به گزارش تسنیم، اخیراً قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهاراتی در خصوص نرخ ارز عنوان کرد: «این چیزی که الآن خرید و فروش می‌شود، تقاضای بازار است و واقعی دارد انجام می‌شود...، نرخ ارز متغیری از کلان اقتصاد ماست و ارز خودش بازاری دارد...، وقتی تقاضا برای ارز وجود دارد و این تقاضا قیمت ارز را بالا می‌برد، یعنی اشکال در اقتصاد کلان ما وجود دارد.»
وی افزود: «اگر ما قیمت ارز را 60 هزار تومان اعلام کنیم، اما در بازار قیمت 90 هزار تومان باشد، (منطقی است که شما هم) ارزتان را 90 هزار تومان معاوضه کنید.»
همچنین او در آخر خاطرنشان کرد: «مابه‌التفاوت تفاضل تورم داخل کشور با بیرون (PPP) قیمت ارز را در روند یک‌ساله مشخص می‌کند.»
نقد یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به اظهارات ارزی رئیس مجلس
حسین صمصامی عضو هیئت علمی دانشکده اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به اظهارات ارزی رئیس مجلس گفت: بیشتر مطالبی که در زمینۀ اقتصاد و به‌خصوص ارز فرمودید بر اساس استدلال‌های زیر، از اساس اشتباه است. پیشنهاد می‌کنم هم مشاوران اقتصادی خود را عوض کنید و هم بخش اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس را با افراد توانمند و عالم، جایگزین بفرمایید؛
1 ـ منظور شما از بازار ارز چیست؟! در علم اقتصاد «بازار» تعریف مشخصی دارد و آن بلبشویی که ما در حوزۀ ارز شاهدیم، به هیچ عنوان مشخصۀ یک «بازار کارآ» برای تعیین «نرخ مناسب ارز» برای اقتصاد ایران را ندارد.
2 ـ عمدۀ عرضه‌کنندگان ارز در این بازار مختل‌شده، همان کسانی هستند که به قول و فرمایش شما نمی‌خواهند ارز خود را به‌قیمت رسمی عرضه کنند (پتروشیمیها، فولادی‌ها و...) و بیش از 95 درصد این بازار سیاه، تأمین‌کنندگان منابع قاچاق، فرار سرمایه، سفته‌بازی و اخلالگران اقتصادی هستند،
لذا این فرمایشات شما (درخصوص عدم عرضۀ ارز با نرخ 60 هزار تومان) در اصل تأییدی است بر فعالیت‌های نامشروع و غیرقانونی عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان این بازار مختل‌شده.
3 ـ به‌طورکلی در علم اقتصاد، دو دسته عوامل «الف: عوامل بنیادین و فاندامنتال‌ها» و «ب: انتظارات» در تعیین نرخ ارز اسمی مؤثر هستند، پایۀ این مدل‌ها هم بر اساس ppp استوار است، البته به‌شرطی که ما یک «بازار کارآ» داشته باشیم و آن‌گاه می‌توانیم در تحلیل رفتار متغیر نرخ ارز، از این مدل‌ها کمک بگیریم. ازآن‌جا که با این سیاستهای غلط ارزی در اقتصاد، "بازار کارآ" نداریم، پس نمی‌توان در تحلیل‌های ارزی به این مدل‌ها نیز استناد کرد. آنچه نرخ ارز را در بازار آزاد قاچاق عمدتاً تحت تأثیر قرار می‌دهد، انتظارات بازیگران مخرّب و نیز جهت‌گیری‌های نادرست مسئولین کشور (آن هم در شرایط فعلی بین‌الملل و جنگ اقتصادی) است که ناخواسته در تشدید انتظارات قیمتی مؤثر است.
4 ـ آن اتفاقی که باعث شد اکثریت نمایندگان محترم مجلس، آقای همتی را استیضاح کنند، همین تحلیل غلطی بود که می‌گفت "چون نرخ ارز بازار آزاد قاچاق بالاتر از نرخ ارز رسمی است، پس باید با گران کردن و رساندن نرخ ارز رسمی به بازار آزاد، رانت را از بین ببریم و تک‌نرخی کنیم."،
ازاین‌رو در شهریور امسال با حمایت و فشار آقای همتی، نرخ ارز رسمی از 44 هزار به بیش از 67 هزار تومان و نرخ ارز بازار آزاد قاچاق هم از 58 هزار به بیش از 93 هزار تومان افزایش یافت و به‌شدت انتظارات تورمی را در بازار تحریک کرد و گرچه پس از استیضاح ایشان، نرخ ارز رسمی تا حد زیادی تثبیت شد، اما در حوزه‌های دیگر (مانند طلا و قاچاق) تغییر سیاستی محسوسی ایجاد نشد و نتوانست انتظارات تحریک‌شده را تغییر دهد و لذا شاهد ادامۀ روند گذشته هستیم.
5 ـ جناب‌عالی فرمودید "وقتی دلار در بازار 90 هزار تومان است، فرد ارز خود را با 60 هزار تومان نمی‌فروشد."، آیا شما الآن موافقید ارز رسمی (نیمایی، تجاری) که بیش از 60 درصد واردات کشور و قیمت‌گذاری تمام منابع ملی با این نرخ انجام می‌شود، به 90 هزار تومان افزایش یابد؟! فکر می‌کنید نرخ بازار آزاد روی همان 90 هزار تومان باقی خواهد ماند و به 150 هزار تومان نخواهد رسید؟ آیا مدتی بعد مجدداً نخواهید گفت "طبیعی است که صادرکننده باید ارز را با 150 هزار تومان بفروشد و 90 هزار تومان ارزان است." و...؟ بفرمایید این روند باید تا کجا ادامه داشته باشد!
آیا می‌دانید از سال 1369 تاکنون، این روند غلط و مخرّب به همین ترتیب اجرا شده و ارز 7تومانی به 70 هزار تومان (یعنی 10 هزار برابر یا معادل یک میلیون درصد) افزایش یافته و ارزش پولی ملی هم به همان اندازه کاهش یافته است؟! آیا این تحلیل را چند ماه پیش از همین آقای همتی و تیم اقتصادی دولت نشنیدید؟ آیا ندیدید این تحلیل اشتباه، چه‌فجایعی را در سال 1401 به بار آورد و با وخامت اوضاع معیشتی در پی حذف و گران کردن ارز رسمی 4200تومانی، خشم مردم فوران کرد؟ چرا مسئولان کشور ما از یک سوراخ ده بار گزیده می‌شوند و باز درس نمی‌گیرند؟!!
6 ـ براساس ادبیات اقتصاد نرخ ارز، اولاً قرار نیست نرخ ارز اسمی به‌صورت دستوری و متناظر با تورم داخل و خارج افزایش یابد، ثانیاً در اقتصادهایی که بازار، نرخ ارز را تعیین می‌کنند، در کوتاه‌مدت اثبات شده است که PPP رفتار نرخ ارز را توضیح نمی‌دهد، حتی تحلیل‌هایی همانند «بالاسا ساملسون» اعتبار آن را در بلندمدت نیز رد می‌کند.
عجیب است که جناب‌عالی بدون اشراف بر دانش نرخ ارز به‌راحتی این‌گونه اظهارنظرهای غیرتخصصی را در رسانۀ ملی مطرح می‌کنید!
جناب دکتر قالیباف، آنچه باعث تورم‌های کمرشکن سال‌های اخیر شده، سیاستهای غلطی است که تصور می‌کند با سپردن نرخ ارز به بازار آزاد قاچاق و تلاش دولت برای رساندن نرخ ارز رسمی به آن، می‌تواند تورم را مهار کند، با همین استدلال غلط بود که بودجۀ 1404 بسته شد و چند روز دیگر با اجرای آن، موج تورمی دیگری به جامعه تحمیل خواهد شد.
بارها و بارها نوشتیم و در مجلس هم تذکر دادیم که تا وقتی قوانین مبارزه با پولشویی، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بحث حکمرانی ریال انجام نشود، به هیچ عنوان نمی‌توان ارز را تک‌نرخی کرد و تمام تلاش‌ها برای یکسان‌سازی ارز، فقط و فقط منجر به تورم خواهد شد.
قطعاً فرمایشات مهم رهبر انقلاب درخصوص «تقویت ارزش پول ملی» و «اصلاح نظام ارزی» با این گونه تحلیل‌های اشتباه برآورده نخواهد شد و نیاز است در این مسیر، قدم‌ها و اصلاحات اساسی برداشته شود و کل نظام نیز پای کار بیایند.
کاش جناب‌عالی به نامۀ 131 نمایندۀ مجلس به رئیس جمهور محترم، یا متن 20صفحه‌ای خطاب به نمایندگان محترم و یا پیشنهاد نمایندگان درخصوص حذف آثار تورمی بودجۀ 1404 با لحاظ ارز 28500تومانی توجه می‌کردید.
بدانید تا زمانی که سیاستهای درست ارزی اجرا نشوند و مادامی که سکه و ارز جایگزین پول ملی شده باشد و حاکمیت، اشراف و کنترلی بر جریان ارزی کشور نداشته باشد، به هیچ عنوان (و به هیچ عنوان) نمی‌توان تورم را مهار کرد.
همان‌طور که بارها اعلام کردیم؛ اقتصاد ما در هیچ بن‌بستی قرار ندارد و حتی در شدیدترین شرایط تحریم هم راه برای بهبود معیشت مردم و اقتصاد کشور وجود دارد.
