عصر ایران - ترکیه با صادرات 7.1 میلیارد دلاری تسلیحات، به رتبه یازدهم بازار سلاح در دنیا رسیده است. این را الجزیره می گوید و می افزاید: ترکیه ابتدا از طریق خرید تسلیحات و سپس با توسعه و تولید تجهیزات نظامی داخلی سعی در تقویت توان دفاعی خود داشته است.
این کشور که صاحب دومین ارتش بزرگ ناتو است، به‌عنوان یکی از صادرکنندگان برجسته تسلیحات در بازار بین‌المللی ظاهر شده و برخی از محصولات شاخص آن در سطح جهانی شناخته شده‌اند.
صادرات تسلیحات ترکیه به‌طور سالانه افزایش یافته و در سال ۲۰۲۴ به ۷.۱ میلیارد دلار رسیده است، درحالی‌که یک دهه قبل این رقم تنها ۱.۹ میلیارد دلار بود. مشتریان ترکیه شامل کشورهای مختلفی در اروپا و خاورمیانه هستند.
اما چه چیزی پشت این رشد سریع است؟ توانایی‌های دفاعی ترکیه چیست و چرا این موضوع اهمیت دارد؟ الجزیره در ادامه به بررسی این موارد پرداخته است:
ترکیه برای مدت‌ها به دنبال خودکفایی نظامی بوده است. این روند تدریجی در سال ۱۹۸۵ با تأسیس دفتر توسعه و حمایت از صنایع دفاعی (SAGEB) آغاز شد.
در ابتدا، این نهاد بر همکاری‌های بین‌المللی در حوزه تحقیق و توسعه تمرکز داشت. اما با افزایش محدودیت‌ها در خرید و استفاده از تسلیحات خارجی، تمرکز ترکیه به سمت تولید داخلی تغییر کرد.
در دهه ۲۰۱۰، ترکیه طراحی داخلی تجهیزات دفاعی را در اولویت قرار داد که منجر به افزایش چشمگیر تولیدات نظامی بومی شد. امروزه هزاران تولیدکننده دفاعی ترکیه در حوزه‌های زمینی، هوایی و دریایی فعالیت می‌کنند و توجه بین‌المللی را به خود جلب کرده‌اند.
معروف‌ترین پهپاد ترکیه، Bayraktar TB2 است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۴ به کار گرفته شد و به یکی از پرمشتری ترین محصولات دفاعی ترکیه تبدیل شده است.
علاوه بر این، ترکیه پهپادهای دیگری نیز تولید کرده است:
Anka-S با ارتفاع متوسط و ماندگاری طولانی که ظرفیت حمل ۲۰۰ کیلوگرم بار را دارد.
Vestel Karayel یک پهپاد تاکتیکی با ظرفیت حمل ۷۰ کیلوگرم بار.
ترکیه همچنین در حال کار روی یک سیستم دفاع هوایی جدید به نام «گنبد فولادی» (Çelik Kubbe) است که با کمک هوش مصنوعی، می‌تواند تهدیدات هوایی را شناسایی و رهگیری کند.
علاوه بر این، ترکیه در حال توسعه اولین جنگنده نسل پنجم بومی خود، KAAN است که هدف آن جایگزینی جنگنده‌های قدیمی F-16 آمریکایی در نیروی هوایی ترکیه می‌باشد.
🔹 زمینی:
-تانک اصلی میدان نبرد Altay که با مدل‌های غربی مانند Leopard آلمان و Abrams آمریکا رقابت می‌کند.
-خودروی مقاوم در برابر مین Kirpi (جوجه‌تیغی) که به‌طور گسترده در عملیات‌های ضدشورش استفاده می‌شود.
-خودروهای زرهی جنگی پیاده‌نظام Kaplan و Pars که مدرن و پیشرفته هستند.
🔹 دریایی:
-پروژه کشتی ملی (MILGEM) که در سال ۲۰۰۴ راه‌اندازی شد و به تولید کشتی‌های جنگی نسل جدید اختصاص دارد.
-تولید ناوچه‌های کلاس آدا و فرگیت‌های کلاس استانبول با برنامه‌هایی برای توسعه ناوهای جنگی و زیردریایی‌های پیشرفته.
-قابل‌توجه‌ترین پروژه دریایی ترکیه، کشتی تهاجمی آبی‌خاکی TCG Anadolu است که بزرگ‌ترین ناو جنگی نیروی دریایی ترکیه محسوب می‌شود و در سال ۲۰۲۳ به خدمت گرفته شد.
🔹 موشک‌ها و سیستم‌های دفاعی:
موشک بالستیک کوتاه‌برد Bora
موشک دوربرد Atmaca (شاهین)
موشک Tayfun (طوفان) که دوربردترین موشک ترکیه است.
-در دهه ۱۹۷۰، ایالات متحده پس از مداخله نظامی ترکیه در قبرس، تحریم تسلیحاتی علیه آن اعمال کرد.
-در اوایل دهه ۱۹۹۰، آلمان صادرات سلاح به ترکیه را متوقف کرد، زیرا ترکیه از خودروهای زرهی آلمانی برخلاف توافق اولیه در داخل کشور خود استفاده کرده بود.
-در سال ۲۰۲۰، آمریکا ترکیه را به دلیل خرید سامانه دفاع موشکی S-400 روسیه تحریم کرد.
از آن زمان، ترکیه به‌عنوان یک تولیدکننده مستقل سلاح تثبیت شده بود و به توسعه صنایع دفاعی خود ادامه داد. امروزه بیش از ۳,۰۰۰ شرکت تسلیحاتی در ترکیه فعالیت می‌کنند.
صادرات نظامی ترکیه اکنون ۱.۷ درصد از کل صادرات تسلیحاتی جهان را تشکیل می‌دهد و ترکیه در رتبه یازدهم صادرکنندگان جهانی سلاح (۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴) قرار دارد.
🔹 بر اساس داده‌های مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI):
در سال گذشته، ترکیه به ۱۷۸ کشور سلاح صادر کرده است.
صادرات تسلیحات ترکیه نسبت به دوره ۲۰۱۵-۲۰۱۹، ۱۰۳ درصد افزایش داشته است.
مشتریان اصلی در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۴ امارات متحده عربی، پاکستان و قطر بوده اند.
پهپاد Bayraktar TB2 تاکنون به ۳۱ کشور فروخته شده است، از جمله: عراق، اوکراین، کنیا، بنگلادش و ژاپن.
شرکت Baykar اعلام کرده است که ۳۰۰ میلیون دلار برای توسعه موتور جت اختصاص داده است.
هدف این است که موتور پهپاد Akinci به‌طور مستقل تولید شود.
همچنین ترکیه در حال توسعه موتور تربوفن برای Kizilelma است که یک هواپیمای بدون سرنشین جنگی هوابه‌هوا محسوب می‌شود.
