مصرف انرژی بالای آنها بود. راه‌حل این بود که به‌جای شلیک پرتو پیوسته، سلاح‌ها پالس‌های کوتاه اما شدید را با سرعت زیاد شلیک کنند تا لایه بیرونی هر هدفی را تبخیر کنند.
البته این فناوری به بن‌بست دیگری رسید. درحالی‌که پالس لیزر پرانرژی لایه بیرونی ماده‌های موردنظر را تبخیر می‌کرد، گاز فوق‌العاده گرمی به نام پلاسما تولید می‌شد. این پلاسما تمام انرژی را از بقیه پالس لیزر جذب می‌کرد و اساساً سپری به وجود می‌آورد تا بقیه پالس‌ها هرگز به هدف نرسند.
طراحان سلاح‌ها یاد گرفتند چگونه از این پلاسما به نفع خودشان استفاده کنند. در فناوری‌های جدیدتر از پالس لیزری استفاده می‌شود که پلاسما را به‌سرعت گرم می‌کند تا منفجر شود. این نوع لیزر به‌جای سوزاندن سوراخ، می‌تواند در هر اندازه‌ای انفجار پلاسمایی ایجاد کند.
سلاح‌های پلاسمایی فعلی با سلاح‌های لیزری تفاوت‌هایی اساسی دارند. درحالی‌که لیزرها از پرتوهای نور فشرده برای تخریب اهداف استفاده می‌کنند، سلاح‌های پلاسمایی از ذرات باردار فوق‌داغ بهره می‌برند که قدرت تخریب بیشتری دارند. همچنین برخلاف لیزرها که ممکن است سپرهای نوری یا حرارتی آنها را متوقف کنند، پلاسما قابلیت نفوذ در موانع دفاعی پیشرفته را دارد.
به‌طورکلی سلاح پلاسمایی برای آنکه هدف را تخریب کند، باید 3 مرحله را پشت سر بگذارد:
وقتی پلاسما به هدفی برخورد می‌کند، چند اتفاق رخ می‌دهد؛ دمای بسیار بالای آن فلزات را ذوب یا تبخیر می‌کند. انرژی الکترومغناطیسی قوی پلاسما در مدارهای الکترونیکی اختلال شدید ایجاد می‌کند و درنهایت نیز اگر پلاسما با سرعت زیاد حرکت کند، می‌تواند نیروی فیزیکی شدیدی به هدف وارد کند.
در دهه‌های گذشته، از سلاح‌های پلاسمایی به‌عنوان فناوری علمی-تخیلی یاد می‌کردند و حتی اولین نمونه‌های عملیاتی سلاح‌های پلاسمایی بسیار بزرگ و پیچیده بودند و نیاز به منابع انرژی عظیم داشتند اما اکنون با پیشرفت فناوری، این سیستم‌ها کوچک‌تر و کارآمدتر شدند. در سال‌های اخیر، نیز برخی کشورها ادعا کرده‌اند درحال توسعه اولین نمونه‌های عملیاتی سلاح پلاسمایی هستند. در ایران نیز اخیراً ادعا شده به‌زودی از اولین سلاح پلاسمایی رونمایی می‌شود.
