همشهری آنلاین - گروه سیاسی: عملیات نظامی ایالات متحده علیه حوثی‌ها در یمن، نه‌تنها منطقه را تحت تاثیر قرار داده است، بلکه تهدیدات لفظی گسترده‌ای هم از سوی دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا علیه ایران رقم زده است. این اولین مواجهه جدی دولت ترامپ با مسائل خاورمیانه در دوره جدید ریاست‌جمهوری اوست.
ترامپ به‌رغم حسابگری در مخارج نظامی ایالات متحده آمریکا و طعنه‌های گسترده‌ای که در همین رابطه به دولت‌های بایدن و اوباما می‌زد، خود نیز وارد چرخه زدوخورد نظامی شد. او بارها از نفس حضور خودش در ریاست‌جمهوری آمریکا به‌عنوان منبع صلح در منطقه و جلوگیری از جنگ‌های جدید یاد می‌کرد. با این حال ترامپ هم وارد عملگرایی نظامی شد.
رسانه‌های غربی حملات دوره ترامپ به یمن را هشدار جدی و مستقیم آمریکا به ایران ارزیابی می‌کنند. واکنش متقابل فرماندهان نظامی ایران نیز، این تهدیدات را جدی‌تر جلوه داده است.
عملیات ارتش آمریکا که با مشارکت ناو هواپیمابر هری ترومن و جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا اجرا شده، به باور کارشناسان، فراتر از یک اقدام محدود علیه شبه‌نظامیان یمنی است. آیا این حملات مقدمه‌ای برای رویارویی مستقیم با تهران است یا صرفا یک گزافه‌گویی و تهدید توخالی به شمار می‌رود؟
بله ترامپ به جنگ
ربکا گرانت، تحلیلگر امنیت ملی و امور نظامی، در گفت‌وگویی که اخیر با شبکه فاکس نیوز داشته مدعی شد: حملات اخیر به حوثی‌ها، که از حمایت مالی و تسلیحاتی ایران برخوردارند، پیامی آشکار به تهران ارسال می‌کند. این عملیات، که پس از تاخیری طولانی آغاز شده، باید به یک کارزار مستمر و قاطع علیه زیرساخت‌های نظامی حوثی‌ها تبدیل شود؛ از جمله انبارهای تسلیحات، سایت‌های راداری و مراکز فرماندهی و کنترل. اما چرا این پیام برای ایران از اهمیت برخوردار است؟ زیرا حوثی‌ها بخشی از شبکه گسترده نیروهای نیابتی تهران در منطقه هستند که از یمن تا لبنان و نوار غزه امتداد یافته‌اند.
این حملات در زمانی رخ می‌دهند که تنش‌ها در منطقه خاورمیانه به اوج خود رسیده است. برداشت مقامات غربی بر این بستر و تصور شکل گرفته است که پس از فروپاشی دولت بشار اسد در سوریه در دسامبر ۲۰۲۴ موقعیت ایران ضعیف شده و شبکه‌های نیابتی‌اش زیر فشار بی‌سابقه قرار گرفته‌اند؛ با این فرض کلیدی که حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان، ۲ بازوی اصلی ایران، در سال‌های اخیر به دلیل عملیات نظامی اسرائیل به شدت تضعیف شده‌اند و اکنون، حوثی‌ها به عنوان یکی از آخرین گروه‌های نیابتی فعال ایران در منطقه، در کانون توجه قرار گرفته‌اند.
تغییر سیاست از دفاع به تهاجم
پرسش مهم این است که چرا ایالات متحده تاکنون حملات حوثی‌ها را تحمل کرده است؟ به گفته گرانت، در دوره‌های پیشین، نیروهای آمریکایی به‌ویژه ناوگان دریایی این کشور، درگیر یک کارزار دفاعی طولانی علیه حملات موشکی و پهپادی حوثی‌ها بودند که به تعبیر مجری فاکس نیوز، شدیدترین درگیری مداوم نیروی دریایی آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم بوده است. اما اکنون، رویکرد واشنگتن از دفاع به تهاجم تغییر کرده است.
این تغییر سیاست، به نظر می‌رسد با بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در ژانویه ۲۰۲۵ مرتبط باشد. گرانت اشاره کرد که ترامپ از قدرت تهاجمی ناوهای هواپیمابر آمریکایی برای مقابله با حوثی‌ها بهره گرفته و این اقدام را گامی هوشمندانه توصیف کرد. از زمان حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل، ۵ ناو هواپیمابر آمریکایی به طور مداوم در منطقه حضور داشته‌اند و اکنون با حضور ناو هری ترومن، این توان تهاجمی به کار گرفته شده است. هدف اعلام‌شده، نه‌تنها مهار حملات حوثی‌ها به کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ، بلکه ارسال پیامی قاطع به حامی اصلی آن‌ها، یعنی ایران است.
آیا هدف تغییر رژیم است؟
آیا حملات تهاجمی دولت ترامپ، مقدمه‌ای برای سرنگونی رژیم حوثی‌ها در یمن است؟ یمن با جمعیتی حدود ۳۵ میلیون نفر، تحت کنترل حوثی‌ها قرار دارد، گروهی که از نظر سازمان ملل متحد مشروعیت قانونی ندارد. با این حال، گرانت معتقد است که هدف اصلی این عملیات، نابودی توان نظامی حوثی‌ها است، نه لزوما تغییر رژیم. این تحلیلگر امنیت ملی و امور نظامی گفته تمرکز بر انهدام زیرساخت‌های نظامی، از جمله انبارهای تسلیحات و سایت‌های راداری، در اولویت قرار دارد.
با این وجود، این حملات می‌تواند پیامدهای گسترده‌تری داشته باشد. آمریکا با این ادعا که ایران، که از طریق تامین تسلیحات و پشتیبانی لجستیکی از حوثی‌ها حمایت می‌کند، موقعیت کنونی ایران را چنان می‌داند که ممکن است مجبور به بازنگری در استراتژی خود شود. حضور یک کشتی ایرانی در منطقه، که به ادعای کارشناسان برای کمک به هدف‌گیری کشتی‌های تجاری توسط حوثی‌ها استفاده می‌شود، نیز می‌تواند هدف بعدی این عملیات باشد.
شاید مهمترین جنبه این حملات، تاثیر آن بر موقعیت منطقه‌ای ایران باشد. با تضعیف حماس و حزب‌الله، حوثی‌ها به عنوان یکی از آخرین بازوهای قدرتمند نیابتی ایران باقی مانده‌اند. مجری فاکس نیوز این پرسش را مطرح کرد که آیا این حملات می‌تواند به معنای شکست کامل شبکه نیابتی ایران باشد؟ گرانت پاسخ داد که نابودی توان تسلیحاتی حوثی‌ها، یکی از آخرین پایه‌های عملیاتی مکانیزم تروریستی (ادعایی) ایران را هدف قرار داده است. او همچنین به نقش چین، که ۹۰ درصد نفت ایران را خریداری می‌کند و از نظر مالی این کشور را سرپا نگه داشته، اشاره کرد.
پیام تهران چه خواهد بود؟
در پایان، این حملات نه‌تنها یک اقدام نظامی علیه حوثی‌ها، بلکه یک نمایش قدرت از سوی ایالات متحده است که می‌تواند معادلات منطقه‌ای را تغییر دهد. اگر ایران نتواند حمایت خود از حوثی‌ها را حفظ کند، ممکن است با انزوای بیشتری مواجه شود. آیا این عملیات به معنای آغاز یک رویارویی بزرگ‌تر با تهران است؟ یا صرفا تلاشی برای بازگرداندن ثبات به مسیرهای کشتیرانی بین‌المللی؟ پاسخ این پرسش‌ها در روزهای آینده روشن خواهد شد، اما آنچه مسلم است، این است که پیام واشنگتن و تهران به یکدیگر در روزهای اخیر بلندتر و قاطع‌تر از همیشه بوده است : زمان تحمل به پایان رسیده است.
