خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ در دل شهر بجنورد، بر فراز تپه باستانی معصوم‌زاده، گنبدی فیروزه‌ای چشم‌نوازی می‌کند که قرن‌هاست مأمن عاشقان و زائران است. اینجا حرم مطهر سید عباس، فرزند امام موسی کاظم (ع)، یکی از بقاع متبرکه و مهم ایران است که نه‌تنها جایگاهی مذهبی دارد، بلکه بخشی از تاریخ و هویت فرهنگی خراسان شمالی محسوب می‌شود.
روایتی از هجرت و آرامش ابدی
حضرت سید عباس (ع) در دوران خلافت بنی‌عباس، از مدینه به سمت خراسان هجرت کرد و در اواخر قرن دوم هجری قمری دار فانی را وداع گفت.
پیکر ایشان در باغی که آن زمان بخشی از شهر تاریخی چرمغان بود، به خاک سپرده شد. پس از حمله مغولان و نابودی چرمغان، قصبه‌ای جدید به نام بجنورد در نزدیکی این منطقه شکل گرفت و در گذر زمان، شهر گسترش یافت و این بقعه مقدس در دل آن جای گرفت.
از سامانیان تا قاجار، بقعه‌ای با قدمت هزار ساله
نخستین بنای این بقعه را به دوران سامانیان نسبت می‌دهند. اگرچه در حمله مغول، شهر چرمغان ویران شد، اما مرقد شریف همچنان باقی ماند. از قرن هفتم تا سیزدهم هجری نشانه‌ای از تغییر یا تجدید بنا در دست نیست، اما آنچه مسلم است، توجه حاکمان شیعه‌مذهب به این بقعه بوده است. در سال ۱۲۲۰ هجری قمری، به دستور فتحعلی شاه قاجار، مرمت گسترده‌ای در این مکان انجام شد.
در دوران معاصر، ساختمان کنونی امامزاده در سال ۱۳۴۳ شمسی، با همت نیکوکاران و معماران بجنوردی، بازسازی شد. این بنا، که امروز یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های خراسان شمالی محسوب می‌شود، با گنبدی فیروزه‌ای و تزئینات کاشی‌کاری، تلفیقی از هنر، معماری و معنویت را به نمایش می‌گذارد.
حرم و معماری، جلوه‌ای از هنر اصیل ایرانی
ساختمان حرم، با طول ۲۳.۴ متر و عرض ۱۶ متر، نمونه‌ای از معماری ایرانی اسلامی است. ایوان شمالی بقعه، با ارتفاع ۷ متر، سقفی محرابی‌شکل دارد که با آیات قرآن مزین شده است. ورودی اصلی حرم، با درهای چوبی نفیس، حال و هوای خاصی به این مکان مقدس بخشیده است.
گنبد این بنا، که در سال ۱۳۴۷ شمسی مورد بازسازی قرار گرفت، با کاشی‌های هفت‌رنگ تزئین شده است. در گرداگرد آن، جملات "لا اله الا الله"، "محمد رسول‌الله" و "علی ولی‌الله" با خط کوفی به زیبایی نقش بسته‌اند. همچنین، طراحی کاشی‌کاری این گنبد شباهت زیادی به مسجد گوهرشاد دارد و جلوه‌ای چشم‌نواز به حرم داده است.
محوطه‌ای روحانی در دل بجنورد
آرامگاه سید عباس (ع) در باغی ۲.۳ هکتاری قرار گرفته که زمانی درختان کهنسالی در آن سایه افکنده بودند. امروزه، این مکان علاوه بر یک زیارتگاه مذهبی، گلزار شهدای بجنورد و گورستان عمومی شهر را نیز در خود جای داده است.
این مجموعه دارای صحن‌هایی در جهات شرقی، غربی و جنوبی است که هر یک ۲۲.۱۷ متر طول و ۴ متر ارتفاع دارند.
در گذشته، در محل صحن‌های کنونی، مقبره‌های جداگانه‌ای قرار داشت و کتابخانه‌ای در جنوب بنا دیده می‌شد که امروزه اثری از آن باقی نمانده است.
بقعه‌ای ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران
امامزاده سید عباس (ع) که با نام "معصوم‌زاده بجنورد" نیز شناخته می‌شود، در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۹۴۱۵۰ به ثبت رسیده است. این مکان مقدس، علاوه بر جنبه زیارتی، از نظر تاریخی و معماری نیز ارزش فراوانی دارد و هر ساله میزبان هزاران زائر، تاریخ‌پژوه و گردشگر است.
زیارتگاهی برای نسل‌ها
حرم سید عباس (ع)، قرن‌هاست که در دل مردم این سرزمین جای دارد. از پادشاهان قاجار گرفته تا معماران معاصر، همه در حفظ و مرمت این مکان کوشیده‌اند.
امروزه نیز، این بقعه همچنان مأمن دل‌های عاشقان، پژوهشگران تاریخ و علاقه‌مندان به معماری اسلامی است. گنبد فیروزه‌ای آن، همچون نگینی درخشان، یادآور روزگاران کهن و میراث معنوی خراسان شمالی است.
