سرمایهگذاری یکی از ارکان اساسی توسعه اقتصادی هر کشور محسوب میشود. در ایران، به دلیل شرایط خاص اقتصادی، سرمایهگذاری داخلی با چالشهای متعددی مواجه است، اما با اجرای سیاستهای مناسب میتوان آن را تقویت کرد. در این نوشتار به بررسی وضعیت فعلی سرمایهگذاری ، چالشهای موجود و راهکارهای توسعه آن به اجمال میپردازیم.
وضعیت سرمایه گذاری خارجی در ایران طی ده سال گذشته بیش از ۸۰ درصد کاهش داشته و وضعیت اسفناکی را پشت سر میگذارد. شاخص کل اقتصاد هم که یکی از جلوه های سرمایه گذاری است، کاهشی است و وضعیت مطلوبی ندارد.
سیاستهای مالی و پولی دولت نقش مهمی در کاهش سرمایهگذاری داشته است. نرخ بالای تورم و نوسانات نرخ ارز و عدم کنترل دولت موجب کاهش اطمینان سرمایهگذاران و افزایش هزینههای تولید شده است. برخی از سیاستهای حمایتی دولت، مانند ارائه تسهیلات بانکی به شرکتهای داخلی، تأثیر مثبتی داشته امامشکلاتی مانند رانت و فساد باعث شده که این تسهیلات به طور عادلانه توزیع نشوند.
از عوامل مؤثر بر رشد سرمایهگذاری می توان به عوامل اقتصادی:مثل نرخ تورم ،نرخ بهره بانکی ،نوسانات نرخ ارز، عوامل سیاسی و قانونی: مثل امنیت سرمایهگذاری و ثبات قوانین اقتصادی ،نقش حمایتهای دولتی و مشوقهای سرمایهگذاری، تأثیر تحریمها و عوامل اجتماعی و فرهنگی : مثل فرهنگ کارآفرینی،میزان اعتماد عمومی به سیاستهای اقتصادی دولت، مهاجرت سرمایه و فرار سرمایه از کشور نام برد.
مهمترین چالشهای سرمایه گذاری در ایران عبارتنداز: ناپایداری اقتصادی و عدم پیشبینیپذیری بازار بوروکراسی اداری (امضاهای طلایی، مجوزها) ،کمبود حمایتهای مالی برای کسبوکارهای کوچک و متوسط(بیمه اجباری، هزینه تامین سرمایه در گردش زیاد)، مشکلات زیرساختی و فناوری در بخش تولید وصنعت
(روشهای سنتی و کم بازده تولید، هدررفت انرژی بالا به دلیل انرژی ارزان)
پیشنهادات
۱.اصلاحات اقتصادی استراتژیک
۲.کاهش سطح بروکراسی
۳.حمایت از بخش خصوصی و کارآفرینی.
در مورد پیشنهاد دوم ، دولت قبل با سامانه مجوزها قدم خوبی در این زمینه برداشت.
در مورد پیشنهاد سوم هم دولتهای یازدهم و دوازدهم با حمایت از شرکتهای دانش بنیان گامهای موثری در این زمینه برداشتند. اما نکته اینجاست این اقدامات نتوانسته میزان کاهش روند سرمایه گذاری را معکوس کند. پس نکته اساسی در مورد پیشنهاد اول است.
« لزوم اصلاحات اساسی اقتصادی اجتناب ناپذیر است»