خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ماه رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خودش را دارد که آن را از بقیه ماه‌های سال متمایز کرده است. مسلمانان جهان با فرارسیدن ماه مبارک رمضان، همراه یکدیگر به طاعات و عبادات می‌پردازند. روزه داری مسلمانان در هر نقطه از جهان یک دوره معنوی برای پاکسازی روح است که سنت‌های فرهنگی متنوع و جذابی همراه خود دارد و مردم در هر گوشه از جهان آن را با آداب و رسوم خود به جا می‌آورند. مسلمانان در این ماه، از طلوع آفتاب تا غروب آن روزه می‌گیرند و با انجام عبادات و مراسم مخصوص این ماه، اتحاد خود را افزایش می‌دهند. رمضان المبارک فرصتی برای بازاندیشی، طلب بخشش و تقویت پیوندهای اجتماعی است. مراسم‌های مختلفی توسط روزه داران در این ماه انجام می‌شود که نشان دهنده تنوع و غنای فرهنگی جوامع مسلمان است.
مغرب نام یکی از کشورهای عربی واقع در شمالِ غرب قاره آفریقاست که در ایران به نام «مراکش» شناخته می‌شود. همچنین مراکش نام یکی از شهرهای بزرگ کشور مغرب هم هست که به دلیل قرمز بودن ساختمان‌ها و بناهای این شهر به «المدینة الحمراء؛ شهر سرخ» نیز شناخته می‌شود. ماه رمضان در مغرب، همچون دیگر کشورهای عربی، بسیار با شکوه و همراه با جشن و سرور برگزار می‌شود. علی رغم شباهت‌های زیادی که در کشورهای اسلامی و عربی برای جو ماه رمضان وجود دارد، کشور مغرب به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی آن و همچنین تمدن‌های مختلف اسلامی که در آن حضور پیدا کرده‌اند، آداب و رسوم رمضانی‌اش را از سایر کشورهای اسلامی متمایز ساخته است.
نقش زنان برای استقبال از رمضان
مغربی ها از ماه رجب و شعبان خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان در زمینه‌های اجتماعی، معنوی و اقتصادی آماده می‌کنند. تهیه لباس‌های سنتی زیبا، غبارروبی مسجدها، تهیه خوراکی‌های ویژه ماه رمضان از جمله سلو و شباکیه و افزایش فعالیت‌های جمعیت‌های خیریه شش رسم و سنت ویژه مردم مغرب برای استقبال از ماه مبارک است. زنان مغربی نقش پررنگ‌تری برای زمینه سازی استقبال از ماه مبارک رمضان در خانواده‌ها ایفا می‌کنند.
شهروندان این کشور پیش از آغاز ماه رمضان اقدام به غبارروبی مسجدهای مختلف برای استقبال از ماه مهمانی خدا می‌کنند. علاوه بر آن مردم مغرب در برخی از مسجدها اقدام به رنگ آمیزی دیواره‌ها یا قرنیزهای مسجد و تزئین آن و گاهی خرید فرش‌های نو می‌کنند.
مسئولان مساجد در مغرب با همکاری امامان جماعت شرایط را برای برگزاری حلقه‌های تلاوت قرآن در ماه رمضان مهیا می‌کنند و طی این ماه امامان جماعت در مسجدهای مورد نظر سکونت می‌کنند. همچنین تمام بخش‌های مسجدها از گلدسته‌ها گرفته تا سیستم‌های صوتی و وضوخانه‌ها تمیزکاری و تعمیر می‌شوند.
خرید لباس و پارچه سنتی
قبل از آغاز ماه مبارک رمضان شهروندان مغربی لباس‌های سنتی یا پارچه خرید می‌کنند. بسیاری از مردم این کشور رفت و آمد به مسجدها را با لباس‌های سنتی خود همراه می‌کنند و این مساله در ماه مبارک رمضان نمود بیشتری پیدا می‌کند.
عباهای زنانه و مردانه، پیراهن و صندل از لباس‌های سنتی مردم مغرب به شمار می‌روند که در برخی روزهای ماه شعبان به ویژه نیمه این ماه مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین شهروندان مغربی در نیمه ماه شعبان روزه می‌گیرند.
سعید الابراهیمی یکی از فروشندگان لباس‌های سنتی زنانه گفته است: «زنان مغربی در ماه مبارک رمضان ترجیح می‌دهند عبا بپوشند به همین دلیل یک عبای ساده برای فعالیت‌های روزمره و یک عبای مجلسی و تزئین شده برای مهمانی‌ها و سفره‌های افطار فامیلی خریداری می‌کنند.»
الزُواکه؛ آژیر قرمز قبل از اذان مغرب
«الزواکه» از سنت‌های کشور مغرب در ماه مبارک رمضان است. زواکه نوعی آژیر هشدار دهنده است که دقایقی قبل از اذان مغرب، از طریق بلندگوهای نصب شده در همه شهر به صدا در می‌آید و مردم را از نزدیک شدن به وقت اذان مغرب و لحظه افطار باخبر می‌کند. این صدا همان آژیر قرمز به هنگام جنگ است. بلافاصله بعد از آن، اذان مغرب از گلدسته‌های مساجد به گوش می‌رسد.
هنگام غروب، شهرهای مغرب آرام و ساکت است. مردم و ماشین‌ها در خیابان‌ها دیده نمی‌شوند. همه در خانه‌هایشان منتظر شنیدن زواکه و وقت افطار هستند. بیشتر مردم ترجیح می‌دهند که افطار در منزل خود باشند مگر آنکه افطاری‌های دسته جمعی از طرف مؤسسات خیریه در مساجد برگزار شود.
فطور؛ جشن خاص خانواده‌های مغربی
اذان مغرب که به گوش می‌رسد، مغربی‌ها با خرما، آب و شیر روزه خود را باز می‌کنند و بلافاصله برای ادای نماز مغرب آماده می‌شوند. بعد از نماز مغرب، همه خانواده دور میز افطار جمع می‌شوند. به وعده افطار، در گویش الدریجه (عربیِ مراکشی) «فطور» گفته می‌شود. فطور یک جشن شاد و خاص برای خانواده‌هاست که دور هم غذا بخورند، به قرآن گوش فرا دهند یا لحظاتی را با «اندولسی» (موسیقی سنتی مراکشی) بگذرانند و داستان تعریف کنند.
این وعده غذا، چند ساعتی طول می‌کشد. گاهی اوقات افراد زیادی در این وعده حضور دارند و غذاهای متنوع بر روی سه تا چهار میز چیده می‌شود. سفره افطار مغربی‌ها با خوشمزه‌ترین غذاها تزئین می‌شود که این خود بخشی از میراث و رسوم آنهاست. غذاهای سنتی، مغذی و چرب مخصوص ماه رمضان وجود دارد که به طور گسترده‌ای از یک منطقه تا منطقه دیگر این کشور متفاوت است. به برخی از این غذاها و شیرینی‌ها اشاره می‌کنیم:
مردم مغرب از اواخر ماه شعبان با تمیز کردن خانه‌ها و مسجدها و یا خرید ظرف و ظروف جدید برای پخت و پز در آشپزخانه‌ها در ماه مبارک رمضان به استقبال این ماه عزیز می‌روند. علاوه بر این حضور افرادی با عنوان‌های نفار یا مسحراتی در شب‌ها و سحرهای ماه مبارک رمضان برای اعلام زمان افطار و سحر رنگ و بوی خاصی به این ماه مبارک می‌دهد.
افزایش فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی
ماه رمضان در مغرب تنها جنبه‌های معنوی ندارد بلکه با افزایش فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در جامعه همراه است. برخی شرکت‌های تجاری در مراکش طی ماه رمضان بیشترین حجم از تبادلات بازرگانی خود را ثبت می‌کنند.
در این میان شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی فعالیت تجاری بیشتری نسبت به دیگر شرکت‌ها در مغرب دارند. برخی شغل‌ها نیز در این کشور تنها به دلیل ماه مبارک رمضان به وجود می آیند و در همین مدت فعالیت دارند. همچنین مسئولان محلی نیز برای تهیه مایحتاج خانواده‌های این کشور طی ماه مبارک رمضان و مبارزه با احتکار تلاش کرده و بازرسی‌های خود را از بازارهای مواد غذایی افزایش می‌دهند.
رواج پویش کمک‌های انسانی
فعالیت‌های اجتماعی در مغرب نیز رنگ و بوی خاصی به خود می‌گیرد به طوری که انواع پویش‌های مربوط به کمک‌های انسانی از سوی هیئت‌ها و جمعیت‌های خیریه رسمی و غیر رسمی کلید می‌خورند. همچنین در طول ماه مبارک، خیریه‌ها و مساجد زیادی سرتاسر کشور وجود دارند که افطاری رایگان برای فقرا و نیازمندان فراهم می‌کنند.
مراکز خیریه در مغرب طی ماه مبارک رمضان سفره‌های افطار دسته جمعی برپا کرده و بسته‌های ارزاق برای خانواده‌های نیازمند تهیه می‌کنند. طی سال‌های گذشته جمعیت‌های خیریه در مغرب برای تبلیغ فعالیت‌های خود و تشویق شهروندان این کشور به مشارکت در این فعالیت‌های انسانی از فضای مجازی بهره برده‌اند.
سنت الدروس الحسنیه الرمضانیه
از سنت‌های رایج دیگری که در ماه رمضان در مغرب مشاهده می‌شود، سنت «الدروس الحسنیه الرمضانیه» است. این سنت را الحسن الثانی یکی از پادشاهان مغرب پایه گذاری کرد. در این مراسم فقها، خطیبان و علمای کشورهای عربی و اسلامی شرکت می‌کنند و نخبگان آنها در مقابل پادشاه به سخنرانی درباره ماه رمضان و تدریس علوم دینی می‌پردازند.
رایحه عود و جشن روزه اولی‌ها
شب بیست و هفتم شب مهمی برای مغربی‌ها است. در این شب یک دورهمی بزرگ خانوادگی و فامیلی صورت می‌گیرد و فرزندان به والدین و پدربزرگ و مادربزرگشان هدیه می‌دهند. این هدایا معمولاً لباس‌های سنتی شامل قفطان، جلابه و یا کفش‌های سنتی شامل «البلغه» و «شربیل» هستند.
رایحه روح‌نواز و دوست داشتنی عود که از خانه هر در مغرب به مشام می‌رسد این شب را نسبت به شب‌های دیگر متمایز می‌کند. عده‌ای آن را بوی بهشت می‌نامند. سنت زیبایی که در این شب وجود دارد، این است که برای بچه‌هایی که بار اول روزه گرفته‌اند، جشن جداگانه‌ای می‌گیرند تا ارزش‌ها و سنت‌های مذهبی را ترویج دهند. برای برگزاری این جشن، یک مراسم سنتی فامیلی بعد از افطار برگزار می‌کنند. این نشانه آغاز تربیت فرزندان در ایمانشان نسبت به اسلام است. در این شب برای این کودکان لذیذترین خوراکی‌ها را تهیه می‌کنند و آنها را در کانون توجه قرار می‌دهند.
در این شب، دختران طلا و لباس‌های سنتی مغربی به نام «قفطان» به تن می‌کنند و حنا می‌گذارند و همچون عروس‌های کوچک زیبا می‌شوند. همچنین پسران برای این جشن، جلابه سفید به تن می‌کنند و سپس به همراه یکی از والدین خود، روی یک اسب که جامه زیبایی به آن پوشانده‌اند، مسیر کوتاهی را سواری می‌کنند و در خیابان رژه می‌روند. این جشن رمضانی یکی از لحظه‌های عالی و فراموش نشدنی دوران کودکی برای هر مغربی است.
