تابستان ۱۴۰۳ با لغت ایردراپ و پروژه‌های ایردراپی گره خورده است. پدیده‌ای که شاید مسیر سرمایه‌گذاری، فعالیت و تعامل میلیون‌ها کاربر حوزه ارزهای دیجیتال را دستخوش تغییر کرد. از سال ۲۰۱۴ تا امروز، ایردراپ از یک مفهوم ساده به قدرتمندترین اهرم پروژه‌های بلاکچینی برای بازاریابی و جذب کاربران تبدیل شده است.
سال ۲۰۱۴، وقتی که اولین بار یک توکن ملی به صورت رایگان میان ایسلندی‌ها عرضه شد، هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد که پدیده ایردراپ به نقطه امروزش برسد! در طول مسیری که کاربران ارزهای دیجیتال ایرانی تا امروز طی کرده‌اند، شاید به سختی بتوان اتفاقی را پیدا کرد که آنها را این چنین به وجد بیاورد.
تصویر افراد پیر و جوانی که در خیابان، محل کار و موقع استراحت گوشی به دست، روی تلفن‌های همراه‌شان می‌کوبند، بهترین توصیف برای پدیده‌ای به اسم ایردراپ‌های تلگرامی است. ایردراپ‌های تلگرامی علاوه بر هموار کردن راه ورود به دنیای ارزهای دیجیتال، باعث شدند تا مردم به شکل دیگری به دنیای ارزهای دیجیتال نگاه کنند و تعامل آنها با این دنیای جذاب مالی فراتر از خرید و فروش ساده باشد.
بیشتر بخوانید: ایردراپ چیست؟ آموزش کسب ارز دیجیتال رایگان – آپدیت ۲۰۲۵
براساس گزارش پلتفرم (Cryptorank) بررسی روند ارزش ایردراپ‌های شاخص در سال ۲۰۲۴ نشان دهنده نوسانات قابل توجه در ارزش این توکن‌هاست. در میان پروژه‌های بررسی شده، ایپ کوین عملکرد چشمگیری داشته و توانسته جایگاه خود را به عنوان ارزشمندترین ایردراپ حفظ کند. این پروژه در ماه مارس به اوج ارزش خود رسید و علی‌رغم نوسانات بعدی، همچنان در صدر جدول باقی مانده است.
یونی سواپ و اتریوم نیم سرویس (ENS) نیز با ثبات نسبی خود توجه‌ها را جلب کرده‌اند. این دو پروژه با وجود نوسانات بازار، توانسته‌اند ارزش خود را در سطح قابل قبولی حفظ کنند که نشان‌دهنده اعتماد بازار به پروژه‌های زیرساختی است.
در میان پروژه‌های جدیدتر، نات کوین روند قابل‌توجهی را به نمایش گذاشته است. این پروژه در ماه‌های ژوئن و جولای جهش قابل توجهی را تجربه کرد که نشان‌دهنده پتانسیل بالای ایردراپ‌های تلگرامی در این بازار است.
تلگرام تا قبل از ۱۴۰۲، یک پیام‌رسان همه‌چیز تمام بود! از انتشار ربات‌های تلگرامی گرفته تا قابلیت ساخت مینی‌اپلیکیشن در داخل برنامه، همه و همه تلگرام را نه تنها به یک پیام‌رسان کامل، بلکه به یک پلتفرم بی‌نظیر تبدیل کرده بود. تا پیش از دی ماه ۱۴۰۲، هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد تلگرام بتواند پا از این فراتر بگذارد.
با شروع سال جدید میلادی، پاول دوروف (Pavel Durov) و اعضای جامعه تلگرام شروع به تمجید و گاهی تبلیغ پروژه‌ای کردند که اسمش نات کوین بود! نات کوین بعد از چند ماه شده بود تیتر سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی. هر کسی در مورد نات کوین، این که قرار است تبدیل به پول شود یا نه نظر می‌داد.
رفته‌رفته نات کوین آنچنان معروف شده بود که کم پیش می‌آمد کانال یا صفحه‌ای در تلگرام و اینستاگرام باز کنید که در مورد این پروژه صحبتی نشده باشد. با توزیع توکن‌ها و اتمام ایردراپ نات کوین، مردم به دو دسته تقسیم شده بودند: آدم‌هایی خوشحال از اینکه ایردراپ گرفتند و نات کوین پول شده بود و آدم‌هایی سرخورده از اینکه چرا وقت‌شان را پای کلیک کردن روی صفحه موبایل نگذاشته بودند.
بیشتر بخوانید: بهترین پروژه های ایردراپ در سال ۲۰۲۵
دقیقاً در بحبوحه موفقیت نات کوین بود که نام‌هایی جدید شروع به تبلیغ و توسعه کردند: بلوم، تپ سواپ و از همه مهم‌تر همستر کامبت. اینجا درست همان جایی بود که مفهوم تپ تو ارن متولد شد – شیوه‌ای برای بازاریابی پروژه‌های تلگرامی با المان‌هایی از بازی‌سازی و سرگرمی.
بعد از نات کوین روزی را نمی‌شد پیدا کرد که لینک دعوت به همستر کامبت و بلوم و … در تلگرام برایتان ارسال نشود. مردم حالا دیگر هر زمان اضافه‌ای که پیدا می‌کردند، مشغول کلیک کردن روی تلفن همراه‌شان می‌شدند. کانال‌های تلگرامی هر روز ساعت ۱۵:۳۰ کمبوهای همستر قرار می‌دادند و مردم در هر گوشه‌ای از تاکسی‌های اینترنتی گرفته تا کافه‌ها در مورد آنها صحبت می‌کردند.
اما در یک چشم بهم زدن، ورق برگشت! ایردراپ همستر مشخص شد و ناگهان همه سروصداها خوابید! از یک لحظه به بعد دیگر هیچکس به فکر ایردراپ‌های تلگرامی نبود، کانال‌ها یکی پس از دیگری اسم‌هایشان را تغییر می‌دادند و به روال ماقبل همستر برمی‌گشتند.
داستان تپ تو ارن‌ها وارد فاز دیگری شده بود: دوران پساهمستر! جایی که پروژه‌هایی مثل ایکس امپایر، داگز و … دیگر به اندازۀ قبل محبوب نبودند و به‌روزرسانی‌های نات کوین دیگر برای کسی جذابیت نداشت. ۳ روز بعد از ایردراپ همستر کامبت، میلیون‌ها جستجوی روزانه آدم‌ها برای پیداکردن کمبوها و کدهای پروژه‌های تلگرامی ۹۸ درصد کاهش پیدا کرده بود!
در گزارش جامع ۱۴۰۳ روندهای جدید و پشت‌پرده این ایردراپ‌ها را بررسی کرده‌ایم. گزارش کامل را از لینک زیر بخوانید:
ایردراپ‌ها و پروژه‌های تلگرامی جانی تازه به تلگرام تزریق کردند. این جان تازه را می‌توان هم در نمودار کاربران فعال اپلیکیشن تلگرام مشاهده کرد و هم در تعداد کاربران کانال‌های تلگرامی پروژه‌های مشهور این پلتفرم.
روند رشد اعضای کانال‌های تلگرام پروژه‌های مشهور تلگرامی نشان می‌دهد که پس از تاریخ عرضه ایردراپ هر پروژه، شاهد سقوط کانال‌ها هستیم. به عبارتی می‌توان گفت که ایردراپ همستر کامبت با بیشترین سقوط پس از عرضه ایردراپ، ناراضی‌ترین کاربران را داشته است!
بررسی رفتار گروه‌های سنی مختلف در مواجهه با ایردراپ‌ها نشان می‌دهد که ایردراپ‌های تلگرامی در تمام رده‌های سنی محبوبیت بالایی دارند. گروه سنی بالای ۵۰ سال با نرخ مشارکت ۹۸ درصد، بالاترین میزان مشارکت را در این نوع ایردراپ‌ها نشان می‌دهد، که نشانگر موفقیت چشمگیر این پلتفرم در جذب کاربران مسن‌تر است.
در مقابل، الگوی مشارکت در ایردراپ‌های زیرساختی کاملاً متفاوت است. در این حوزه، بیشترین نرخ مشارکت در گروه‌های سنی ۲۰ تا ۴۰ سال مشاهده می‌شود (حدود ۲۷.۶ درصد). این تفاوت معنادار می‌تواند ناشی از پیچیدگی‌های فنی بیشتر و نیاز به دانش تخصصی‌تر در ایردراپ‌های زیرساختی باشد.
تحلیل الگوی مشارکت کاربران ایرانی در پروژه‌های ایردراپ نشان‌دهنده یک عدم توازن قابل توجه است. در سطح ملی، ۸۰.۹ درصد از کاربران تجربه مشارکت در ایردراپ‌های تلگرامی را دارند، در حالی که تنها ۱۹.۱ درصد در ایردراپ پروژه‌های زیرساخت بلاکچینی مشارکت داشته‌اند.
این شکاف چشمگیر می‌تواند نشان‌دهنده سهولت دسترسی به ایردراپ‌های تلگرامی و همچنین پیچیدگی‌های فنی مرتبط با ایردراپ‌های زیرساختی باشد. در تحلیل توزیع ایردراپ در استان‌های کشور، به منظور حفظ دقت آماری، ۴ استان خراسان جنوبی، سمنان، خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد به دلیل تعداد پاسخ‌های کم از جامعه آماری حذف شده‌اند.
تأثیر ایردراپ‌های تلگرام بر بازار ارزهای دیجیتال در ۱۲ ماه گذشته بر کسی پوشیده نیست. تجربه سرمایه‌گذاران چه تأثیری در فعالیت‌های ایردراپی‌شان داشته است؟ با نگاهی به داده‌ها می‌توان متوجه شد که کاربرانی که تجربه بیشتری در فضای ارزهای دیجیتال دارند، نسبت به شرکت در پروژه‌های ایردراپی زیرساختی و غیرتلگرامی آغوش بازتری دارند.
در واقع هر چه تجربه سرمایه‌گذاران و کاربران ارزهای دیجیتال بیشتر می‌شود، تمایل آنها نسبت به پروژه‌های تلگرامی نیز کمتر می‌شود. ذات بازی‌گونه پروژه‌های تلگرامی، حاشیه سود کم و بلاتکلیفی‌های عرضه توکن‌های این پروژه را می‌توان دلایل احتمالی این اتفاق به حساب آورد.
تحلیل رفتار کاربران بر اساس زمان ورودشان به بازار ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد که تازه‌واردها (با سابقه کمتر از ۶ ماه) با ۸۹.۴ درصد، بیشترین گرایش را به ایردراپ‌های تلگرامی دارند. در مقابل، افراد باتجربه‌تر (با سابقه بیش از ۳ سال) با ۲۷.۵ درصد مشارکت، بیشترین تمایل را به ایردراپ‌های زیرساختی نشان می‌دهند.
مقایسه عملکرد مالی کاربران با نوع ایردراپ‌های مورد استفاده آنها، الگوهای معناداری را نشان می‌دهد. در حالی که ایردراپ‌های تلگرامی محبوبیت بالایی دارند، کاربرانی که سود قابل توجهی از بازار ارزهای دیجیتال کسب کرده‌اند، با ۲۶.۵ درصد مشارکت، بیشترین گرایش را به ایردراپ‌های زیرساختی نشان می‌دهند.
این الگو می‌تواند نشان‌دهنده دو نکته مهم باشد: اول اینکه کاربران موفق‌تر درک عمیق‌تری از فناوری‌های زیرساختی دارند و دوم اینکه مشارکت در ایردراپ‌های زیرساختی می‌تواند به سودآوری بیشتر منجر شود.
پدیده ایردراپ‌های تلگرامی در ایران، فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی طیف گسترده‌ای از مردم با دنیای ارزهای دیجیتال فراهم کرده است. این پدیده به‌خصوص پس از موفقیت نات کوین و همستر کامبت، به یک پدیده اجتماعی-اقتصادی تبدیل شد که فراتر از محدوده‌های معمول جامعه ارزهای دیجیتال گسترش یافت.
با این حال، داده‌ها نشان می‌دهد که با افزایش تجربه کاربران، تمایل به سمت پروژه‌های زیرساختی بیشتر می‌شود. شاید بتوان گفت ایردراپ‌های تلگرامی دروازه‌ای برای ورود به دنیای پیچیده‌تر و سودآورتر ارزهای دیجیتال هستند – جایی که دانش عمیق‌تر و درک بهتر از فناوری بلاکچین به نتایج مالی بهتری منجر می‌شود.
