خبرگزاری مهر، گروه استانها- ملوک عابدی*: زاینده‌رود از دیرباز نقشی بی‌بدیل در حیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اصفهان داشته است. این رودخانه نه‌تنها منبعی حیاتی برای زیست‌بوم منطقه است، بلکه نمادی از تاریخ، هنر و هویت این شهر محسوب می‌شود. حضور زاینده‌رود در مرکز اصفهان، علاوه بر تأثیرات مثبت زیست‌محیطی، به افزایش نشاط اجتماعی، تقویت پیوندهای فرهنگی و رونق گردشگری کمک کرده است. بااین‌حال، خشکی آن در سال‌های اخیر، بحران‌های جدی در ابعاد مختلف زندگی شهری ایجاد کرده است.
این نوشتار با هدف بررسی نقش زاینده رود در ابعاد مختلف زندگی شهری در اصفهان، به تحلیل تأثیرات آن در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و اقتصادی می‌پردازد. امید است با ارائه راهکارهای مناسب، اهمیت احیای زاینده رود برای تقویت زیر ساخت‌های توسعه پایدار در اصفهان برجسته شود.
زاینده‌رود و نشاط اجتماعی
آب همواره نماد زندگی و آرامش بوده و زاینده‌رود با جریان زلال خود، فضایی دل‌نشین برای ساکنان اصفهان فراهم کرده است. این رودخانه، پل‌هایی چون سی‌وسه‌پل و پل خواجو را به کانون تعاملات اجتماعی تبدیل کرده و بستری برای پیاده‌روی، ورزش و گردهمایی‌های خانوادگی ایجاد نموده است. با خشکی زاینده‌رود، کاهش فضای سبز و افزایش استرس و افسردگی در میان شهروندان مشهود است. احیای آن می‌تواند به بازگشت نشاط اجتماعی کمک کند.
نقش فرهنگی و تاریخی زاینده‌رود
از دوران صفویان، زاینده‌رود در معماری و برنامه‌ریزی شهری اصفهان جایگاهی ویژه داشته است. پل‌های تاریخی آن، فراتر از سازه‌های مهندسی، نماد پیوند فرهنگ، هنر و تاریخ این شهر هستند. علاوه بر این، این رودخانه همواره بستری برای برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی بوده که هویت تاریخی اصفهان را تقویت کرده‌اند.
تأثیر زاینده‌رود بر گردشگری و اقتصاد
زاینده‌رود و پل‌های آن، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان به شمار می‌روند و حضور آن نه‌تنها به جذابیت تاریخی شهر، بلکه به رونق اقتصادی آن نیز کمک کرده است. گردشگران داخلی و خارجی با قدم زدن در حاشیه این رودخانه، علاوه بر لذت بردن از معماری باشکوه، به اقتصاد شهر نیز کمک می‌کنند.
نقش زیست‌محیطی زاینده‌رود
این رودخانه با افزایش رطوبت، کاهش دما و حفظ فضای سبز، نقش مؤثری در بهبود کیفیت هوا دارد. خشکی آن، منجر به افزایش آلودگی، کاهش تنوع زیستی و فرونشست زمین شده و پیامدهای جدی برای محیط‌زیست و سلامت شهروندان به همراه داشته است.
زاینده‌رود، شاهرگ حیاتی اصفهان است و احیای آن باید به‌عنوان یک اولویت ملی در نظر گرفته شود. همکاری مردم، مدیران و متخصصان برای مدیریت پایدار منابع آبی، ضروری است.
خواجو لبانش خشک و قلبش داغدار است
مشتاق از دوری رودش سوگوار است
وقتی که شهرم تشنه‌ی یک نصفه‌رود است
نصف جهان بودن دروغی شاخدار است
*کارشناسی فرهنگی مرکز اصفهان شناسی
