خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ «شازند»، که در گذشته به نام شاه‌زنده و به‌مدت کوتاهی پس از انقلاب آزادشهر نامیده می‌شد، یکی از شهرهای استان مرکزی ایران است و بر اساس لغت‌نامه دهخدا، این شهر همان ادریس‌آباد سابق است و ایستگاه راه‌آهنی میان سمنگان و نورآباد به شمار می‌رود که در فاصله ۳۵۴ هزارگی ایستگاه راه‌آهن اراک واقع شده است که در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی، کارخانه قند شاهی به دلیل مناسب بودن شرایط کشت چغندر به این منطقه منتقل شد.
نام شازند به خاطر وجود کوهی است که زرتشتیان بر این باور بودند که کیخسرو و پهلوانان نامی در آن پنهان شده‌اند به همین سبب این کوه به شاه زنده یا شاه زند معروف شده و نام شهر شازند نیز از این کوه گرفته شده است.
از جاذبه‌های گردشگری شازند می‌توان به سراب عباس‌آباد، سراب بلاغ، پارک تپه سنگی محله ازنا و پیست اسکی هندودر اشاره کرد، همچنین مقبره ارمنیان و کلیسای آنان و بقعه سهل بن علی، که زیارتگاهی در این منطقه محسوب می‌شود، از دیگر نقاط دیدنی این شهر هستند.
شهر شازند شامل چهار منطقه اصلی به نام‌های شازند، نوبنیاد، ازنا و کلاوه است و با توسعه بیشتر شهر، مناطق جدیدی نیز به آن افزوده شده‌اند که مردم این منطقه، بیشتر به زبان فارسی صحبت می‌کنند و ترک زبانان نیز در بخش‌های مختلف شهرستان زندگی می‌کنند.
از شخصیت‌های مشهور این شهر می‌توان به شیخ عباس مدرس (مشیدی یا ادریس آبادی) اشاره کرد که از بنیان‌گذاران حوزه علمیه اراک بوده و امام خمینی نیز از شاگردان ایشان در این حوزه بود.
امید است با خواندن و دیدن تصاویر برخی از این امکان خدادادی در ایام نوروز ۱۴۰۴ سری به این گوشه از کشور پهناورمان بزنید و در دامان طبیعت شهرستان شازند ایام خوشی را سپری کنید.
سراب عباس آباد شازند
با شروع گرما و آغاز سال جدید، سراب عباس‌آباد شازند به عنوان یک منطقه تفرجگاهی نمونه، پذیرای بسیاری از مردم و علاقه‌مندان به طبیعت است، این سراب در شرق شهر شازند و در دامنه شمالی رشته کوه راسوند واقع شده است و آبدهی این چشمه به طور متوسط بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ لیتر در ثانیه است و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۹۰۰ متر می‌باشد.
این چشمه یکی از چشمه‌های کارستیکی است که در دامنه رشته کوه‌های راسوند واقع شده و آب آن برای کشاورزی و شرب روستاها و مناطق اطراف مورد استفاده قرار می‌گیرد و نزدیکی این چشمه به شهر شازند، آن را به مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت اهالی این شهر و دیگر مردم استان مرکزی تبدیل کرده است.
امامزاده عبدالله سورانه
امامزاده عبدالله ابن احمد در روستای سورانه واقع شده و این بقعه در دامنه‌ای سرسبز و نزدیک یک چشمه طبیعی قرار دارد که به زبان محلی "قبه چشمه" نامیده می‌شود که بنای اولیه بقعه از خشت و گل ساخته شده بود، اما بنای کنونی آن از آجر و آهن ساخته شده است و ضریح مربع شکل زیارتگاه دارای قبر منور است که مورد توجه زائران قرار دارد.
اداره کل اوقاف و امور خیریه استان مرکزی در بروشوری که به معرفی امامزاده عبدالله پرداخته، اشاره می‌کند که در زندگی‌نامه‌ای که بر روی پوست آهو نوشته شده و از بروجرد به آیت‌الله حاج آقا حسن فرید محسنی منتقل شده، آمده است: «سهل بن علی به همراه هفتاد و دو نفر از خویشاوندانش در این منطقه به نبرد با دشمن پرداختند، این امامزادگان که در آستانه این مکان مدفون هستند، در همین محل به شهادت رسیدند و برخی از آنان با وجود جراحات، تا مسافتی دورتر از اردوگاه دشمن پیش رفتند و در نهایت به دست ظالمان کشته شدند.» بنابراین، می‌توان گفت که امامزاده عبدالله یکی از هفتاد و دو نفر خویشاوند سهل بن علی است که توانسته با فاصله‌ای اندک از آستانه به سمت سورانه فرار کند و در نهایت به دست دشمنان به شهادت رسیده است.
روستای رضا آباد سربند
روستای رضاآباد در فاصله ۸۰ کیلومتری جاده اراک - بروجرد واقع شده و جزو بخش سربند شهرستان شازند در استان مرکزی است، این روستا قدمتی نزدیک به چهارصد سال دارد که در فصل بهار، دشت‌های سرسبز و خرم این دیار کهن روح هر بیننده‌ای را با نسیم خنک بهاری نوازش می‌کند و عطر گل‌های بهاری جان را تازه می‌سازد.
روستای رضاآباد با طبیعت زیبا و چشمه‌سارهای فراوان، مقصدی بکر برای گردشگران محسوب می‌شود و در دامنه ارتفاعات ویل آب (ویلو) و ویلک در منطقه ییلاقی این روستا، چشمه‌های زیادی وجود دارد که از شکاف‌های صخره‌ها جاری می‌شوند و جلوه‌ای زیبا و بکر به منطقه می‌بخشند.
آب این چشمه‌ها برای آبیاری مزارع پایین‌دست روستای قلعه آشناخور استفاده می‌شود. سراسر صخره‌ها و ارتفاعات بالای چشمه‌ها پوشیده از بوته‌های گون و گل‌های وحشی است که مورد توجه مردم محلی و گردشگران قرار دارد که شقایق وحشی، گل‌های لاله واژگون و بوته‌های سوسن و سنبل در فصل بهار منظره‌ای بسیار زیبا را به ارتفاعات اطراف چشمه می‌دهند.
روستای سرسختی علیا
روستای سرسختی علیا از توابع شهرستان شازند در استان مرکزی است که در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی اراک و ۱۲ کیلومتری جنوب شازند واقع شده است، بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، این روستا در عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۵۰ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۱ دقیقه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۱۱۰ متر است همچنین، سرسختی علیا تنها ۴ کیلومتر با شهر مذهبی-زیارتی آستانه علوی فاصله دارد و به عنوان یکی از روستاهای آباد و خوش آب و هوای منطقه شناخته می‌شود.
شغل اصلی اهالی این روستا شامل کشاورزی، باغداری و دامداری است. مردم این روستا دارای فرهنگی غنی و پایدار هستند و به آداب و رسوم سنتی و مذهبی خود بسیار پایبندند. سرسختی علیا دارای پنج مسجد است که در هر یک از آن‌ها فعالیت‌های متنوعی مانند صندوق قرض‌الحسنه، کانون فرهنگی-هنری، کتابخانه و خانه قرآن برگزار می‌شود.
این روستا همچنین دارای ظرفیت‌های میراث فرهنگی و منابع طبیعی است که می‌تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند و به رونق اقتصادی منطقه بیفزاید، زبان رایج در این روستا یکی از لهجه‌های محلی زبان لری است و به دلیل موقعیت جغرافیایی روستا، آب و هوای آن معمولاً معتدل و متمایل به سرد است و تپه قلعه این روستا مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد است و در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
شیرینی بساق
روستای مصر لو در شهرستان شازند یکی از توابع استان مرکزی است که یکی از سوغاتی‌های مشهور آن پخت شیرینی بساق توسط اهالی این روستا است مواد اصلی تشکیل‌دهنده شیرینی بساق شامل شیر، شکر، تخم‌مرغ، وانیل و بکینگ پودر است که خمیر تهیه‌شده با استفاده از وردنه به شکل گرد در می‌آید و سپس در روغن سرخ می‌شود، این شیرینی معمولاً برای پذیرایی در مراسم عروسی تهیه می‌شود و در این روستا دختران از سنین پایین آموزش تهیه این شیرینی را فرا می‌گیرند.
سد کمال صالح اراک
سد کمال صالح در ۷۴ کیلومتری جنوب غرب اراک و ۴۶ کیلومتری جنوب شازند واقع شده و با مناظر طبیعی زیبا، به یکی از مقاصد گردشگری استان مرکزی تبدیل شده است که مطالعات مربوط به این پروژه از سال ۱۳۷۲ آغاز و بررسی‌ها نشان داد که محل تلاقی رودخانه‌های بزرگ و قلعه نو بهترین گزینه برای تأمین آب اراک است؛ چرا که این دو رودخانه خود از شاخه‌های اصلی رود دز محسوب می‌شوند که نام این سد نیز به دلیل قرارگیری آن در روستای کمال صالح انتخاب شده است.
این سد از نوع سنگریزه‌ای با هسته رسی بوده و ظرفیت مفید آن حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب است و با هدف توسعه گردشگری طبیعی، مکان‌هایی خاص در اطراف سد و دریاچه آن برای استفاده عموم مردم طراحی خواهد شد تا بازدیدکنندگان بتوانند از طبیعت زیبا و دلنشین آن بهره‌مند شوند.
منطقه شکار ممنوع چال خاتون
این زیستگاه طبیعی با وسعت ۱۳ هزار و ۸۹۷ هکتار و اکوسیستم کوهستانی، تپه ماهوری و دشت، یکی از زیباترین مناظر طبیعی کشور را به نمایش می‌گذارد و از نظر تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیار غنی است.
منطقه چال خاتون شازند با منابع آبی دائمی و فصلی، ترکیبی از مراتع سرسبز و نواحی صخره‌ای و دشت را ارائه می‌دهد که برای زندگی حیات وحش بسیار مناسب است.
از نظر جغرافیای گیاهی، این منطقه به ناحیه ایرانی – تورانی تعلق دارد و شامل طیف وسیعی از گیاهان علفی، بوته‌ای و درختچه‌ای است و تا سال گذشته، منطقه چال خاتون یکی از شکارگاه‌های آزاد استان مرکزی بود، اما به دلیل ظرفیت‌های طبیعی و تنوع زیستی ارزشمند، به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شده است، یکی از بلندترین قله‌های رشته کوه چال خاتون، قله سخت سیاه با ارتفاع نزدیک به ۳۰۰۰ متر است و در این منطقه چاه‌های طبیعی (غارهای عمودی) متعددی وجود دارند که در حال حاضر در حال شناسایی هستند.
غار سوله خونزا
غار سوله خونزا در کوه‌های شمس‌آباد واقع شده و نزدیک‌ترین دسترسی به آن از طریق جاده اراک – شازند و در تقاطع راه روستای قدمگاه است که دهانه اصلی غار در سمت راست دیواره سنگی کوه قابل مشاهده است و دهانه دومی نیز در ارتفاعات بالاتر قرار دارد.
نام "سوله خونزا" به معنای "سوراخ خانه چشمه‌دار" است. طول این غار ۲۷ متر و عرض آن ۱.۵ متر است و در بخش‌های بالاتر این غار، یک غار دیگر وجود دارد که دارای چشمه‌های آب گوارا است.
این غار دو دهانه دارد و در انتهای آن حوضی با ساروج ساخته شده است و برای دسترسی به این غار، دو مسیر وجود دارد که یکی از طریق عقیل آباد، گوار چشمه پهن گلشن آباد و قره کهریز و دیگری از روستای علیم آباد در جاده شوسه اراک-شازند به سمت قدمگاه و کوه شمس‌آباد.
پوشش گیاهی
وجود گونه‌های کمیاب و منحصر به فرد در زیستگاه طبیعی چال خاتون، این منطقه را به یک مکان ویژه تبدیل کرده است و پوشش گیاهی این منطقه از نوع استپ کوهستانی بوده و شامل تراکم گون‌ها، گرامینه‌ها و گونه‌های دارویی می‌باشد.
حیات وحش
این زیستگاه طبیعی از نظر تنوع گونه‌های حیات وحش نیز بسیار غنی است و برخی از گونه‌های موجود شامل پازن، قوچ، گراز، گرگ، شغال، روباه، تشی، خرگوش و موش صحرایی هستند همچنین انواع پرندگان مانند عقاب طلایی، سار، جغد، کبک و باقرقره نیز در این منطقه زندگی می‌کنند.
صنایع دستی شازند
شهرستان شازند دارای صنایع دستی متنوعی است که شامل دستبافت‌های سنتی (قالی بافی و گلیم بافی)، رودوزی‌های سنتی، آثار چوبی (منبت‌کاری، کنده‌کاری روی چوب، معرق‌کاری، پیکرتراشی و خراطی)، سفالگری و کپوبافی می‌باشد.
چشمه بلاغ حک
چشمه بلاغ حک یکی از چشمه‌های معروف استان مرکزی است که در ۷ کیلومتری شمال غرب شازند و در دامنه جنوبی کوه راسوند واقع شده است و میزان آبدهی این چشمه به شدت تحت تأثیر بارندگی‌ها و ذوب برف‌ها قرار دارد؛ به طوری که آبدهی آن در فروردین ماه به طور قابل توجهی بیشتر از شهریور ماه است و به طور متوسط، میزان آبدهی این چشمه حدود ۳۰۰ لیتر در ثانیه برآورد می‌شود.
این چشمه از نوع کارستیکی بوده و از نظر کیفیت آب جزو چشمه‌های مطلوب محسوب می‌شود و آب این چشمه برای آبیاری زمین‌های کشاورزی روستاهای حک بالا، حک پایین و تحت محل استفاده می‌شود این چشمه همچنین به عنوان یکی از مکان‌های اسطوره‌ای ایران شناخته می‌شود و با نام چشمه آب معدنی کیخسرو نیز شناخته می‌شود و بر اساس داستان‌های شاهنامه فردوسی، کیخسرو پس از شصت سال پادشاهی بدن خود را در این چشمه شستشو داده و به غار کیخسرو رفته و هرگز بازنگشته است.
چشمه عمارت
چشمه عمارت شامل چندین چشمه است که در روستای عمارت واقع در ۲۶ کیلومتری جنوب شازند و در مسیر شازند-خمین قرار دارد که تعداد این چشمه‌ها بسیار زیاد است و آب آن‌ها در داخل مسجد، محوطه مسجد و منازل مسکونی جاری می‌شود. آب این چشمه‌ها در یک دریاچه به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع جمع‌آوری شده و محلی برای شنا و تفریح کودکان منطقه فراهم کرده است و پس از سرازیر شدن آب از این دریاچه، کانالی برای تأمین آب کشاورزی چندین روستای دیگر ایجاد شده است.
پیست اسکی شازند
پیست اسکی شازند در ارتفاع ۲ هزار و ۷۶۰ متری و در فاصله ۲۵ کیلومتری از شهر شازند و ۵۵ کیلومتری از اراک واقع شده است، این پیست با مسیری به طول ۶۰۰ متر، به سه دستگاه تله‌سیژ و یک رستوران مجهز است. فعالیت این پیست تنها در فصل‌های زمستان و بهار انجام می‌شود و گردشگران زیادی از استان‌های همدان و لرستان برای استفاده از امکانات آن به این منطقه می‌آیند.
چشمه پنجه علی
چشمه پنجه علی در شمال غرب شازند و در مسیر جاده اصلی اراک – بروجرد قرار دارد که در دامنه کوه پنجه علی و نزدیک کوه قازک واقع شده و به دلیل جنس آهکی خود، از نوع چشمه‌های کارستیکی محسوب می‌شود.
میزان آبدهی متوسط این چشمه حدود ۲۵۰ لیتر در ثانیه برآورد شده و تخلیه سالانه آن حدود ۵.۶ میلیون متر مکعب است و آب این چشمه از نظر کیفیت، مناسب برای شرب است و به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی شهرستان شناخته می‌شود و دسترسی به چشمه از طریق جاده اصلی اراک – بروجرد امکان‌پذیر است و در نزدیکی آن هنرستان کشاورزی علی ابن ابیطالب (ع) شازند واقع شده است که در کنار این چشمه، استخری زیبا ساخته شده که به جذابیت آن افزوده است؛ اما بازدید از این چشمه نیازمند اخذ مجوز از آموزش و پرورش شهرستان شازند است.
چشمه اسکان
چشمه اسکان در فاصله ۱۹ کیلومتری شمال غرب شهر شازند و در دامنه کوه لجور، نزدیک روستای اسکان واقع شده است که این چشمه در سمت شمال جاده اراک-بروجرد بین کوه لجور و رودخانه شراء قرار دارد و میزان آبدهی آن به طور متوسط ۲۰۰ لیتر در ثانیه است. چشمه اسکان با چشم‌انداز زیبای خود در کنار رودخانه سرسبز شراء، مکانی جذاب برای تفریح و گردشگری به شمار می‌رود و در فصل‌های تابستان و بهار، بسیاری از اهالی اراک برای گذران اوقات فراغت به این محل‌ها مراجعه می‌کنند که مناطق طبیعی شمال غرب دشت شازند شامل پنجه علی، اسکان و رودخانه شراء، تأثیر قابل توجهی بر جذب گردشگر دارند.
چشمه عنبرته
چشمه عنبرته در جنوب شرق دشت شازند و در دامنه شمالی کوه چال خاتون، نزدیک روستای عنبرته واقع شده است. این چشمه نیز از نوع کارستیکی بوده و آب ارتفاعات کوه چال خاتون را زهکشی می‌کند که میزان آبدهی این چشمه به طور متوسط حدود ۶۵ لیتر در ثانیه است و دسترسی به چشمه از طریق جاده‌ای که از قدمگاه به سمت بازنه و سپس به عنبرته می‌رسد، امکان‌پذیر است. اهالی روستای عنبرته از آب این چشمه برای مصارف کشاورزی و شرب استفاده می‌کنند.
چشمه قاقان
چشمه قاقان در گردنه قاقان و در ارتفاع ۲۱۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این چشمه که از نوع کارستیکی است، در دامنه شرقی کوه سرو واقع شده و دسترسی به آن از طریق جاده‌ای که تجره را به قاقان متصل می‌کند، کیفیت آب این چشمه بسیار خوب بوده و اهمیت آن برای کوهنوردان قابل توجه است.
چشمه دو خواهران
چشمه دو خواهران در شرق دشت آستانه و در دامنه جنوب غربی رشته کوه راسبند (کوه دو خواهران) واقع شده است و این چشمه در ارتفاع ۲۳۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد و دسترسی به آن از طریق جاده آسفالت شازند – نورآباد امکان‌پذیر است و با فاصله‌ای حدود ۳.۳ کیلومتر از جاده اصلی، یک جاده فرعی به روستای دو خواهران منتهی می‌شود.
این چشمه برای اهالی روستای دو خواهران جنبه تقدس و زیارتی دارد و کیفیت آب آن بسیار خوب است که زمین‌های کشاورزی روستا را مشروب می‌کند و مسیر این چشمه تا روستای دو خواهران با درختان کهنسالی چون گردو، صنوبر و بید مزین شده که جلوه‌ای زیبا به محیط اطراف می‌بخشد.
این چشمه یک چشمه کارستی است که قسمتی از آب کوه مرتفع دو خواهران را زهکشی می‌کند و با توجه به موقعیت و ارتفاع بالای این چشمه در گرمای تابستان این مکان هوای خنک و مطبوعی دارد و آب چشمه نیز در تابستان خنک و گوارا با کیفیتی عالی است و هر ساله در فصل تابستان به طور معمول روزهای جمعه یا تعطیل شماری از اهالی شهرستان و یا این استان از نقاط مختلف برای تفریح و یا احیاناً زیارت به این مکان می آیند.
در این چشمه دو تونل یه صورت غار موجود است که یک تونل که از آن آب چشمه بیرون می‌زند ارتفاع این تونل نزدیک به دو متر و عمق آن حدود ۸ متر می‌باشد.در بالای این تونل – تونل دیگری وجود دارد که به طور متوسط ۵/۱ تا ۲ متر ارتفاع و بیش از ۱۰ متر عمق دارد.
این دو تونل معروف به غار دو خواهران است که طبق اعتقاد اهالی روستای دو خواهران و همچنین عده‌ای از مردم منطقه فقط باید خانم‌ها داخل این غار شوند چون معتقدند که دو خواهران از نوادگان امام علی (ع) در داخل این غار غایب و مخفی شده‌اند و به همین خاطر این مکان زیارتی دارد و در کل چشمه دو خواهران از نقاط کم نظیر طبیعی و دیدنی استان مرکزی به شمار می‌رود.
