پنج سال از تولد سولانا (SOL)، بلاک چینی که در دوران همه‌گیری جهانی کرونا متولد شد، می‌گذرد. این مقاله به بررسی مسیر پرفراز و نشیب سولانا از یک ایده نوآورانه تا جایگاه کنونی‌اش به عنوان یکی از شبکه‌های پیشرو می‌پردازد. از اوج‌گیری در بازار صعودی تا سقوط در بحران FTX و سپس بازگشت قدرتمند با میم کوین‌ها، سولانا همواره در حال تکامل بوده است. در این تحلیل سولانا، خواهیم دید که چگونه SOL توانسته به جایگاهی برسد که حتی در ذخایر دارایی دیجیتال ایالات متحده نیز مورد توجه قرار گیرد و چه آینده‌ای در انتظار آن است.
تیم پروژه سولانا با انتشار این توییت به سالگرد تولد ۵ سالگی واکنش نشان داد:
پنجمین سالگرد تولدت مبارک سولانا! 🥳 بیش از ۴۰۸ میلیارد تراکنش. ۱,۳۰۰ اعتبارسنج. بیش از ۹۸۷ میلیارد دلار حجم. از تمام بنیانگذاران، توسعه‌دهندگان و بازاریابان بی‌وقفه در سراسر جهان که سولانا را به آنچه امروز هست تبدیل کرده‌اند، متشکریم – پنج سال گذشته و ما تازه شروع کرده‌ایم 🎊
به گزارش کوین تلگراف (Cointelegraph)، اگرچه ریشه‌های سولانا به اواخر سال ۲۰۱۷ برمی‌گردد، زمانی که آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko)، خالق سولانا، مقاله‌ای درباره روش زمان‌سنجی بلاک چین‌ها با عنوان «اثبات تاریخ» منتشر کرد، اما این شبکه رسماً در ۱۶ مارس ۲۰۲۰ (۲۶ اسفند ۱۳۹۸) راه‌اندازی شد؛ درست همان زمانی که جهان با تدابیر اضطراری مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ مواجه شده بود.
راه‌اندازی این بلاک چین پرسرعت و کم‌هزینه با کمک شرکت سرمایه‌گذاری مالتی کوین کپیتال (Multicoin Capital) انجام شد. این شرکت در سال ۲۰۱۹، نزدیک به ۲۰ میلیون دلار از طریق فروش خصوصی توکن برای سولانا جذب کرد. پس از آن، سرمایه‌گذاری‌های بیشتری صورت گرفت و در کمتر از ۲۰ ماه پس از راه‌اندازی، سولانا به عنوان یک رقیب سرسخت و اصطلاحاً «قاتل اتریوم» بالقوه شناخته شد و ارزش بازار SOL در اوج چرخه صعودی ۲۰۲۱-۲۰۲۰ به ۷۷.۸ میلیارد دلار رسید.
بیشتر بخوانید: سولانا چیست؟ همه‌چیز درباره بلاک چین Solana و توکن SOL
بازار نزولی سال ۲۰۲۲ همراه با فروپاشی فاجعه‌بار صرافی FTX، قیمت سولانا را با سقوطی ۹۶ درصدی از اوج قبلی مواجه کرد و ارزش بازار SOL را به ۳ میلیارد دلار کاهش داد.
سم بنکمن فرید (SBF)، مدیر سابق FTX، حدود ۵۸ میلیون توکن سولانا که اکنون ارزشی معادل ۷.۴ میلیارد دلار دارد، از شرکت سولانا لبز (Solana Labs) و بنیاد سولانا (Solana Foundation) خریداری کرده بود. مجله فورچون در گزارشی در آوریل ۲۰۲۲ (فروردین ۱۴۰۱) اعلام کرد که سولانا به طور قطع، جدی‌ترین بلاک چین لایه اولی بود که FTX به توسعه آن کمک می‌کرد.
این همکاری نزدیک باعث شد سولانا از حمایت مالی و فنی قابل توجهی برخوردار شود، اما همزمان آسیب‌پذیری آن را در برابر فروپاشی اف تی ایکس افزایش داد. این صرافی در نوامبر ۲۰۲۲ (آبان ۱۴۰۱) درخواست ورشکستگی خود را ثبت کرد و از آن زمان تاکنون همچنان در روند آزادسازی صدها میلیون دلار ارز سولانا استیک شده از کیف پول‌های خود است.
قیمت سولانا در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲ (۸ دی ۱۴۰۱) به ۸.۳۰ دلار رسید، نقطه‌ای که از دیدگاه بسیاری از تحلیلگران نقطه نهایی و کف قیمت سولانا بود. با وجود این سقوط شدید، سال ۲۰۲۳ آغاز بازگشت چشمگیر سولانا بود که ارزش بازار آن را از ۳ میلیارد دلار به بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار تا ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ (۳۰ دی ۱۴۰۳) افزایش داد که رشدی تقریباً ۵۰ برابری را نشان می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین دلایل بازگشت قیمت سولانا، جنون میم کوین‌ها بود که بین اواخر ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ رخ داد و بازاری ۱۰۰ میلیارد دلاری ایجاد کرد که سولانا در آن پیشتاز بود. تحلیل سولانا و وضعیت آن در این دوره نشان می‌دهد که شبکه SOL به دلیل کارمزدهای پایین و سرعت بالای تراکنش، به بستر اصلی برای راه‌اندازی میم کوین‌های جدید تبدیل شد.
چندین میم کوین سولانا مانند بونک (BONK)، داگ ویف هت (WIF)، فارت کوین (FARTCOIN) و پاجی پنگوئن (PENGU) در اوایل ۲۰۲۴ به ارزش بازار چند میلیارد دلاری رسیدند. درست در همین زمان، پلتفرم راه‌اندازی میم کوین مبتنی بر سولانا به نام پامپ فان (Pump.fun) به یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های رمزارز برای علاقه‌مندان به میم کوین‌ها تبدیل شد.
طبق داده‌های دیفای لاما (DefiLlama)، پلتفرم پامپ فان بیش از ۵۴۰ میلیون دلار درآمد در ۱۲ ماه گذشته کسب کرده است و حتی در برخی بازه‌های ۲۴ ساعته از اتریوم نیز پیشی گرفته است.
با این حال، هیچ میم کوینی در سولانا به اندازه میم کوین رسمی ترامپ (TRUMP) که توسط نزدیکان دونالد ترامپ، رئیس جمهور فعلی آمریکا در ۱۷ ژانویه (۲۸ دی) راه‌اندازی شد، توجه‌ها را به خود جلب نکرد. قیمت میم کوین رسمی ترامپ در عرض ۲ روز چنان رشد کرد که به ارزش بازار به ۱۴.۶ میلیارد دلاری رسید، هر چند پس از آن به شدت سقوط کند. این میم کوین تأثیر چشمگیری بر اکوسیستم سولانا گذاشت و باعث افزایش قابل توجه فعالیت‌های تراکنشی در این شبکه شد.
راه‌اندازی میم کوین رسمی ترامپ به طور موقت ارزش کل قفل شده در بخش دیفای سولانا را به ۱۴.۲ میلیارد دلار رساند که پس از اتریوم در رتبه دوم قرار می‌گرفت. شبکه سولانا همچنین پس از اتریوم و ترون، به سومین پذیرنده بزرگ استیبل کوین‌ها تبدیل شده است. این تنوع اکوسیستم نشان می‌دهد که SOL فراتر از یک پلتفرم میم کوین، به یک زیرساخت مالی غیرمتمرکز جامع تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید: بهترین میم کوین های سولانا کدام هستند؟
در می ۲۰۲۳، سولانا اولین تلفن هوشمند مهم مبتنی بر ارز دیجیتال به نام سولانا ساگا (Solana Saga) را معرفی کرد. فروش این دستگاه اندرویدی با کیف پول ارز دیجیتال داخلی در ابتدا کُند بود، اما پس از یک ایردراپ ۳۰ میلیون توکن بونک که علاقه‌مندان میم کوین را به خرید ترغیب کرد، به شدت افزایش یافت.
سولانا همچنین در سپتامبر گذشته تلفن هوشمند جدیدتر و جذاب‌تری به نام سولانا سیکر (Solana Seeker) را برای تسهیل بهتر معاملات میم کوین و جمع‌آوری پاداش‌های توکن معرفی کرد. اگرچه اکثر منتقدان می‌گویند تلفن‌های سولانا فاقد قابلیت‌های فنی آیفون یا گوگل پیکسل هستند، اما سولانا بیش از ۱۴۰,۰۰۰ پیش‌فروش برای این دو محصول ثبت کرده است. قیمت تلفن سولانا سیکر در حال حاضر ۵۰۰ دلار است.
با این حال، بلاک چین سولانا در طول ۵ سال فعالیتش با چندین قطعی شبکه نیز مواجه بوده است که در برخی موارد تولید بلوک را تا ۲۰ ساعت متوقف کرده است. این قطعی‌ها عمدتاً ناشی از افزایش ناگهانی فعالیت شبکه بوده که به چالش‌های فنی در پردازش حجم بالای تراکنش‌ها منجر شده است. اعتبارسنج‌های سولانا چندین بار مجبور شده‌اند که هنگام افزایش فعالیت شبکه، آن را راه‌اندازی مجدد کنند. این مشکلات اگرچه اعتماد کاربران را تحت تأثیر قرار داده، اما نتوانسته مانع رشد و محبوبیت روزافزون این بلاک چین شود.
یک کلاینت اعتبارسنج مستقل جدید به نام فایردنسر (Firedancer) قرار است در سال ۲۰۲۵ در شبکه اصلی سولانا راه‌اندازی شود تا مشکلات تنوع کلاینت سولانا را برطرف کند. این کلاینت به عنوان راه‌حلی برتر نسبت به QUIC (پروتکل انتقال داده توسعه‌یافته توسط گوگل) معرفی شده است که بیش از ده بار در پردازش تراکنش‌های سولانا با شکست مواجه شده است. فایردنسر با معماری کاملاً متفاوت طراحی شده و هدف آن افزایش پایداری، کارایی و مقیاس‌پذیری شبکه سولانا است.
دولت ترامپ اعلام کرده که سولانا را در ذخایر دارایی دیجیتال قرار خواهد داد، موضوعی که از طریق یک فرمان اجرایی در ۷ مارس (۱۷ اسفند) تأیید شد. سولانا جوان‌ترین ارز دیجیتال در این فهرست است. ذخایر دارایی دیجیتال در ابتدا از ارزهای دیجیتال مصادره‌شده در پرونده‌های جنایی دولتی استفاده خواهد کرد.
طبق گزارش شرکت تحلیلی ارز دیجیتال آرکهام اینتلیجنس (Arkham Intelligence)، به نظر نمی‌رسد ایالات متحده در حال حاضر سولانا در اختیار داشته باشد. با این حال، کاخ سفید اعلام کرده است که حسابرسی دارایی‌های ارز دیجیتال خود را تکمیل خواهد کرد. ترامپ ابتدا در ۲ مارس (۱۲ اسفند) اعلام کرده بود که سولانا به یک دارایی ذخیره آمریکایی تبدیل خواهد شد و بسیاری معتقد بودند که دولت آمریکا در صورت اجرای این طرح دست به خرید سولانا خواهد زد.
با این حال، او بعداً رویکرد خود را تغییر داد و یک ذخیره بیت کوین محور ایجاد کرد و همچنین برنامه ذخایر دارایی دیجیتال را معرفی نمود که به نظر می‌رسد سولانا را علاوه بر اتریوم (ETH)، ریپل (XRP) و کاردانو (ADA) شامل شود. این تغییر رویکرد نشان‌دهنده پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال مختلف در سیاست‌های دولت آمریکاست.
سولانا در طول پنج سال گذشته مسیری پر از فراز و نشیب را طی کرده است. از تولد در دوران همه‌گیری کرونا تا اوج گرفتن به عنوان یک “قاتل اتریوم” در چرخه صعودی ۲۰۲۰-۲۰۲۱، تا سقوط شدید با فروپاشی اف تی ایکس، و بازگشت قدرتمند با موج میم کوین‌ها و نوآوری‌های فنی. تحلیل سولانا نشان می‌دهد که این بلاک چین توانسته از چالش‌های متعدد عبور کند و هر بار قوی‌تر بازگردد.
علی‌رغم چالش‌های فنی مانند قطعی‌های مکرر شبکه، سولانا توانسته است خود را به عنوان یکی از پیشروترین بلاک چین‌های لایه یک تثبیت کند، به طوری که اکنون ششمین ارز دیجیتال بزرگ با ارزش بازار ۶۴.۵ میلیارد دلار است. جایگاه SOL در برنامه ذخایر دارایی دیجیتال دولت ترامپ، گواهی بر اهمیت فزاینده آن در اکوسیستم ارزهای دیجیتال است و آینده روشنی را برای این بلاک چین نوید می‌دهد.
با راه‌اندازی کلاینت فایردنسر در سال ۲۰۲۵ و تلاش‌های مداوم برای بهبود پایداری و مقیاس‌پذیری شبکه، سولانا در موقعیت مناسبی برای ادامه رشد خود قرار دارد. قیمت سولانا در حال حاضر ۱۲۸ دلار است که ۵۶ درصد پایین‌تر از بالاترین قیمت تاریخی آن می‌باشد، که نشان‌دهنده پتانسیل قابل توجه برای رشد بیشتر در چرخه‌های آینده است، به شرط آنکه بتواند بر چالش‌های فنی و رقابت فزاینده در فضای بلاک چین غلبه کند.
