خبرگزاری مهر-گروه استانها: گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است که سابقه آن به قرون و اعصار گذشته مرتبط می‌گردد و بطور کلی شامل سفرها و بازدیدهایی می‌شود که اصلی ترین هدف از آنها تجربه‌ای مذهبی است.
جاذبه‌های مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می‌کنند، تأسیسات اقامتی و پذیرایی این نوع از گردشگری مانند مسافرخانه‌ها و زائرسراها با توجه به بافت اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی گردشگران و جامعه میزبان دارای ویژگی‌های خاص خود است که در هر کشوری از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و نکته قابل توجه در این زمینه این است که گردشگری مذهبی تنها شکل از اشکال گردشگری است که بر موانع آب و هوایی غلبه می‌کند.
استان زنجان در کنار اماکن تاریخی و گردشگری دارای مزیت‌های مهم در زمینه گردشگری مذهبی است که این امر در استان زنجان فراموش شده و یا کمتر به آن اهمیت داده شده است.
امامزاده سید ابراهیم (ع)
بقعه امامزاده سید ابراهیم، یکی از بقاع معتبر شهر زنجان است این آرامگاه متروکه در داخل شهر زنجان در قبرستان متروکه واقع در منتهی الیه سمت شرقی شهر قدیم، مشرف به دیوار حصار شهر قرار گرفته که امروزه قسمتی از قبرستان مزبور به دبستان، دبیرستان و قسمتی دیگر به خیابان صدر جهان تبدیل شده است.
علمای فن در شجره نامه آن حضرت اختلاف نظر دارند. جمعی ایشان را ابراهیم بن موسی بن جعفر (ع) دانسته‌اند و جمعی دیگر همانند ابوالفرج اصفهانی و ابونصر بخاری در سر الانساب ایشان را ابراهیم بن محمد بن عبداله بن الحسن بن العباس بن علی (ع) ذکر کرده‌اند.
امامزاده حیدر (گیلوان)
در ۷۰۰ متر سمت شمالی روستای گیلوان در داخل باغات انجیر و انار، قبرستان وسیعی وجود دارد که در وسط این قبرستان بقعه‌ای موسوم به امام زاده حیدر قرار گرفته است. شجره نامه این امام زاده بدرستی معلوم نیست اما احتمال دارد که ایشان از سادات علویان بوده باشد.
بقعه حضرت قیدار نبی (ع)
بنای بقعه متعلق قیدار ابن اسماعیل ابن ابراهیم (ع) از پیامبران الهی و بیست و پنجمین جد حضرت رسول اکرم (ص) است که این مسئله با استشهاد ۶۵ نفر از علمای طراز اول مورد تأئید قرار گرفته‌است همچنین در کتاب جلاء العلوم تألیف محمدباقر مجلسی نیز به همین منوال شجره قیدار نبی را به ابراهیم و آدم (ع) نسبت داده است.
امامزاده عبدالله (صومعه بر)
روستای صومعه بر در شمال غربی گیلوان از بخش طارم علیا قرار گرفته و از آن حدود پنج کیلومتر فاصله دارد. در قلب این روستا بقعه امام زاده عبدالله قرار دارد. شجره صاحب بقعه به اعتقاد روستاییان محلی به امام موسی الکاظم (ع) می‌رسد. بنای این بقعه در زلزله اخیر طارم تخریب گردیده و از حیز انتفاع ساقط شده است و تهیه پلان اصلی مستلزم پی گردهای باستان شناسانه است.
امامزاده محمد باقر - کله سیران طارم
روستای کله سیران یکی از دورترین روستاهای بخش طارم علیا بوده و در مرکز این روستا امامزاده محمدباقر قرار گرفته است این روستا از گیلوان ۵۵ کیلومتر فاصله داشته و در ساحل راست رودخانه قزل اوزن است.
امامزاده محمد ماهوری
امامزاده محمد ماهوری در محلی به نام امامزاده محمد باقر ماهوری مشهور بوده است. بقعه امام محمد ماهوری در ۱۴۰ کیلومتری از روستای شیت در طارم علیا از توابع چورزق واقع شده و برای رسیدن به این بنا می‌بایست از چورزق به طرف روستای شیت حدود ده کیلومتر طی طریق کرد.
امامزاده یحیی صائین قلعه
شهر صائین قلعه در ۲۵ کیلومتری سمت غربی شهر ابهر قرار گرفته و از مناطق آباد و پر جمعیت آن شهرستان محسوب می‌شود. در قلب قسمت مسکونی این شهرک بقعه موسوم به امامزاده یحیی (ع) قرار گرفته است. محققین شرح الانساب کنیه صاحب بقعه را به امام موسی الکاظم (ع) رسانیده و وی را از اولاد و احفاد آن حضرت دانسته‌اند. این بنا از نظر عناصر تزئیناتی ضعیف و کل آرایش منحصر به ردیف کاشی در پاطاق گنبد است. در وسط این شبستان قبر امام زاده قرار گرفته و بر روی آن یک واحد ضریح چوبی نصب شده است.
مقبره امامزاده اسماعیل شناط
شناط نام ناحیه‌ای است در شمال شهر ابهر که این بنای آرامگاهی را در خود جای داده است. براساس اسناد و متون تاریخی ازجمله کتاب شرح الانساب نسبت امامزاده اسماعیل بایستی با ۹ واسطه به نخستین پیشوای شیعیان جهان باز گردد. و به روایت دیگر بر اساس نوشته تذکره نویسان، نسب این امامزاده به امام حسن (ع) می‌رسد.
امامزاده عبدالخیر
این بنا آرامگاهی در غرب روستای قروه از توابع شهرستان ابهر در مسیر تاکستان به ابهر قرارگرفته است. طرح خارجی بنا عبارت است از یک هشت ضلعی منظم که طول آن ۵.۵ متر می‌باشد، در نمای هر دو ضلع طاقنماهایی با قوس جناغی وجود داشته که در تعمیرات بعدی بنا از میان رفته‌اند،
امامزاده کهریز سلطانیه
این بنای آرامگاهی در یک کیلومتری غرب محوطه تاریخی سلطانیه قرار دارد و به دلیل مجاورت با قنات (کهریز) به امامزاده کهریز معروف شده است، تکنیک و شیوه تزئینی بسیار پرکاری است که بر غنای هنری و تاریخی این بنا بیش از پیش می‌افزاید. این بنا به شماره ۲۳۷۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است
امامزاده یعقوب صائین قلعه
دومین امامزاده معتبر صائین قلعه امام زاده یعقوب می‌باشد. این بقعه در سه کیلومتری سمت جنوبی شهر در بالای یک تپة طبیعی قرار گرفته است. در رابطه با شجره نامه آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد که از احفاد و نوادگان حضرت امام جعفر صادق (ع) دانسته‌اند.
مسجد جامع زنجان (مسجد سید)
مسجد و مدرسهٔ جامع زنجان معروف به مسجد سید، در قلب بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار گرفته است. این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه، از ضلع شرقی از راه کوچهٔ مسجد سید و از جبههٔ شمالی با خیابان امام و سبزه‌میدان در ارتباط است.
بزرگترین و زیباترین مسجد شهر زنجان در بافت بازار قدیم (بازار بالا) در راسته قیصریه قرار گرفته است، این مسجد اولین و بزرگترین مسجد و مدرسه شهر بوده، همچنین تنها مسجدی است که در میان مساجد شهر زنجان به سبک چهار ایوانی ساخته شده و کلیه قوانین و قرار دادهای مفروض در معماری مساجد سنتی در ایران با تأثیر پذیری از سلیقه‌ها و امانات محلی در خود جای داده است.
این بنای مذهبی توسط عبدالله میرزا ملقب به دارا پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار ساخته شده که به سال ۱۳۲۴ هجری قمری در سن ۱۳ سالگی به حکومت زنجان منسوب شد و میرزا محمد تقی علی آبادی که از منشیان خاص شاه بود به وزارت وی اختصاص یافت و به زنجان روانه گردید.
این مسجد دارای اسامی متعددی می‌باشد که تعدد این اسامی و دلایل اطلاق آنها می‌تواند در خور توجه و اهمیت باشد بدین ترتیب که این اثر تاریخی به دلیل پویایی و جامعیت، وسعت فضا و اجرای صحیح و زیبای اصول معماری و تزئینی همواره از سوی مردم و حکومت‌های وقت به عنوان مسجد جامع شهر ساخته شده.
دومین نام می‌تواند ملهم و متأثر از نام بانی آن باشد، از این رو این مسجد را در کتب و اسناد تاریخی بنام سازنده آن مسجد دارا یا مسجد عبدا… میرزا می‌نامند.
مسجد خانم زنجان
مسجد خانم زنجان از بناهای دوره قاجار می‌باشد که در محله قدیمی فخیم‌الدوله شهر زنجان قرار دارد. این مسجد فاقد گنبد بوده و دارای ۲ مناره بسیار زیبا است که در سال ۱۳۲۳ هجری قمری و به درخواست یکی از زنان مقتدر ایران به نام جمیله خانم دختر حسین قلی خان نظام‌العداله (ذوالفقاری) و توسط استاد اسماعیل ساخته شد.
مسجد جامع قروه زنجان یکی از شاهکارهای دوره سلجوقی
یکی از دوران‌های درخشان هنر در ایران متعلق به دوران سلجوقی است که این مسجد از نظر معماری، به آن دوران منتسب می‌شود. این مسجد از تلفیق حیاط چهار ایوانی و تالار مربع گنبددار (چهار طاقی)، به بوجود آمده است به گونه‌ای که حیاط مرکزی و چهار ایوان اطراف آن به گونه‌ای معماری مذهبی ایران در آن دوران را معرفی می‌کند.
