خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ امیرماهان محمدی یکتا: حجت‌الاسلام سید محسن محمودی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران، استاد دانشگاه و عضو شورای فرهنگ عمومی این استان در گفتگویی اختصاصی با خبرنگار مهر، به بررسی تفسیر آیه ۷۴ سوره فرقان، آیه روز نوزدهم پویش «زندگی با آیه ها» پرداخت.
این آیه که از زبان بندگان صالح خداوند نقل شده است، می‌فرماید: ««رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا»» یعنی «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرار ده و ما را پیشوای پرهیزگاران کن.»
محمودی در این گفت‌وگو، با تشریح ابعاد مختلف این دعا، بر نقش خانواده در شکل‌گیری جامعه متقی و لزوم الگوسازی اخلاقی تأکید کرد.
خانواده؛ پایگاه تربیت انسان‌های متقی
حجت‌الاسلام محمودی با اشاره به جایگاه رفیع خانواده در اسلام، گفت: این آیه یک الگوی جامع برای تعالی خانواده و جامعه ارائه می‌دهد. دعای «قُرَّةَ أَعْیُنٍ» تنها به معنای آرامش ظاهری نیست، بلکه اشاره به عمق ارتباط عاطفی و معنوی بین اعضای خانواده دارد. همسر و فرزندان باید چنان باشند که انسان با نگاه به آن‌ها، احساس آرامش و افتخار کند، نه آنکه مایه نگرانی و شرمساری شوند.
وی افزود: امروز در جامعه ما، برخی خانواده‌ها به جای آنکه کانون تربیت انسان‌های متقی باشند، به محلی برای بازتولید آسیب‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند. این آیه به ما یادآوری می‌کند که خانواده باید نخستین مدرسه تربیت «امامان متقین» باشد. اگر پدر و مادر خود الگوی تقوا باشند، فرزندان نیز به تبعیت از آن‌ها، مسیر صلاح را می‌پویند.
«قُرَّةَ أَعْیُنٍ»؛ از عاطفه تا مسئولیت‌پذیری
محمودی در تفسیر عبارت «قُرَّةَ أَعْیُنٍ» توضیح داد: این تعبیر قرآنی، دو وجه دارد: نخست، عاطفی؛ یعنی همسر و فرزندان باید مایه شادی و آرامش قلب باشند، دوم، مسئولیت‌پذیری؛ یعنی آن‌ها باید در مسیر اخلاق و تقوا گام بردارند تا مایه افتخار خانواده شوند. اگر فرزندی با رفتار ناشایست، آبروی خانواده را می‌برد، نمی‌تواند «قُرَّةَ أَعْیُنٍ» باشد، حتی اگر در ظاهر موفقیت‌های مادی داشته باشد.
وی با انتقاد از نگاه مادی‌گرایانه به موفقیت خانواده‌ها، گفت: متأسفانه برخی والدین، موفقیت فرزند را تنها در ثروت، مدرک تحصیلی یا موقعیت اجتماعی می‌دانند، اما قرآن معیار را «تقوا» قرار داده است. فرزندی که نمازش را به پا می‌دارد، به والدینش احترام می‌گذارد و در جامعه به حقوق دیگران پایبند است، واقعاً مایه روشنی چشم است.
«اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا»؛ رسالت رهبری اخلاقی
عضو شورای فرهنگ عمومی استان تهران، در ادامه به بخش دوم آیه اشاره کرد و گفت: «دعای «وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا» نشان می‌دهد که خانواده متقی، تنها به رستگاری خود فکر نمی‌کند، بلکه رسالتی فراتر دارد و آن رهبری جامعه به سوی تقوا است، این امامت، به معنای مرجعیت دینی نیست، بلکه به معنای الگوبودن در عمل صالح و جذب دیگران به سوی نیکی است.
محمودی با بیان مثال‌هایی از زندگی ائمه اطهار (ع)، افزود: امام حسن مجتبی (ع) و امام حسین (ع) در کودکی، با رفتارهای کوچک خود به پدرشان امام علی (ع) مایه افتخار بودند. آن‌ها تنها به فکر خود نبودند، بلکه در مسجد پیامبر (ص) با ادب و احترام به بزرگترها، الگوی دیگر کودکان می‌شدند. این همان «امامت برای متقین» است که قرآن به آن اشاره می‌کند.
خانواده قرآنی؛ راهبرد مقابله با بحران‌های اخلاقی
رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران، با اشاره به بحران‌های اخلاقی در جوامع امروزی، گفت: نظام لیبرال سرمایه‌داری، خانواده را به واحد مصرف‌گرایی تقلیل داده است. در چنین فضایی، فرزندان نه مایه آرامش، که ابزاری برای نمایش طبقاتی والدین هستند. اما قرآن با تعبیر «قُرَّةَ أَعْیُنٍ»، خانواده را به مثابه یک مؤسسه تربیتی معرفی می‌کند که محصول نهایی آن، انسان‌های متقی و پیشرو در فضیلت‌هاست.
وی افزود: اگر می‌خواهیم با آسیب‌هایی مثل فردگرایی، طلاق عاطفی و بی‌تفاوتی اجتماعی مقابله کنیم، باید به بازخوانی الگوی قرآنی خانواده بازگردیم. والدین باید پیش از آنکه از فرزندشان انتظار تقوا داشته باشند، خود مجری این ارزش‌ها باشند. تقوا از خانه آغاز می‌شود و به جامعه تسری می‌یابد.
نقش حکومت در تقویت خانواده قرآنی
محمودی در بخش پایانی گفت‌وگو، به وظایف حاکمیت در حمایت از نهاد خانواده اشاره کرد و گفت: حکومت اسلامی نمی‌تواند نسبت به آسیب‌های خانواده بی‌تفاوت باشد. سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، اقتصادی و حقوقی باید به گونه‌ای باشد که خانواده‌ها بتوانند در مسیر «قُرَّةَ أَعْیُنٍ» و «امامت متقین» گام بردارند. برای مثال، رسانه‌ها باید به جای ترویج سبک زندگی غربی، الگوهای اسلامی همسرداری و فرزندپروری را تبلیغ کنند.
وی با انتقاد از برخی برنامه‌های تلویزیونی، افزود: متأسفانه در برخی سریال‌ها، خانواده‌هایی نمایش داده می‌شوند که ارزش‌هایشان با معیارهای قرآنی در تضاد است، این برنامه‌ها ناخودآگاه ذهنیت جوانان را تغییر می‌دهد، ما نیازمند تولید محتواهایی هستیم که همسو با دعای قرآنی «رَبَّنَا هَبْ لَنَا…» باشند.
خانواده، محور تمدن اسلامی
محمودی در پایان، با تأکید بر جایگاه خانواده در تمدن اسلامی، گفت: تمدن اسلامی بدون خانواده‌های متقی و امامت‌پذیر محقق نمی‌شود. این آیه به ما می‌آموزد که خانواده تنها محل تولیدمثل نیست، بلکه کارخانه انسان‌سازی است. اگر هر خانواده‌ای یک «امام» برای متقین باشد، جامعه به سوی صلاح و رستگاری حرکت خواهد کرد.
وی در خاتمه از مسئولان خواست با تدوین برنامه‌های عملیاتی، از نهاد خانواده حمایت کنند و افزود: اجرای طرح‌هایی مثل آموزش‌های پیش از ازدواج، مشاوره‌های خانوادگی رایگان و حمایت مالی از خانواده‌های نیازمند، می‌تواند به تحقق این آرمان قرآنی کمک کند.
