تاریخچه مسجد بن نادار
مساجد از دیرباز نه‌تنها مکان‌هایی برای عبادت بلکه مراکز فرهنگی، اجتماعی و تاریخی در جوامع اسلامی بوده‌اند. یکی از این بناهای ارزشمند در استان هرمزگان، مسجد بن نادار در شهرستان بستک است. این مسجد که با نام مسجد سنگی نیز شناخته می‌شود، به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد معماری، مصالح به‌کاررفته، و نقش آن در تاریخ منطقه، به یکی از آثار ملی ایران تبدیل شده است.
مسجد بن نادار در شهر بستک، در بخش مرکزی شهرستان بستک، استان هرمزگان قرار دارد. این بنا در جنب بازار مدنی واقع شده که یکی از مراکز مهم تجاری و تاریخی شهر محسوب می‌شود. نزدیکی مسجد به این بازار نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی و فرهنگی آن در میان مردم منطقه است.
قدمت بنای اولیه مسجد بن نادار به ۸۰ سال پیش بازمی‌گردد. این بنا از زمان تأسیس تاکنون به‌عنوان مسجد فعال مورد استفاده بوده است. آنچه مسجد بن نادار را از دیگر مساجد منطقه متمایز می‌کند، وجود یک شبستان زمستانی زیرزمینی است که از خشت و گل ساخته شده و بیانگر معماری سنتی جنوب ایران است. این شبستان قدیمی‌ترین بخش مسجد محسوب می‌شود و اهمیت تاریخی بالایی دارد.
به دلیل ارزش تاریخی و معماری ویژه، این مسجد در ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد بن نادار نمونه‌ای از تلفیق معماری سنتی جنوب ایران با تکنولوژی مدرن آن زمان است. برخی از ویژگی‌های معماری آن عبارت‌اند از:
شبستان زمستانی: بخش زیرزمینی مسجد از خشت و گل ساخته شده که در تابستان خنک و در زمستان گرم می‌ماند.
اولین استفاده از تیرآهن در بستک: گفته می‌شود این مسجد نخستین بنای شهر بوده که در ساخت آن از تیرآهن استفاده شده است. این تیرآهن‌ها توسط بانی مسجد از هندوستان خریداری شده و با کشتی به بندر لنگه و سپس با شتر به بستک منتقل شده‌اند.
مصالح ساختمانی: ترکیبی از سنگ، خشت، گل، چوب و تیرآهن در ساخت مسجد استفاده شده است که نشان‌دهنده تأثیرات معماری بومی و وارداتی است.
ساخت مسجد بن نادار توسط فردی به نام حاج عبدالله امینایی انجام شده است. او که یکی از خیرین و معماران برجسته منطقه بود، نقش مهمی در ساخت بناهای عام‌المنفعه در بستک داشت.
مسجد بن نادار علاوه بر اینکه محلی برای عبادت و اقامه نماز بوده، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم بستک داشته است. این مسجد محلی برای برگزاری مراسم مذهبی، نشست‌های اجتماعی و آموزش علوم اسلامی بوده است.
1. مسجد بن نادار کجاست و چه اهمیتی دارد؟
مسجد بن نادار در شهرستان بستک، استان هرمزگان واقع شده است. این مسجد به دلیل معماری خاص، قدمت ۸۰ ساله و استفاده از تیرآهن وارداتی از هندوستان، یکی از آثار ملی ایران محسوب می‌شود.
2. چرا مسجد بن نادار به مسجد سنگی نیز معروف است؟
این مسجد به دلیل استفاده از مصالحی مانند سنگ و ساختار مستحکم خود، به نام مسجد سنگی نیز شناخته می‌شود.
3. ویژگی منحصربه‌فرد معماری مسجد بن نادار چیست؟
ویژگی منحصربه‌فرد این مسجد، وجود شبستان زمستانی ساخته‌شده از خشت و گل و همچنین اولین استفاده از تیرآهن در معماری شهر بستک است.
4. چه کسی بانی و معمار مسجد بن نادار بوده است؟
بانی و معمار این مسجد، حاج عبدالله امینایی بوده که نقش مهمی در ساخت بناهای تاریخی و مذهبی بستک داشته است.
5. مسجد بن نادار در چه تاریخی ثبت ملی شده است؟
این مسجد در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۱۲ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
مسجد بن نادار یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی شهرستان بستک است که هم از لحاظ معماری و هم از لحاظ فرهنگی اهمیت بالایی دارد. این مسجد نمونه‌ای از پیوند میان سنت و مدرنیته در معماری اسلامی جنوب ایران محسوب می‌شود. ثبت آن در فهرست آثار ملی نشان‌دهنده اهمیت و لزوم حفاظت از این بنای تاریخی است.
با توجه به موقعیت و قدمت این مسجد، توصیه می‌شود پژوهش‌های بیشتری درباره تاریخچه دقیق، سبک معماری و نقش اجتماعی آن انجام شود تا اهمیت آن بیش از پیش روشن گردد.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته
