دکتر زهرا دستمردی، عضو هیئت‌مدیره انجمن روانشناسان استان البرز و مدرس دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار ما، به بررسی عوامل روان‌شناختی مؤثر بر رفتارهای پرخطر رانندگی و راهکارهای کاهش پرخاشگری در جاده‌ها پرداخت.
عوامل روان‌شناختی و اجتماعی مؤثر بر پرخاشگری در رانندگی
دستمردی با اشاره به اینکه رفتارهای پرخطر رانندگی نتیجه ترکیبی از ویژگی‌های شخصیتی و عوامل محیطی است، گفت: «تکانش‌گری، هیجان‌خواهی، اعتمادبه‌نفس کاذب و پرخاشگری از مهم‌ترین ویژگی‌های روان‌شناختی مرتبط با رانندگی پرخطر هستند. همچنین، فشارهای اجتماعی و اقتصادی، استرس‌های روزمره و سبک زندگی شهری می‌توانند در افزایش این رفتارها نقش داشته باشند.»
وی تأکید کرد که برخی رانندگان، باوجود آگاهی از خطرات، همچنان به تخلفات حادثه‌ساز ادامه می‌دهند. به گفته او، عادت‌های غلط، تأثیر گروه‌های اجتماعی، توجیهات ذهنی و احساس بی‌عدالتی نسبت به قوانین از جمله دلایلی است که باعث می‌شود رانندگان رفتارهای پرخطر را تکرار کنند.
راهکارهای کاهش خشم و پرخاشگری در رانندگان
این کارشناس روان‌شناسی به راهکارهایی برای کاهش خشم و پرخاشگری در رانندگی اشاره کرد و افزود: «آموزش مهارت‌های کنترل خشم و مدیریت استرس، اجرای سخت‌گیرانه قوانین راهنمایی و رانندگی، و ترویج فرهنگ رانندگی ایمن از طریق رسانه‌ها و کمپین‌های اجتماعی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش رفتارهای پرخطر داشته باشد.»
وی بر اهمیت نقش رسانه‌ها تأکید کرد و گفت: «اگرچه انتشار تصاویر تصادفات می‌تواند جنبه آگاهی‌بخشی داشته باشد، اما در برخی موارد ممکن است منجر به عادی‌سازی خشونت جاده‌ای شود. به همین دلیل، رسانه‌ها باید رویکردی متعادل در اطلاع‌رسانی و آموزش داشته باشند.»
پویش‌های فرهنگی و تأثیر آن‌ها بر کاهش حوادث رانندگی
دستمردی درباره موفقیت پویش‌هایی مانند «نه به تصادف» اظهار داشت: «یک کمپین موفق باید بر پایه شاخص‌های روان‌شناختی طراحی شود. پیام‌های کمپین باید بر تغییر نگرش و رفتار تمرکز کند، از چهره‌های تأثیرگذار برای انتقال پیام استفاده کند و به‌صورت مستمر اجرا شود تا تأثیرگذاری آن پایدار بماند.»
وی در پایان خاطرنشان کرد که برای کاهش تصادفات، علاوه بر اقدامات قانونی، تغییرات فرهنگی و آموزشی نیز ضروری است و این امر مستلزم همکاری رسانه‌ها، نهادهای دولتی و جامعه علمی است.
