نوروز یکی از بهترین زمان‌ها برای سفر در ایران است، اما مسافران نوروزی باید مراقب بیماری‌های رایج در سفر باشند. تغییرات اقلیمی، تغذیه نامناسب و شرایط نامساعد جاده‌ای می‌توانند سلامت مسافران نوروزی را به خطر بیندازند. از سرماخوردگی و مسمومیت غذایی گرفته تا مشکلات گوارشی و گرمازدگی، هر منطقه از ایران چالش‌های مخصوص به خود را دارد.
به گزارش یک پزشک، کسانی که با خودرو شخصی سفر می‌کنند، باید بدانند که نشستن طولانی‌مدت می‌تواند باعث خستگی و حتی لخته شدن خون در پاها (Deep Vein Thrombosis – DVT) شود. مسافران نوروزی در شهرهای گرمسیری ایران مانند اهواز و بندرعباس ممکن است با مشکلات گرمایی و کم‌آبی روبه‌رو شوند، در حالی که سفر به مناطق سردسیر مانند اردبیل و تبریز می‌تواند خطر سرمازدگی و بیماری‌های تنفسی را افزایش دهد. رعایت اصول بهداشتی، نوشیدن آب سالم و استراحت کافی می‌تواند تأثیر بسزایی در حفظ سلامت مسافران نوروزی داشته باشد.
بیماری‌های شایع در سفر بسته به گروه‌های سنی و شرایط جسمی متفاوت است. کودکان بیشتر در معرض عفونت‌های ویروسی و مسمومیت غذایی قرار دارند، در حالی که کهنسالان ممکن است با مشکلات قلبی و افزایش فشار خون مواجه شوند. زنان باردار نیز باید به شرایط خاص خود توجه ویژه‌ای داشته باشند و از سفرهای طولانی پرهیز کنند.
مسافران نوروزی که به شهرهای کویری مانند یزد و کرمان سفر می‌کنند، باید مراقب خشکی هوا و مشکلات تنفسی باشند. از طرفی، سفر به مناطق شمالی کشور مانند گیلان و مازندران ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از رطوبت بالا مانند عفونت‌های قارچی را افزایش دهد. آگاهی از این موارد و رعایت نکات پیشگیرانه به مسافران نوروزی کمک می‌کند تا تعطیلاتی سالم و خاطره‌انگیز داشته باشند.
در تعطیلات نوروز، مصرف غذاهای خیابانی یا نگهداری نامناسب مواد غذایی در خودرو می‌تواند منجر به مسمومیت غذایی (Food Poisoning) شود. علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و دل‌درد معمولاً پس از مصرف غذاهای آلوده بروز می‌کند. کودکان و سالمندان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
مسافران نوروزی باید از غذاهای تازه و بهداشتی استفاده کنند و از مصرف خوراکی‌هایی که مدت زیادی در گرما یا داخل خودرو باقی مانده‌اند، خودداری کنند. همچنین، نوشیدن آب آلوده می‌تواند باعث عفونت‌های گوارشی شود، بنابراین همراه داشتن بطری‌های آب معدنی و استفاده از آب جوشیده یا تصفیه‌شده ضروری است.
مسافرت‌های جاده‌ای طولانی‌مدت می‌توانند خطر لخته شدن خون در پاها را افزایش دهند که به آن ترومبوز سیاهرگی عمقی (Deep Vein Thrombosis – DVT) گفته می‌شود. این مشکل به‌ویژه در سالمندان، زنان باردار و افرادی که سابقه بیماری‌های عروقی دارند، شایع‌تر است.
نشستن طولانی‌مدت باعث کاهش جریان خون در پاها شده و می‌تواند منجر به درد، تورم و در موارد شدیدتر، آمبولی ریه (Pulmonary Embolism) شود. مسافران نوروزی باید هر چند ساعت یک‌بار از خودرو پیاده شوند، پاهای خود را حرکت دهند و مقدار کافی آب بنوشند. استفاده از جوراب‌های مخصوص ضدلخته و انجام حرکات کششی نیز به پیشگیری از این مشکل کمک می‌کند.
در طول تعطیلات نوروز، سفر به شهرهای مختلف ایران می‌تواند افراد را در معرض تغییرات ناگهانی دما قرار دهد. به‌عنوان مثال، سفر از تهران به مناطق کوهستانی مانند کردستان و آذربایجان شرقی می‌تواند باعث سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی شود. بدن انسان برای سازگاری با تغییرات ناگهانی دما به زمان نیاز دارد و قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا گرم بدون آمادگی قبلی می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. استفاده از لباس مناسب، نوشیدن مایعات گرم و پرهیز از قرار گرفتن در معرض بادهای سرد به مسافران نوروزی کمک می‌کند تا از سرماخوردگی و آنفولانزا در امان بمانند.
سفر به مناطق شمالی ایران مانند مازندران و گیلان، به دلیل رطوبت بالا، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی ( را افزایش دهد. این عفونت‌ها اغلب به‌صورت لکه‌های قرمز، خارش و التهاب در پوست ظاهر می‌شوند.
پیاده‌روی در مناطق جنگلی و پوشیدن لباس‌های مرطوب به مدت طولانی، محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد می‌کند. مسافران نوروزی باید از لباس‌های نخی و خشک استفاده کنند و پس از شنا در دریا یا استخر، بدن خود را به‌خوبی خشک کنند. همچنین استفاده از صندل‌های مخصوص در حمام‌های عمومی و استخرها به پیشگیری از این عفونت‌ها کمک می‌کند.
در تعطیلات نوروز، بسیاری از افراد به شهرهای جنوبی ایران مانند بندرعباس، اهواز و چابهار سفر می‌کنند که در این مناطق، دمای هوا می‌تواند به‌شدت افزایش یابد. گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که بدن توانایی خنک کردن خود را از دست می‌دهد و دمای داخلی بدن بیش از حد بالا می‌رود. علائم گرمازدگی شامل سردرد، سرگیجه، تشنگی شدید و ضعف عمومی است.
کودکان و سالمندان بیشتر در معرض این خطر قرار دارند. مسافران نوروزی باید از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی پرهیز کنند، لباس‌های روشن و نخی بپوشند و مایعات کافی بنوشند. همچنین، استراحت در مکان‌های خنک و تهویه‌دار به کاهش خطر گرمازدگی کمک می‌کند.
رانندگی طولانی‌مدت در سفرهای نوروزی می‌تواند فشار زیادی به ستون فقرات وارد کند. نشستن مداوم در یک وضعیت باعث کشیدگی عضلات پشت و گرفتگی عضلات کمری می‌شود. این مشکل به‌ویژه در مسافرانی که صندلی خودروشان تنظیم درستی ندارد یا از بالش‌های حمایتی استفاده نمی‌کنند، شایع‌تر است. کمردرد (Lower Back Pain) ممکن است با بی‌حسی در پاها و احساس گرفتگی همراه شود.
برای جلوگیری از این مشکل، مسافران نوروزی باید هر دو ساعت یک‌بار توقف کنند و حرکات کششی انجام دهند. نشستن با وضعیت صحیح و استفاده از کمربندهای طبی نیز به کاهش فشار روی کمر کمک می‌کند. افرادی که سابقه دیسک کمر دارند، باید از رانندگی طولانی پرهیز کنند یا در فواصل زمانی مشخص استراحت کنند. استفاده از پدهای گرم‌کننده در طول سفر می‌تواند به کاهش درد و جلوگیری از گرفتگی عضلات کمک کند. علاوه بر این، مصرف مایعات کافی به بهبود انعطاف‌پذیری عضلات و کاهش تنش‌های ناشی از سفر کمک می‌کند.
در برخی از مسیرهای پرتردد نوروزی، مانند جاده‌های منتهی به کلان‌شهرها، آلودگی هوا به دلیل افزایش ترافیک تشدید می‌شود. تنفس هوای آلوده می‌تواند باعث مشکلات تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس و تشدید آسم شود. کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی مانند برونشیت مزمن و آسم بیشتر در معرض خطر هستند.
در شرایط آلودگی شدید، استفاده از ماسک‌های مخصوص فیلتر دار N95 می‌تواند تا حدی از ورود ذرات مضر به ریه‌ها جلوگیری کند. مسافران نوروزی باید از سفر در ساعات اوج ترافیک پرهیز کنند و در صورت امکان، پنجره‌های خودرو را بسته نگه دارند. افرادی که دچار آلرژی‌های فصلی هستند، ممکن است با گرد و غبار و دود خودروها دچار علائم شدیدتری شوند. نوشیدن آب کافی، مصرف سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان و استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوای قابل حمل می‌تواند به کاهش اثرات آلودگی کمک کند.
سفر به مناطق با هوای پاک، مانند جنگل‌های شمال یا روستاهای کوهستانی، گزینه مناسبی برای افراد حساس به آلودگی هوا است. اگر علائم تنفسی شدید شد، استراحت در محیطی با تهویه مناسب و در صورت لزوم مراجعه به پزشک ضروری است.
تعطیلات نوروزی معمولاً با تغییر در الگوی خواب همراه است که می‌تواند منجر به بی‌خوابی و خستگی روزانه شود. تغییر منطقه زمانی، خوابیدن در مکان‌های جدید و اختلال در ساعات استراحت می‌تواند کیفیت خواب را کاهش دهد. خستگی مفرط در رانندگان، خطر تصادف را افزایش می‌دهد و باعث کاهش تمرکز در طول سفر می‌شود.
خواب ناکافی می‌تواند باعث سردرد، تحریک‌پذیری و کاهش سیستم ایمنی شود که احتمال بیماری‌های عفونی را بالا می‌برد. مسافران نوروزی باید سعی کنند تا جای ممکن، الگوی خواب منظم خود را حفظ کنند. خواب کوتاه ۲۰ دقیقه‌ای در طول سفر می‌تواند به کاهش خستگی کمک کند.
پرهیز از مصرف کافئین و غذاهای سنگین قبل از خواب باعث بهبود کیفیت خواب می‌شود. استفاده از چشم‌بند، گوش‌گیر و بالش مناسب برای ایجاد شرایط خواب بهتر در سفر توصیه می‌شود. خواب کافی و باکیفیت تأثیر مستقیم بر لذت بردن از تعطیلات و حفظ انرژی در طول روز دارد.
مسافران نوروزی معمولاً در طول سفر از غذاهای متفاوتی نسبت به رژیم روزانه خود استفاده می‌کنند که می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود. مصرف زیاد غذاهای چرب، پرادویه یا ناشناخته ممکن است باعث سوءهاضمه نفخ و رفلاکس معده شود. تغییر در زمان غذا خوردن و کاهش مصرف فیبر می‌تواند منجر به یبوست شود که در سفرهای طولانی مشکل رایجی است.
استرس ناشی از تغییر محیط زندگی نیز ممکن است روی عملکرد دستگاه گوارش تأثیر بگذارد. برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه می‌شود مصرف سبزیجات و میوه‌ها افزایش یابد و از پرخوری خودداری شود. نوشیدن آب کافی در طول سفر به بهبود هضم و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.
جویدن آهسته غذا و پرهیز از مصرف غذاهای فست‌فودی و خیابانی می‌تواند از مشکلات گوارشی پیشگیری کند. همراه داشتن داروهای گوارشی مانند قرص ضداسید و پروبیوتیک‌ها می‌تواند به کاهش ناراحتی‌های معده کمک کند. اگر مشکلات گوارشی شدید یا طولانی‌مدت شود، مشورت با پزشک ضروری است.
مسافران نوروزی که به مناطق جنگلی یا کویری سفر می‌کنند، ممکن است در معرض گزش حشرات قرار بگیرند. نیش پشه، کنه و سایر حشرات می‌تواند باعث خارش، تورم و در برخی موارد عفونت پوستی شود. برخی از حشرات ناقل بیماری‌هایی مانند تب کنگو (Crimean-Congo Hemorrhagic Fever – CCHF) و بیماری لایم (Lyme Disease) هستند که در برخی مناطق دیده می‌شود.
افرادی که در طبیعت کمپ می‌زنند، باید از لباس‌های پوشیده و دفع‌کننده‌های حشرات استفاده کنند. روشن کردن آتش در مناطق کمپینگ می‌تواند تا حدی از نزدیک شدن حشرات جلوگیری کند. بهتر است هنگام خواب، از پشه‌بند یا چادرهای دارای توری محافظ استفاده شود. گزش برخی حشرات مانند زنبورهای وحشی ممکن است واکنش‌های آلرژیک شدیدی ایجاد کند که در موارد نادر، نیاز به درمان فوری دارد. خاراندن محل گزش می‌تواند باعث عفونت‌های پوستی شود، بنابراین استفاده از کرم‌های ضدالتهاب توصیه می‌شود. اگر علائم عفونت، تب یا واکنش آلرژیک شدید ظاهر شد، مراجعه به مراکز درمانی ضروری است.
تعطیلات نوروزی معمولاً با مصرف بیش از حد غذاهای شیرین و چرب همراه است که می‌تواند منجر به اضافه وزن شود. مسافران نوروزی به دلیل حضور در مهمانی‌ها و استفاده از غذاهای رستورانی، اغلب کالری بیشتری نسبت به حد معمول دریافت می‌کنند. مصرف زیاد آجیل، شیرینی‌های سنتی مانند باقلوا و زولبیا بامیه، و نوشیدنی‌های قندی، میزان قند و چربی بدن را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
کمبود فعالیت بدنی در سفر و نشستن طولانی‌مدت در خودرو یا قطار نیز باعث کاهش متابولیسم بدن می‌شود. برای جلوگیری از افزایش وزن، مسافران نوروزی باید وعده‌های غذایی خود را کنترل کنند و از مصرف تنقلات پرکالری در مسیر پرهیز کنند. نوشیدن آب کافی قبل از غذا و مصرف میوه‌های تازه به کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری کمک می‌کند.
فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی در طول سفر باعث سوزاندن کالری‌های اضافی می‌شود. انتخاب غذاهای سالم مانند پروتئین‌های کم‌چرب، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به حفظ تعادل وزن کمک کند. مدیریت تغذیه در طول سفر باعث می‌شود افراد از تعطیلات خود لذت ببرند، بدون اینکه بعد از بازگشت با مشکل اضافه وزن مواجه شوند.
بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی باید در سفرهای نوروزی به نگهداری و مصرف منظم داروهای خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. تغییر برنامه روزانه و ساعات غذا خوردن می‌تواند روی اثربخشی داروها تأثیر بگذارد. نگهداری داروها در دمای مناسب بسیار مهم است، به‌ویژه برای داروهایی مانند انسولین که نیاز به خنک نگه‌داشتن دارند.
همراه داشتن جعبه کمک‌های اولیه و لیستی از داروهای مورد نیاز برای مواقع اضطراری ضروری است. بیماران باید نسخه پزشک خود را همراه داشته باشند تا در صورت نیاز به تهیه دارو در سفر، مشکلی نداشته باشند. مصرف داروها باید طبق برنامه مشخص و با توجه به زمان‌بندی دقیق انجام شود تا از نوسانات خطرناک در شرایط بیماری جلوگیری شود.
همراه داشتن خوراکی‌های مناسب برای بیماران دیابتی و فشارخونی در طول مسیر می‌تواند از افت قند خون یا افزایش ناگهانی فشار خون جلوگیری کند. اگر بیمار به داروی خاصی نیاز دارد که دسترسی به آن در برخی مناطق دشوار است، بهتر است مقدار کافی از آن را قبل از سفر تهیه کند. برنامه‌ریزی صحیح برای مصرف داروها در سفر باعث می‌شود بیماران بدون نگرانی از تعطیلات نوروزی خود لذت ببرند.
سفرهای نوروزی یکی از پرخطرترین زمان‌های رانندگی در ایران است و هر ساله تصادفات زیادی در این ایام رخ می‌دهد. خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان، یکی از دلایل اصلی تصادفات جاده‌ای است که می‌توان با استراحت کافی قبل از سفر از آن جلوگیری کرد. برنامه‌ریزی مناسب برای توقف‌های منظم در مسیر باعث کاهش خستگی راننده و افزایش تمرکز می‌شود.
رعایت سرعت مجاز و پرهیز از سبقت‌های خطرناک می‌تواند از بسیاری از حوادث رانندگی جلوگیری کند. استفاده از نقشه‌های مسیر و اپلیکیشن‌های مسیریابی برای اجتناب از ترافیک‌های سنگین و جاده‌های ناامن توصیه می‌شود. کنترل وضعیت فنی خودرو از جمله ترمزها، لاستیک‌ها، روغن‌موتور و چراغ‌ها قبل از حرکت اهمیت زیادی دارد. پرهیز از استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی باعث کاهش خطر تصادفات می‌شود.
همراه داشتن جعبه کمک‌های اولیه و تجهیزات ایمنی مانند زنجیر چرخ و جلیقه شبرنگ برای شرایط اضطراری ضروری است. رعایت نکات ایمنی و برنامه‌ریزی دقیق سفر می‌تواند از بروز بسیاری از تصادفات جلوگیری کرده و سفری امن و خاطره‌انگیز را برای مسافران نوروزی فراهم کند.
سفر به مناطق مختلف ایران با شرایط آب‌و‌هوایی متفاوت می‌تواند باعث خشکی پوست و مشکلات پوستی شود. هوای سرد و خشک مناطق کوهستانی مانند اردبیل و همدان، باعث ترک‌خوردگی پوست و افزایش حساسیت آن می‌شود. از طرفی، گرمای شدید و تابش مستقیم خورشید در شهرهای جنوبی مانند بندرعباس و چابهار می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی و کم‌آبی پوست شود.
استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدآفتاب با SPF مناسب در طول سفر ضروری است. نوشیدن آب کافی و مصرف میوه‌های آبدار مانند هندوانه و پرتقال به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند. استحمام با آب خیلی داغ می‌تواند خشکی پوست را تشدید کند، بنابراین استفاده از آب ولرم توصیه می‌شود. پوشیدن لباس‌های نخی و سبک در مناطق گرمسیری و لباس‌های مناسب در مناطق سردسیری به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند.
افرادی که پوست حساسی دارند، باید از صابون‌ها و شوینده‌های ملایم برای شست‌وشوی صورت و بدن خود استفاده کنند. مراقبت از پوست در طول سفر باعث جلوگیری از عوارضی مانند خارش، قرمزی و التهاب شده و احساس راحتی بیشتری در طول تعطیلات ایجاد می‌کند.
تعطیلات نوروزی علاوه بر لذت و هیجان، می‌تواند با استرس و اضطراب (Travel Anxiety) نیز همراه باشد. نگرانی درباره رزرو اقامتگاه، برنامه‌ریزی مسیر و بسته‌بندی وسایل ممکن است باعث تنش‌های روحی شود. تأخیرهای احتمالی در جاده‌ها یا مشکلات پیش‌بینی‌نشده مانند خرابی خودرو می‌توانند اضطراب سفر را افزایش دهند.
برای کاهش این استرس، مسافران نوروزی باید از قبل برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند و مسیرهای جایگزین را بررسی کنند. داشتن یک لیست از وسایل ضروری و بسته‌بندی منظم باعث کاهش نگرانی در مورد فراموش کردن وسایل مهم می‌شود. تنظیم زمان سفر به‌گونه‌ای که از شلوغ‌ترین ساعات ترافیک اجتناب شود، به کاهش تنش کمک می‌کند. انجام تمرین‌های تنفسی و گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش در طول مسیر می‌تواند از استرس بکاهد.
پرهیز از برنامه‌های بیش از حد فشرده و اختصاص دادن زمانی برای استراحت در میان سفر، باعث افزایش لذت سفر می‌شود. سفرهای نوروزی زمانی برای آرامش و تفریح هستند، بنابراین کنترل استرس و داشتن برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند این تجربه را لذت‌بخش‌تر کند.
