یکی از دغدغه‌های جدی در حوزه ترافیک و ایمنی جاده‌ها، تناسب نداشتن جرایم رانندگی با توان مالی متخلفان است. به عنوان مثال، جریمه‌ای که برای یک راننده معمولی بازدارنده محسوب می‌شود، برای مالک یک خودروی لوکس مانند پورشه یا مازراتی تأثیر چندانی ندارد. وقتی مبلغ جریمه‌ها در سطحی تعیین شده که برای اقشار پردرآمد ناچیز است، بدیهی است که اثر بازدارندگی خود را از دست می‌دهد و قانون‌شکنی به امری عادی برای برخی تبدیل می‌شود.
ضرورت اصلاح قوانین
در بسیاری از کشورها، میزان جرایم رانندگی بر اساس درآمد فرد یا ارزش خودروی او محاسبه می‌شود. این مدل جریمه‌گذاری، معروف به "جریمه‌های شناور" (Progressive Fines)، باعث می‌شود که همه افراد، صرف‌نظر از سطح درآمدی، تخلفات را جدی بگیرند. اما در ایران، همچنان رویکرد ثابتی برای همه رانندگان وجود دارد که عملاً تأثیرگذاری لازم را ندارد.
نقش رسانه‌ها و مطالبه‌گری عمومی
یکی از راهکارهای مؤثر برای تغییر این وضعیت، مطالبه‌گری عمومی و رسانه‌ای است. رسانه‌ها باید این مسئله را در سطح جامعه پررنگ کنند و از نهادهای قانون‌گذار بخواهند که به‌روزرسانی قوانین را در دستور کار خود قرار دهند. بدون مطالبه‌گری جدی، احتمال اصلاح قوانین و افزایش بازدارندگی جرایم پایین خواهد بود.
در نهایت، بازدارندگی قوانین زمانی محقق می‌شود که تخلف برای همه رانندگان هزینه‌بر باشد؛ چه کسی که یک خودروی اقتصادی سوار می‌شود و چه فردی که مالک یک خودرو میلیاردی است. اگر قرار باشد قانون برای همه یکسان اجرا شود، باید میزان جریمه‌ها نیز متناسب با توان مالی افراد تنظیم شود.
