عصر ایران- پیش از ظهر چهارشنبه اول اسفند 1403 و ساعتی پس از اعلام وصول طرح استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس شورای اسلامی، مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری بدون اعلام قبلی به محل کار وزیر خود رفت و به صراحت گفت: «تمام تصمیمات و سیاستگذاریهای اقتصادی در جلسۀ شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه اتخاذ شده و این که بخواهیم یک نفر را مقصر جلوه دهیم بیانصافی است.»
نکته قابل توجه در طرح استیضاح وزیر اقتصاد دولت پزشکیان این بود که متن آن تقریباً عین همان طرح استیضاح وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی در اسفند 1401 بود بهگونهایکه اکثر عبارات عیناً تکرار شدهاند و در هر دو با تکرار واژۀ «عدم» در بیان دلایل استیضاح دو وزیر - احسان خان دوزی وزیر اقتصاد دولت رییسی و همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان- روبه رو بودیم در حالی که دو رویکرد کاملا متفاوت داشتند اما چون نویسنده هر دو متن یک نفر بود به خود زحمت تغییر نداد هر چند اولی روی کاغذ ماند و وزیر را از باب همایون نراند و دومی عملی شد و وزیر را به زیر کشید.
عدم ها در هر دو متن از این قرار بودند: عدم ثبات در مدیریت، عدم رفع وابستگی قیمت کالاهای اساسی به نرخ ارز، عدم مدیریت هدایت نقدینگی به سوی تولید، عدم عملکرد احکام قانونی در اعطای سهام عدالت به اشخاص مشمول فاقد سهام، عدم اصلاح نظام گمرکی، عدم اصلاح نظام بانکداری و عدم بهینهسازی عملکردی مناطق آزاد و یکی دو قلم «عدم» دیگر و نیز «سوءمدیریت» و جالب این که چنان تکرار و در واقع کپیشده بودند که به آنچه در دوران همتی گمرک رخ داده بود توجه نشد و همان قبلی آمده بود.
برخی این گونه تحلیل کردند که چون دو مجلس فعلی و قبلی در معرض این اتهام بوده اند که به جای توجه به مسائل اصلی مردم سراغ موضوعات دیگری رفتهاند که به قدرت خرید و اصطلاحاً سفرۀ آنان ارتباط نداشته مثلا ماهها سرگرم تصویب قانونی دربارۀ حجاب زنان یا فرزندآوری و مواردی از این دست بودهاند استیضاح همتی فرصتی شد تا بگویند به اقتصاد توجه ویژه داریم و این در حالی است که متولیان توزیع و حقوق مصرفکنندگان در غیاب وزارت بازرگانی دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و نیز جهاد کشاورزیاند و وزارت اقتصاد به مالیات و امور کلان میپردازد.
با نگاه جدی تر و سیاسی این گونه تحلیل شد که با همتی به خاطر رقابت با مرحوم رییسی در سال 1400 و توییت های آن سه سال مشکل داشتند و اگر توصیه نشده بود به همۀ کابینۀ پزشکیان رأی دهند همان روز رأی اعتماد حساب خود را با او صاف می کردند.
فارغ از این پیشینه هم اصل مخالفت با همتی به خاطر پی گیری پیوستن به افایتیاف (گروه ویژۀ اقدام مالی) و واگذاری مدیریت ایران خودرو به سهام داران بخش خصوصی ( با توجه به نقش سازمان خصوصی سازی که زیر وزارت اقتصاد است) و نیز اصرار او بر مولد سازی به قیمت های 1403 و نه 1402 و برخی انتصابات در بانکها دانسته شد چراکه روشن است مسؤولیت ارز با بانک مرکزی است و افزایش قیمت آن نیز ریشه در افزایش تقاضا و کاهش عرضه ( و هر دو ناشی از تصور درگیری نظامی و تشدید تحریم ها) دارد.
البته این تمثیل هم به کار رفت تا عبدالناصر همتی بلاتشبیه نقش بز طلیعه (Scapegoat) را ایفا کند که در بیابان رها شد تا گناهان جامعه را از آنها دور کند؛ مفهومی که اول بار در سِفر لاویان عهد عتیق به کار رفت و به ضربالمثل بدل شد.
به هر رو در آستانۀ نوروز 1404 دولت پزشکیان با حذف همتی از مجلس اصول گرا عیدی گرفت و برخی آن را ختم وفاق دانستند. محمد باقر قالیباف رییس مجلس که شاید تک رأی ممتنع را او انداخته باشد اما در مصاحبه تلویزونی گفت مقابله با وفاق نبود بلکه آقای همتی از خود بد دفاع کرد و حتی از تمام وقت خود استفاده نکرد.
چون به عید و عیدی به دولت اشاره شد این یادآوری خالی از لطف نیست که بعد از عید 77 وقتی حکم بازداشت موقت غلامحسین کرباسچی شهردار وقت تهران در دوران ریاست جمهوری خاتمی صادر شد عطاءالله مهاجرانی سخنگوی دولت اصلاحات به طعنه گفت: عید خوبی به دولت ندادند. نه پزشکیان و نه مهاجرانیِ دولت او اما اهل اینگونه طعنهها نیستند و خانم سخنگو موضع خاصی اتخاذ نکرد و به جای آن در ایام نوروز با یک مصاحبه دربارۀ زندگی شخصی خبرساز شد و خاصه وقتی گفت مشغولیت او در دولت باعث شد نتواند شنای پروانه را به صورت کامل بیاموزد!/م.خ