خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در مرداد ماه سال گذشته وزارت میراث فرهنگی بیشتر درگیر گنج یابی و حفاری غیرمجاز بود. تشکیل کارگروه مبارزه باگنج یابی و حفاران در پژوهشگاه میراث فرهنگی یکی از خبرهایی بود که در این ماه از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی اعلام شد.
مصطفی ده پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشستی گفت: کارگروه مبارزه با گنج یابی و حفاران ایجاد شده است هم اندیشی هایی اتفاق می‌افتد تا بدانیم چطور می‌شود در فضای مجازی آنها را مهار کرد.
ده پهلوان برنامه‌های خودش را برای یک سال پیش روی این پژوهشگاه اعلام کرد و گفت: ساختمان پژوهشگاه میراث فرهنگی در اواخر دهه ۷۰ برای اینکه به مرکز حفاظت و مرمت و مرکز آزمایشگاهی میراث فرهنگی تبدیل شود، ساخته شد. اگر بخواهیم در دنیای امروز نسبت به تحولات جهانی پیش برویم هنوز خیلی راه داریم. ساختمان پژوهشگاه برای استقرار ۷۰ کارشناس در نظر گرفته شده بود اما در دهه ۸۰ بخشی از سازمان میراث فرهنگی در اینجا مستقر شد و با استانداردها فاصله گرفتیم درصدد هستیم با کمک شبکه آزمایشگاهی و حتی آتش نشانی استانداردهای لازم را برگردانیم.
وی با بیان اینکه بحث جا به جایی پژوهشگاه هیچ وقت مطرح نیست گفت: همکاران ما در آزمایشگاه پژوهشگاه در شرایط بدی به سر می‌برند و باید شرایط آنها تغییر کند.
ده پهلوان بیان کرد: در نمایشگاه گردشگری شرکت کردیم و سعی شد تعامل جدی داشته باشیم یکی از دستاوردهای آن این بود که به میز گردشگری باستان شناسی رسیدیم. تلاش شده که مدرسه تابستانه حفاظت و مرمت داشته باشیم. یکی از اتفاقات خوب بحث رتبه بندی پژوهشگاه در میان پژوهشگاه‌های کشور است.
ده پهلوان بیان کرد: پرتابل پژوهشگاه را سامان داریم همچنین اطلس‌ها در میان ۱۴۰۳ ارتقا می‌یابد و در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد.
حمایت باستان شناسان از تشکیل «کارگروه مبارزه با گنج‌یابی»
باستان شناسان بیانیه‌ای در حمایت از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان‌شناسی، انجمن حقوق‌شناسی و دیگر تشکّل‌های مرتبط برای تشکیل «کارگروه مبارزه با گنج‌یابی» منتشر کردند.
در این بیانیه، از مقامات قضائی و انتظامی از جمله قوه قضائیه، یگان حفاظت میراث فرهنگی، فرماندهی انتظامی کشور و دیگر نهادهای قانونی مربوطه، برخورد قاطع و جدی با غارتگران و باندهای قاچاق میراث فرهنگی ایران درخواست شده است. متن بیانیه به این شرح است؛
کشور ایران به عنوان یکی از تمدن‌های کهن جهان و به‌ویژه به‌عنوان کشوری با هزاران محوطه و اثر تاریخی در منطقه آسیای غربی (خاورمیانه) سال‌هاست که در معرض حفاری‌های غیرمجاز و قاچاق اموال فرهنگی، خواه به شکل فردی و گروهی و خواه از طریق باندهای غیرقانونی تشکیلاتی قرار دارد و شوربختانه این اعمال ناپسند همچنان پابرجاست و تاکنون برخورد قانونی تأثیرگذاری برای برچیدنِ بساط این سوداگران میراث‌ستیز انجام نپذیرفته یا حداقل، اقدامات انجام گرفته بسیار ناکافی بوده است.
امروزه این تشکل‌های گمراه‌کننده گنج یاب و غارتگرِ آثار تاریخی، با تشویش اذهان عمومی، گستاخی را به جایی رسانده‌اند که به مقامات رسمی کشور از جمله رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، قشر زحمت‌کش باستان‌شناسان کشور، برخی انجمن‌های میراثی کشور و مدیران اجرایی میراث فرهنگی کشور توهین و هتک حرمت می‌کنند!
استان‌های برتر در تخصیص اعتبارات تملک دارایی‌ها
در مرداد ۱۴۰۳ مدیرکل سرمایه‌گذاری، زیرساخت و مناطق نمونه گردشگری گفت: ۱۰ استان برتر در تخصیص ۵ درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی به منظور توسعه زیرساخت‌های گردشگری اعلام شدند.
در این باره احمد تجری گفت: با عنایت به بند (ع) تبصره (۹) قانون بودجه سال ۱۴۰۲، شوراهای برنامه‌ریزی استانها مکلفند بخشی از ۵ درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی را به منظور توسعه زیرساخت‌های گردشگری هزینه کنند.
وی افزود: در این چارچوب برای ایجاد و توسعه زیرساخت‌های گردشگری در مناطق و تأسیسات گردشگری شامل راه دسترسی، آب‌رسانی، برق‌رسانی و گازرسانی، اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی در سال مالی ۱۴۰۲ در مسیرها و محورهای گردشگری، روستاهای هدف و مناطق نمونه گردشگری، اردوگاه‌ها و مجتمع‌های خدمات گردشگری و ساماندهی سواحل شمال و جنوب کشور تخصیص داده شده است.
به گفته مدیرکل سرمایه گذاری، زیرساخت و مناطق نمونه گردشگری، ۱۰ استان برتر در تخصیص اعتبارات مزبور به ترتیب اول تا دهم عبارتند از استان‌های خوزستان، فارس، اردبیل، گلستان، بوشهر، خراسان رضوی، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کرمان و ایلام.
همکاری بین بورکینافاسو و ایران در زمینه صنایع دستی
سفیر بورکینافاسو و معاون صنایع‌دستی در سال ۱۴۰۳ با یکدیگر دیدار و درباره تقویت روابط دو کشور در حوزه صنایع‌دستی گفت‌وگو کردند.
کابوره محمدی سفیر بورکینافاسو در تهران با حضور در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی دیدار و گفت‌وگو کرد.
مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به اشتراکات هنرمندان دو کشور اشاره و بر اهمیت تبادل تجربه در حوزه آموزش و بازاریابی تاکید کرد.
وی با اشاره به اهمیت اقتصاد هنر در جهان و مراودات اقتصادی، حضور در هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع‌دستی آفریقا در واگادوگو- بورکینافاسو را فرصتی مغتنم و آغازی برای تقویت همکاری دوطرفه و تبادل تجربه عنوان کرد و برگزاری نشست‌های B۲B و B۲C را در راستای تحقق اهداف مشترک مفید دانست.
جلالی با بیان اینکه جوامع دارای پیشینه تاریخی به اقتصاد هنر تمایل دارند، ابراز امیدواری کرد که مشارکت در زمینه آموزش، نمایش و فروش صنایع‌دستی موجب انتفاع طرفین شود.
برنامه صالحی امیری به پژوهش بیشتری نیاز داشت
در سال گذشته و مرداد ماه با آغاز به کار چهاردهمین دوره ریاست جمهوری و اعلام وزرای پیشنهادی دولت پزشکیان به مجلس، موضوع برنامه‌های پیشنهادی هر یک از وزرا مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفت. در این میان برنامه سید رضا صالحی امیری اعلام شد. یک بار برنامه‌ای فرستاد که مورد نقد زیادی بود و همان و تاییدیه کمیسیون فرهنگی را نگرفت. بعداً برنامه‌ای ویرایش شده دیگری داد که کمی بیشتر به چالش‌های حوزه پرداخته بود ولی این برنامه به صورت رسمی در جایی اعلام نشد. اکنون این برنامه‌ها در کانون توجه قرار گرفته است و توسط کارشناسان سه حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری مورد نقد قرار دارد. هر چند برخی به هر دو برنامه نقد دارند و آن را کلی گویی دانسته‌اند ولی تعدادی دیگر برنامه دوم را ملموس می‌دانند.
در کل برنامه ارائه شده توسط وزیر پیشنهادی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دچار ابهام عجیبیبود. هر چند این وزارتخانه هنوز اهداف و وظایف جدید خود را مشخص نکرده است و در قالب لایحه مانده است اما بخشی از تکالیف این وزارت از سازمان میراث فرهنگی به ارث رسیده است.
ثبت ملی آئین تحویل سال نو و حکاکی دعای شرف الشمس
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مشهد از ثبت آئین تحویل سال جدید در حرم مطهر رضوی و آئین حکاکی دعای شرف الشمس بر روی نگین انگشتر در تقویم رویدادهای گردشگری ایران خبر داد.
حسین امیرکلایی رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مشهد درباره این رویدادها اظهار کرد: آئین تحویل سال نو، مراسمی است که به مناسبت تحویل سال در آخرین ساعات پایانی سال، با حضور زائران و مجاوران حضرت رضا (علیه‌السلام) در رواق‌ها، صحن‌ها و اطراف اماکن متبرکه آستان قدس رضوی برگزار می‌شود.
امیرکلالی ادامه داد: آئین تحویل سال نو در عهد قاجار با تشریفات خاص و معمولاً با حضور رجال مذهبی، علمی و سیاسی برگزار می‌شده و در دوره پهلوی نیز ادامه یافت و اکنون نیز وسعت و شکوه بیشتری برگزار می‌شود.
ثبت رویدادهای عاشورایی در تقویم رویدادهای گردشگری کشور
غیر از ثبت آئین تحویل سال، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی گفت: رویدادهای عاشورایی ۳ استان لرستان، قزوین و آذربایجان‌شرقی در تقویم رویدادهای گردشگری کشور در سطوح استانی، منطقه‌ای و ملی به ثبت رسید.
سید مصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی گفت: با توجه به اینکه نشست نهم ثبت رویدادهای گردشگری به دلیل قرارگیری در ایام سوگواری سیدالشهدا به رویدادهای مذهبی استانها اختصاص یافت، بر این اساس با هدف بهره‌مندی از فرصت‌های موجود در راستای توسعه گردشگری داخلی و خارجی کشور در خصوص رویدادهای محرم ویژه استان‌های لرستان، قزوین و آذربایجان‌شرقی که قابلیت تبدیل به رویداد گردشگری_مذهبی را داشتند، سطح‌بندی انجام گرفت.
وی افزود: مراسم آئین گل‌مالی شهرستان خرم آباد با تاریخ برگزاری دهه محرم هر سال در سطح ملی به صورت مشروط با امکان ارتقا، آئین طبق‌گردانی شهرستان قزوین با تاریخ ایام سوگواری محرم و ۲۸ صفر در سطح استانی، مراسم تعزیه شهرستان قزوین با تاریخ برگزاری ۱۶ تیرماه هر سال در سطح محلی و مراسم آئینی دهه محرم با عنوان شاخسی و عزاداری بازار تاریخی تبریز با زمان برگزاری از چند روز مانده به ماه محرم تا دهمین روز از همین ماه تا ظهر عاشورا، در سطح منطقه‌ای مشروط ثبت شدند.
مرمت آینه کاری مقرنس عمارت شمس العماره کاخ گلستان
در سال گذشته همانند سالهای قبل مرمت‌های کاخ گلستان به اطلاع بازدیدکنندگان و علاقه مندان رسید در مرداد ماه هم مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از مرمت آینه کاری مقرنس ورودی جنوبی عمارت شمس العماره و اتاق مجاور آن خبر داد.
آفرین امامی مدیر کاخ گلستان گفت: آینه کاری و گچبری‌های عمارت شمس العماره از فاخرترین و ظریف‌ترین تزئینات موجود در کاخ گلستان است که سراسر دیوارها و سقف ایوان، شاه نشین بزرگ، ورودی و اتاق جنوبی را دربرگرفته است.
مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان ادامه داد: در آینه کاری عمارت شمس العماره از انواع طرح‌های گره چینی، جام آینه‌های تخت در شکل‌های مستطیل، بیضی و دایره و گچبری‌های برجسته و برهشته در طرح‌های گیاهی استفاده شده است.
وی تصریح کرد: آینه کاری‌های مقرنس ورودی جنوبی عمارت شمس العماره و اتاق مجاور آن به مساحت حدود ۱۹۰ مترمربع در ادامه مرمت آینه کاری و گچبری‌های ایوان شمس العماره که سال گذشته با متراژ حدود ۲۰۰ مترمربع انجام شده بود در حال مرمت است.
امامی ادامه داد: آخرین مرمت‌های انجام شده بر آینه کاری و گچبری‌های عمارت شمس العماره حدود ۱۲ سال پیش و در زمان ثبت جهانی مجموعه انجام شده بود، در فاز بعدی این پروژه گچبری‌های این بخش و آینه کاری و گچبری‌های شاه نشین این عمارت به متراژ حدود ۳۰۰ مترمربع انجام خواهد شد.
هگمتانه جهانی شد
مرداد سال پیش چهل و ششمین کمیته میراث جهانی یونسکو درحالی در کشور هند برپا شد و اعضای آن به جهانی شدن پرونده هگمتانه رأی دادند به این ترتیب هگمتانه جهانی شد.
چهل و ششمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو از ۲۱ جولای شروع شد و تا ۳۱ جولای هم در دهلی نو کشور هندوستان ادامه داشت در این اجلاس که ۲۷ مکان پیشنهادی برای ثبت در فهرست جهانی مورد ارزیابی اعضا قرار گرفت، ایران هم پرونده هگمتانه همدان را ارائه کرد تا یکی از پرونده‌هایی باشد که فهرست ۲۷ اثر جهانی ایران را کامل می‌کند.
در این نشست نماینده قطر در این نشست اعلام کرد هگمتانه جایی بوده که تمدن ایرانی از آنجا شکل گرفته است. نماینده ترکیه هم با نظر قطر موافق بود.
نماینده کنیا هم از قطر حمایت کرد و نماینده رواندا گفت که هگمتانه باید سال‌ها قبل در فهرست جهانی قرار می‌گرفت.
حضور در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری TTG ایتالیا
از آنجایی که ایران باید در نمایشگاه‌های گردشگری خارجی شرکت کند و کانون جهانگردی و اتومبیلرانی نیز از سوی وزارت میراث فرهنگی در این نمایشگاه‌ها حضور می‌یابد، این بار هم کانون با انتشار فراخوانی از فعالان صنعت گردشگری کشور برای حضور و مشارکت در برپایی پاویون ایران در نمایشگاه گردشگری TTG ۲۰۲۴ دعوت به‌عمل آورد.
این دوره از نمایشگاه بین‌المللی توسعه صنعت گردشگری کشور ایتالیا از ۱۸ تا ۲۰ مهرماه ۱۴۰۳ با حضور دست اندرکاران صنعت گردشگری از سراسر جهان در مرکز نمایشگاهی شهر ریمینی برگزار شد.
کانون جهانگردی و اتومبیلرانی، مأموریت دارد، زمینه مشارکت فعالان و نقش‌آفرینان صنعت گردشگری ایران و معرفی بیش از پیش ظرفیت‌ها و جاذبه‌های بی‌شمار کشورمان در نمایشگاه بین‌المللی TTG که مهمترین نمایشگاه B۲B در کشور ایتالیا است را فراهم کند.
رستوران‌ها جزو مصادیق تأسیسات گردشگری قرار گرفتند
علی‌اصغر شالبافیان معاون گردشگری کشور تکمیل و هم‌افزایی زنجیره ارزش خدمات گردشگری را از برنامه‌های اصلی در دوره تصدی‌گری خود در این مسئولیت عنوان کرد و اهمیت ارتباط سیستمی میان اجزای مختلف زنجیره خدمات گردشگری و مشخص بودن نحوه همکاری و هم‌افزایی اجزا را مورد تاکید قرار داد.
معاون گردشگری از غذا و نوشیدنی به‌عنوان یکی از اجزای مهم این زنجیره نام برد و به برگزاری جلسات مستمر و متعدد با ارائه‌کنندگان خدمات غذایی طی دو سال گذشته اشاره کرد و افزود: در نتیجه این هم‌اندیشی‌ها یکی از راه‌هایی که می‌توانست موجب تقویت هم‌افزایی و همکاری بین زنجیره خدمات گردشگری شود این بود که آن دسته از رستوران‌هایی که ارتباط مستقیم با گردشگری دارند در زمره تأسیسات گردشگری قلمداد شوند و از مزیت‌های حوزه گردشگری بهره‌مند شوند.
کشف ۲۸ قلم شیء تاریخی مربوط به دوره‌های اشکانی و ساسانی
سردار حسن مهری، فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: ۲۸ قلم شیء تاریخی مربوط به دوره‌های اشکانی، ساسانی، الیمائی و اسلامی با هوشیاری و اقدام به موقع نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان فارس کشف و ضبط شد.
وی افزود: یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان فارس به محض کسب اخبار واصله از دوستداران میراث‌فرهنگی مبنی بر حمل و نقل مقادیری اشیای عتیقه در شهرستان پاسارگاد، پس از احراز صحت خبر، ضمن تشکیل تیم زبده از نیروهای حفاظت با هماهنگی مقام قضائی و همراهی عوامل انتظامی به محل مورد نظر عزیمت و ضمن رعایت موازین شرعی و قانونی در بازرسی از خودرو قاچاقچیان عتیقه، تعداد ۲۸ قلم شیء تاریخی شامل سکه، النگو، گردنبند و… کشف و ضبط کردند.
ناراحتی زنبیل به دستان پست وزارت میراث
پس از اینکه کمیته‌ای تشکیل شده بود تا وزیر میراث فرهنگی انتخاب شود، بهمن نامور مطلق رئیس کمیته معرفی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره انتخاب ۱۵ نامزد وزیر پیشنهادی به دولت چهاردهم بیان کرد: با توجه به صحبت‌های آقای پزشکیان که می‌بایست کمیته‌ها به تخصص گرایی، اقوام، اقلیت‌ها، نخبگان، بانوان توجه کنند؛ ترکیب منسجمی از افراد در کمیته ایجاد شد که همه آنها به نوعی با حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری مرتبط بودند.
وی گفت: در کمیته، افراد مختلفی حضور داشتند حتی از مدیران سابق وزارت میراث فرهنگی. همچنین افرادی هم بودند که در کمیته‌های دیگری نامزد شده بودند بنابراین از این لیست خارج شدند. حضور سمن‌ها و تشکل‌ها و بخش خصوصی بیشتر شد. در نهایت ترکیب اعضا مشخص و قرار شد در دو مرحله نامزدهایی را برای پست وزارت میراث فرهنگی معرفی کنیم.
نامور مطلق بیان کرد: ۵۰ رزومه از ۵۰ فرد توسط اعضای کمیته مورد بررسی قرار گرفت. این افراد یا تجربه مدیریتی داشتند یا در وزارتخانه مشغول بودند یا جزو اساتید دانشگاهی بودند که در فعالیت‌های گردشگری میراث فرهنگی و صنایع دستی نقش داشتند. نمایندگانی از بخش خصوصی و تشکل‌ها هم داشتیم و اعضای کمیته شناخت خوبی از این افراد داشتند. بنابراین ترکیب نسبتاً متناسبی از افرادی که به وزارت مرتبط هستند را می‌توان مشاهده کرد. در نهایت اعضای کمیته به ۱۵ نفر امتیاز و رأی دادند.
این استاد دانشگاه گفت: شاید نظر و اولویت من، روی افراد دیگری هم بود اما آنچه مهم است تنظیم یک نوع دموکراسی و چند صدایی در کمیته‌ها بود. حتماً در بین افرادی که انتخاب نشدند نیز افراد شایسته ای بوده‌اند اما افرادی مد نظر کمیته قرار گرفت که تا حد امکان با حوزه کاری وزارت آشنا باشند و در جایگاه متناسبی برای چانه زنی قرار گرفته باشند. همچنین بتوانند برای فعالیت در وزارت میراث فرهنگی با تیم آقای پزشکیان همراه شده و در ضمن متخصص باشند.
زنبیل گذاشتن برخی افراد در چند کمیته
وی گفت: در نهایت اعضای کمیته از بین این ۱۵ نفر به ۵ نفر به صورت کاملاً محرمانه امتیاز خواهند داد. هیچیک از اعضا، تعداد امتیاز داده شده به این ۵ نفر را نمی‌دانند من هم نمی دانم. اسامی این ۵ نفر و میزان امتیاز گرفته شده آنها، به شورای راهبری داده خواهد شد تا مورد بررسی قرار گیرند. در نهایت آقای پزشکیان و تیمش تصمیم نهایی را می‌گیرند البته ممکن است هیچکدام از این افراد هم انتخاب نشوند ولی در هر صورت اکنون مأموریت این کمیته تمام شده است. پس از انتخاب آن ۵ نفر هم شورای راهبری مسئولیتی نخواهد داشت و مأموریت آن هم می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه این کمیته یک کمیته مشورتی بود بیان کرد: یکی از شاخص‌های ما برای انتخاب افراد، تعلق آنها به حوزه کاری وزارت بوده است. برخی از افراد در سه وزارت نامزد شده بودند و تلاش می‌کردند تا مقام بیاورند به همین دلیل نمره کمی هم گرفتند. حالا پس از اعلام فهرست، همین افراد شاکی شده‌اند که چرا اسمشان در فهرست نیست. برخی که انتخاب نشدند یا انصراف داده‌اند یا حذف شده‌اند؛ علیه کمیته میراث فرهنگی نامه می‌نویسند چون خود را محق منصب می‌دانستند. بنابراین از آنجا که انتخاب نشدند؛ مشروعیت کمیته را زیر سوال می‌برند.
