خبرگزاری مهر - گروه جامعه؛ در خرداد ماه سال ۱۴۰۳ معاونت امور زنان روزهای پرکاری را سپری می‌کرد. با پایان ناگهانی دولت سیزدهم کشور در آستانه انتخابات بود و اعضای دولت در پی ارائه گزارش عملکرد و جمع بندی برخی امور عقب افتاده بودند. همچنین انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری چهاردهم فضا را برای طرح برخی از مسائل زنان و خانواده فراهم کرده بود.
حوزه زنان و خانواده امری مهم برای شهید آیت الله رئیسی بود
مریم اردبیلی مشاور شهردار و مدیرکل امور زنان و خانواده شهرداری تهران در خصوص اهمیت حوزه زنان برای رئیس جمهور شهید بیان کرد: دقت و حساسیت رئیس‌جمهور شهید در بررسی موضوعات مطرح شده در ستاد ملی «زنان و خانواده» بسیار بالا بود و ایشان با دغدغهمندی، مسائل را پیگیری می‌کردند.
مدیرکل امور زنان و خانواده شهرداری تهران همچنین با اشاره به یکی از ویژگی‌های شهید آیت‌الله رئیسی در خصوص احترام به مقام زنان اظهار کرد: وقتی یکی از بانوان در آن جلسات که سال‌ها در حوزه قضا نیز با ایشان همکاری داشتند صحبتی را مطرح کردند؛ رئیس جمهور برای اینکه حرف آن بانو به عنوان یک عضو حقیقی کم ارزش تلقی نشود، خطاب به وزرا و حضار در جلسه گفتند که بدانید ایشان چه کسی هستند. این بانو کسی است که وقتی متون قضائی را می‌نوشت، می‌گفتم خیالمان راحت است که چیزی از قلم نمی‌افتد.
وی ادامه داد: سلوک فردی و خانوادگی و تمام ویژگی شخصیتی شهید آیت‌الله رئیسی در طول سال‌ها نشان می‌دهد که عمیقاً تکریم و احترام در رفتارشان جاری بود و اجازه نمی‌دادند خلاف این رفتار در ایشان دیده شود.
کاهش دوگانه‌های اجتماعی باید راهبرد حوزه زن و خانواده باشد
منصوره سادات مرتضوی مدیر وقت واحد تهران پژوهشکده زن و خانواده در خصوص اقدامات رئیس جمهور شهید بیان کرد: از جمله فعالیت‌های این دولت در حوزه زنان و خانواده می‌توان به سیاست‌های مربوط به ازدواج جوانان، فراهم‌کردن تسهیلات ازدواج، مساله جمعیت که نیاز به سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری داشت، زنان سرپرست خانوار، همچنین توجه اساسی به نهاد خانواده در داخل و عرصه بین‌الملل فارغ از نقدهایی که به هر کدام از موارد وارد است، را نام برد.
این پژوهشگر حوزه خانواده در این رابطه افزود: در رابطه با برخی از فعالیت‌های حوزه زنان قوانینی تدوین شده و حتی در برخی موارد بخش‌نامه‌های آن ابلاغ شده است اما وارد فاز اجرایی نشده‌اند. در دولت سیزدهم دستورات عملیاتی در حوزه جمعیت و خانواده ابلاغ شد. اما ممکن است آمارها با آنچه که اطلاع‌رسانی می‌شود مغایرت داشته و دقیق نباشد.
وی با تاکید بر تدوین الگوی جامع خانواده تراز ذیل گفتمان انقلاب اسلامی، بیان کرد: در این زمینه رئیس جمهور فقید در سازمان ملل هم مسئله خانواده و تعهد به خانواده را به عنوان یکی از محورهای اصلی گفتمان در جهان و جریان سازی تمدنی مطرح و از آن دفاع کردند و قرار بود که در سفر بعدی به صورت مبسوط‌تری به جریان جهانی تعهد به خانواده که از موضوعات مهم این زمان است، بپردازند.
وی در ادامه در خصوص استمرار فعالیت در حوزه زنان اظهار داشت: در موضوعاتی مثل حجاب و جمعیت به عنوان مساله‌هایی که روی میز حکمرانی هستند، ما نیاز به راهبردهایی جهت کاهش دوگانه‌های اجتماعی داریم. سیاست‌های حوزه زنان و خانواده باید به سمتی برود که اتحاد و همبستگی اجتماعی که به واسطه اتفاق تشییع رئیس جمهور عزیز پررنگ شده است حفظ شود. از طرفی باید کوشید که افکار و مشارکت‌های مردمی با سیاست‌های دولتی همراه شود. این مساله کمک می‌کند که سایر مسائل از جمله حجاب و جمعیت به نقطه‌ای برسد که مردم خودشان را حل مسائل و مشکلات بدانند و جامعه فضایی مثبت و ایجابی پیدا کند.
جمهوری اسلامی باید طلایه‌دار اجماع بین‌المللی در مورد جنبش تعهد به خانواده باشد
مینو اصلانی رئیس اندیشکده زن و خانواده دانشگاه جامع امام حسین با اشاره به اینکه مطرح کردن جنبش جهانی تعهد به خانواده در سازمان ملل یکی از یادگارهای بسیار ارزشمند شهید رئیسی است گفت: بسیاری از کشورها اعلام آمادگی کردند که به این جنبش جهانی تعهد به خانواده می‌پیوندند و این یک امر بسیار مهمی برای جهان امروز است. متأسفانه فرهنگ منحط غربی تمام ارکان خانواده را از بین برده و باعث سست شدن بنیاد خانواده شده است. در چنین فضایی رئیس جمهور ایران در سازمان ملل بر جایگاه و نقش پدر و مادر و فرزندان در خانواده را تاکید کردند و موجب شدند که این موضوع در سازمان ملل مطرح شده و ثبت جهانی شود.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما همچنان خانواده مستحکم بوده و جایگاه پدر و مادر دارای یک قداست ویژه‌ای است خاطرنشان کرد: اگر در دنیا مساله خانواده حل نشود، تأثیرات خود را در جوامع خواهد گذاشت و بحران خانواده دامن همه را خواهد گرفت. لذا جنبش جهانی تعهد به خانواده که رئیس جمهور شهید در سازمان ملل مطرح کرده است باید در دولت بعدی جدی گرفته شود و یک اجماع بین المللی در مورد آن ایجاد شود که جمهوری اسلامی طلایه‌دار آن باشد. ادامه دادن مسیر جنبش جهانی تعهد به خانواده، با تدوین و ارائه سند، همایش‌ها، شکل‌گیری گفتمان‌ها و نگارش پایان‌نامه‌های بسیار محقق می‌شود. باید کمک کرد که جامعه جهانی به این جنبش بپیوندد و به پرچم‌داری جمهوری اسلامی اتفاقات خوبی برای خانواده در سطح جهان بیفتد.
ایده‌آل‌گرایی اقتصادی در ازدواج از سوی جامعه تحمیل می‌شود
علی نوری جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: جوانان انتظارات گسترده‌ای دارند و ناکامی‌های زیادی در رابطه با آن انتظارات تجربه می‌کند و این به دلیل آرمان‌گرایی آنان است. آنها نقص‌ها و عیب‌های زیادی را در زندگی خود تجربه می‌کنند و معیارهای بالاتری نسبت به استانداردهای زندگی خود در نظر دارند.
وی افزود: در جامعه ایران که محدودیت‌های اقتصادی مطرح است، جوانان رویه منطقی‌تری نسبت به این موضوع دارند. اما ایده‌آل‌گرایی در میان آنها زیاد است. ایده‌آل‌گرایی سه سطح دارد. ایده‌آل‌گرایی فردی، یعنی می‌خواهد خودش بی‌نقص باشد، ایده‌آل‌گرایی نسبت به دیگری، مثلاً همسر کامل می‌خواهد و همچنین ایده‌آل‌های القا شده در جامعه. مشکل امروز ما ایده آل گرایی تحمیلی محیط اجتماعی است.
وی با اشاره به اینکه ما مقدم بر فقر اقتصادی، دچار فقر فرهنگی هستیم گفت: مساله اساسی ما این است که معیارها و ایده‌آل‌های خارج از توان جوانان مطرح کرده‌ایم. وقتی فرد می‌خواهد از خانواده مبدا مستقل شود یک معیار و استانداردها و چهارچوب‌های ذهنی دارد که برای زندگی جوان ما تعیین کننده است.
نوری در ادامه عدم اعتماد به جوانان را از مشکلات اصلی در زمینه ازدواج جوانان برشمرد و اظهار داشت: خانواده‌ها به اینکه جوانان می‌توانند کار کنند و زندگی تشکیل دهند اعتماد ندارند. از طرفی در برخی موارد کنترل بیش از حد بر روی فرزندان‌شان دارند و این گاه به دلیل خودخواهی والدین است. می‌گویند که می‌خواهم فرزندم موفق باشد. چون فرزند من است، باید در شرایط بهتری قرار گیرد. علاوه بر این تعداد فرزندان نیز کم شده است، پس خانواده می‌خواهد همه چیز ایده آل باشد. از این رو اعتماد به نفس و عزت نفس فرزندش را پایین می‌آورد تا حدی که جرأت نمی‌کند ازدواج کند یا شغلی بیابد.
تأسیس مهد و اتاق مادر و کودک در ادارات پیگیری می‌شود
انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در نشست خبری اعلام جزئیات آغاز "طرح ملی سلامت" گفت: در رابطه با رشد و شکوفایی زنان و مطالبات آنان در حوزه فرزندآوری به خصوص در بحث مهد کودک‌های ادارات گفت: بحث محدود کودک یکی از مواردی است که در قانون جوانی جمعیت وجود دارد و وظیفه بخش‌های اجرایی است که این مسئله را جدی بگیرند. یکی از اقدامات در زمینه کارهای اجرایی و همچنین در حوزه شاخص‌هایی که برای خانواده از ما خواسته شده است مسئله اتاق مادر و کودک است که باید پیگیری شده و در ادارات ایجاد شود. اداراتی که می‌توانند باید مهد کودک با استانداردهای خاص خودشان را تأسیس کنند و آن‌هایی که نمی‌توانند حداقل اتاق مادر کودک را برای شیردهی و آرامش خاطر مادران شاغل فراهم کنند.
اقامه عدالت اجتماعی در خصوص زنان از خانه تا بخش‌های مختلف جامعه
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور با اشاره به اینکه لایحه امنیت زنان در زمان شهید رئیسی به قوه قضائیه رفته و بررسی شد و با قوانین اسلام منطبق شده است اظهار داشت: در مجلس بعضی از نمایندگان مخالفت‌هایی را در این زمینه مطرح کردند که اصلاً در قانون وجود ندارد. اینکه مردی نباید همسرش را از خانه بیرون بکند به نفع خانواده است. اگر مردی که بداند که در صورت عصبانیت همسرش را از خانه بیرون کند جرم است و این مسئله صریح آیه قرآن است به نفع خانواده خواهد بود. رهبری در این زمینه گفته‌اند بروید قوانین سختی بنویسید که کسی جرأت ظلم کردن به زن‌ها در خانه را نداشته باشد. این صریح قرآن و روایات است که نباید به زن‌ها ظلم شود. این قوانین مدت‌هاست که روی کاغذ آمده و تصویب نمی‌شود. اقامه عدالتی که از مسائل مهم اسلام است از خانه گرفته تا بخش‌های مختلف جامعه در این لایحه در نظر گرفته شده است.
منعطف شدن فعالیت بانوان شاغل در راستای حمایت از فرزندآوری
خزعلی در پاسخ به سوالی درباره افزایش سن بازنشستگی برای خانم‌ها گفت: در حال حاضر خانم‌ها ۵ سال زودتر از بقیه می‌توانند بازنشسته شوند. سن بازنشستگی برای همه تقریباً افزایش پیدا کرده است چه خانم‌ها چه آقایان که به دلیل مسئله صندوق‌های بازنشستگی است. ما دنبال این هستیم که شغل بانوان را تا جایی که می‌شود منعطف کنیم و محدودیت‌هایی که قوانین دارند را به نفع بانوان تغییر دهیم. با توجه به اینکه در برنامه هفتم بحث شغل منعطف مطرح است ارگان‌های مختلف مانند سازمان اداری استخدامی و بیمه در جلساتی نظرات خود را گفتند تا قوانین و دستورالعمل‌های شغل منعطف نوشته شود.
وی افزود: یکی از مسائلی که مطرح است این است که در زمان ۲۰ تا ۴۰ سال که زمان فرزندآوری است بتوانیم شرایط ویژه‌ای برای خانم‌ها لحاظ کنیم که بتوانند به صورت پاره وقت سر کار حاضر باشند و دورکار شوند و این سال‌ها جزو سنواتشان محسوب شود. وقتی کسی ۳ یا ۴ فرزند بیاورد این تعداد به سنوات او اضافه شده و زودتر بازنشست شود. البته اگر تسهیلات هم زیاد باشد کارفرما مخصوصاً در بخش خصوصی حاضر نخواهد بود خانم‌ها را به کارگیری کند و باید این هم در نظر گرفته شود.
تعداد مجردهای دهه ۶۰ از دهه‌های دیگر بیشتر است
انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور همچنین مسئله ازدواج دهه شصتی‌ها را مطرح کرد و گفت: تعداد مجردین دهه ۶۰ از دهه‌های دیگر بیشتر است. این مسئله در روستاها نیز به دلیل مهاجرت آقایان پررنگ است. ما در سال ۱۴۰۰ برای اولین بار به دهه شصتی‌های روستایی وام دادیم. در سال ۱۴۰۱ بودجه آن تأمین نشد. اما در سال ۱۴۰۲ سعی کردیم با همکاری معاونت روستایی ۲۰۰ میلیون وام اشتغال، با بانک مهر ایرانیان ۲۰۰ میلیون کالا برگ جهیزیه و با کمک صندوق بیمه روستاییان و عشایر قرارداد چند جانبه‌ای برای تخصیص وام ۱۰۰ میلیونی و بیمه منعقد شد که تسهیلاتی علاوه بر وام ازدواج عادی به دهه شصتی‌ها تخصیص داده شود.
لایحه اهدای تخمک ابلاغ می‌شود
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور درباره لایحه اهدای تخمک گفت: لایحه‌ای با در نظر گرفتن مسائل فقهی و حقوقی برای اهدای تخمک در دست بررسی و تدوین است و شورایی تشکیل شده و فتوای مراجع مختلف درباره اهدای تخمک و تلقیح خارج از رحمی بررسی شود
وی بیان داشت: قانون اهدای جنین، ناقص بود که آن هم به خوبی اجرا نمی‌شد و تخلفاتی که در این زمینه صورت می‌گرفت، نگران‌کننده بود. بر همین اساس لایحه‌ای با نظر پزشکا، متخصصان و صاحب‌نظران مسائل شرعی در دست اجراست و این لایحه در مراحل نهایی قرار دارد.
خزعلی گفت: در کشورهای اروپایی هم اهدای تخمک محدودیت‌هایی دارد اما در کشور ما به‌صورت بی‌رویه انجام می‌گرفت و مافیایی برای آن ایجاد شده بود که به زودی لایحه اهدای تخمک ابلاغ می‌شود و این مسائل برطرف شود.
آغاز ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری و مسئله زنان
در خردادماه سال ۱۴۰۳ ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری آغاز شد و برخی از بانوان نیز در میان ثبت نام کنندگان بودند که عده‌ای انصراف داده و مابقی نیز تأیید صلاحیت نشدند.
اما ۶ کاندیدای معرفی شده هر کدام به بیان طرح‌ها و برنامه‌های خود در حوزه زنان و خانواده پرداختند و برخی از نشست‌های انتخاباتی در این موضوع شکل گرفت.
مسعود پزشکیان در همایش زنان حامی خود اظهار داشت: من شعار دادن بلد نیستم و برای اینکه حرفی نزنم که بعد، از اجرای آن باز بمانم، چیزی نمی‌گویم. هیچ وقت برای رأی جمع کردن چیزی نگفتم. من به اصولی مثل حق و عدالت معتقد هستم و از آنها دست بر نمی‌دارم.
وی عنوان کرد: حق زنان، قبایل، نژاد و قومیت‌ها قطع به یقین باید مورد دفاع قرار گیرد. از حق هر کسی که بخواهند آن را بخورند اعم از زن و مرد، کرد و لر و بلوچ دفاع خواهم کرد.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: به سیاهی می‌گویند نور. اگر طرحی به نفع است، انجام دهید اما اگر ضرر دارد از آن دست بردارید. چهل سال است که می‌خواهند به بهانه حجاب کارهایی انجام دهند. با این کار، ما را به سمت سیاهی می‌برند یا نور؟
وی اضافه کرد: اگر فکر می‌کنید راه شما درست است، آن را درست آموزش می‌دادید. همه چیز دست ما است اما داریم همه را از دین گریزان می‌کنیم. این درست نیست با روش‌هایی که در آن کرامت انسان دیده نمی‌شود اقداماتی انجام دهیم.
قاضی زاده هاشمی کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: نگاه ما به حوزه فرهنگ نگاه تمدنی است. در فرهنگ غرب مبنا فرد است و پاسخ به خواست افراد است.
وی تاکید کرد: تبلور این فرهنگ در خانواده است. قانون اساسی هم خانواده را به عنوان زیرساخت اصلی جامعه ایرانی اسلامی ذکر کرده است به همین خاطر بنده توجه ویژه‌ای به موضوع خانواده داشتم و اسم دولت را دولت مردم و خانواده انتخاب کردم. زنان فرصتی هستند که با کمک آنها همه مسائل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را می‌توانیم حل کنیم.
وی افزود: چون طراحی‌های ما کاملاً مردانه است آمدم با زنان هم مانند مردان برخورد کردیم. ما در «دولت مردم و خانواده» نظامات اجتماعی و اداری را برای زنان مجزا طراحی کردیم.
قاضی زاده تاکید کرد: عدالت اجتماعی اقتضا می‌کرد با توجه به اینکه ۵۰ درصد جامعه ما بانوان هستند و اقتضائات روحی و روانی آنها تفاوت دارد به طور کلی نظامات اجتماعی و اداری را برای زنان مجزا تعریف کنیم. اقتضائات تعلیم و تربیت در حوزه بانوان با اقتضائات در حوزه اشتغال و غیر تفاوت دارد.
سعید جلیلی هم در این خصوص بیان کرد: معتقدم اگر امروز موضوعاتی مثل حجاب و زن در کشور ما مطرح می‌شود و برخی اینگونه نسبت به آن حساسیت نشان می‌دهند، دیدیم که برخی‌ها چگونه برای حوادث ایران اشک تمساح ریختند و برای کشتار زنان و بمباران بیمارستان‌ها توسط رژیم صهیونیستی عکس یادگاری گرفتند و نه تنها در مورد کشتار هزاران زن هیچ کاری نمی‌کنند بلکه به آن کمک هم می‌کنند. معتقدم ایران فرهنگی ما باید عمق راهبردی داشته باشد.
وی در رابطه با موضوع حجاب بیان کرد: باید برای زنان در موضوعات مختلف برنامه داشت. حجاب و هر چیزی نظیر راهنمایی رانندگی در کشور قانون دارد و قانون نباید تابع سلایق باشد.
تعیین اعضای هیئت رئیسه فراکسیون زنان مجلس
در این ماه همچنین جلسه فراکسیون زنان مجلس دوازدهم برای برگزاری انتخابات هیئت رئیسه برگزار شد.
بر این اساس، فاطمه محمد بیگی به عنوان رئیس، سمیه رفیعی و فاطمه مقصودی به عنوان نواب رئیس، عالی زمانی به عنوان دبیر و سارا فلاحی به عنوان سخنگوی فراکسیون زنان مجلس دوازدهم انتخاب شدند.
