همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: ناسا مأموریتی بزرگ را آغاز کرده است: ارسال مریخ‌نورد پشتکار (Perseverance) به دهانه جِزِرو، مکانی که می‌تواند رازهای گذشته مریخ را در دل خود نگه داشته باشد. اما چرا این دهانه تا این حد برای دانشمندان مهم است؟
دهانه جزرو
میلیاردها سال پیش، مریخ چهره‌ای کاملاً متفاوت از آنچه امروز می‌بینیم داشت. رودخانه‌هایی از آب مایع در سطح این سیاره جاری بودند و دریاچه‌هایی گسترده در گودال‌های آن شکل‌گرفته بودند. یکی از این گودال‌ها یعنی دهانه جزرو، امروزه توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. محققان بر این باورند که این دهانه روزگاری میزبان یک دلتای رودخانه‌ای بوده که رسوبات و مواد آلی را در خود نگه داشته است؛ موادی که شاید نشانه‌هایی از حیات باستانی را در خود حفظ کرده باشند. اما آیا مریخ‌نورد ناسا می‌تواند پرده از این راز بردارد؟
نشانه‌های عجیب در دل مریخ
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند درگذشته، آب در مریخ جریان داشته و ساختارهایی مشابه دلتاهای رودخانه‌ای زمین را شکل داده است. اما نکته کلیدی اینجاست که آیا این فرآیندها برای مدت کافی ادامه داشته‌اند که بتوانند نشانه‌هایی از حیات را ثبت و حفظ کنند؟
پژوهش جدیدی که توسط دانشگاه استنفورد انجام شده، نشان می‌دهد رسوبات باقی‌مانده در دهانه جزرو در بازه‌های زمانی طولانی انباشته شده‌اند؛ بازه‌هایی که امکان حفظ بقایای احتمالی حیات را فراهم کرده‌اند. این یافته‌ها امیدواری‌ها را برای کشف نشانه‌هایی از موجودات زنده میکروبی در مریخ افزایش داده است.
پشتکار در جست‌وجوی زندگی
به گزارش سایت scitechdaily. مریخ‌نورد پشتکار که در سال ۲۰۲۰ به فضا پرتاب شد، قرار است سطح مریخ را جست‌وجو کند و نمونه‌هایی از خاک و سنگ‌های این سیاره را برای بررسی‌های بیشتر به زمین ارسال کند. اما چرا جزرو برای این مأموریت انتخاب شده است؟
این منطقه به دلیل وجود دلتاهای رودخانه‌ای قدیمی، محیطی را فراهم کرده که می‌تواند مولکول‌های آلی را برای میلیاردها سال حفظ کرده باشد. درست مانند زمین، دلتاها بهترین مکان برای یافتن سرنخ‌های زندگی هستند، چرا که مواد آلی را به دام می‌اندازند و از تجزیه آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
سرنخی برای زمان حیات در مریخ
محققان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌های زمین‌شناسی، تخمین زده‌اند دلتاهای جزرو بین ۲۰ تا ۴۰ سال به‌صورت پیوسته تشکیل شده‌اند، اما این فرآیند ممکن است در بازه‌ای ۴۰۰ هزارساله رخ‌داده باشد.
به گفته پروفسور متیو لاپوتر از دانشگاه استنفورد، احتمالاً مریخ دوره‌های مرطوب و خشک متناوبی را تجربه کرده است. این بدان معناست که شاید دوره‌هایی از حیات کوتاه‌مدت در سطح مریخ وجود داشته که به دلیل تغییرات اقلیمی از بین رفته باشد.
سرنخ‌هایی از گذشته زمین در مریخ
یکی از نکات جذاب این تحقیق، شباهت بین رودخانه‌های مریخ و رودخانه‌های اولیه زمین است. تا پیش‌ازاین، تصور می‌شد که قبل از پیدایش گیاهان، تنها رودخانه‌های شاخه‌شاخه و پهن در زمین وجود داشته‌اند، اما اکنون شواهدی از رودخانه‌های پرپیچ‌وخم بدون گیاهان نیز کشف شده است.
این موضوع می‌تواند اطلاعات مهمی درباره نحوه تکامل حیات روی زمین نیز در اختیار دانشمندان قرار دهد. اگر مریخ روزی شرایطی شبیه به زمین داشته است، اما نتوانسته حیات را برای مدت طولانی حفظ کند، این مسئله می‌تواند سرنخ‌های مهمی درباره آینده زمین نیز ارائه دهد.
آیا مریخ کلید درک حیات است؟
دهانه جزرو مانند یک کپسول زمانی، نشانه‌هایی از گذشته مریخ را در دل خود دارد. اگر مریخ‌نورد پشتکار بتواند شواهدی از مولکول‌های آلی را کشف کند، این کشف می‌تواند تاریخ علم را دگرگون کند.
آیا مریخ روزی میزبان حیات میکروبی بوده است؟ اگر چنین بوده، چه چیزی باعث نابودی آن شده؟ و مهم‌تر از آن، آیا این یافته‌ها می‌توانند دیدگاه ما را درباره سرچشمه حیات در کیهان تغییر دهند؟ پاسخ این سوالات، شاید در دل‌سنگ‌های خاموش مریخ نهفته باشد.
