خبرگزاری مهر، گروه استانها - راضیه سالاری: جزیره هرمز، یکی از جزایر خلیج‌فارس، در سال‌های اخیر به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل شده است. این جزیره با تاریخ و فرهنگ غنی، چشم‌اندازهای طبیعی بی‌نظیر، سواحل رنگارنگ و خاک‌های منحصر به فردش شناخته می‌شود. اما در کنار جذابیت‌های گردشگری آن، مشکلات زیست‌محیطی و تخریب منابع طبیعی نیز به معضل جدی تبدیل شده است. یکی از چالش‌های اصلی جزیره هرمز، خاک‌برداری غیرمجاز توسط مسافران و حتی برخی از گردشگران است که تأثیرات منفی جدی بر روی اکوسیستم این منطقه دارند.
هرمز جزیره‌ای با ویژگی‌های بی‌نظیر طبیعی
جزیره هرمز که در نزدیکی بندرعباس و در میان خلیج‌فارس قرار دارد، به دلیل داشتن خاک‌های رنگی و متنوع، یکی از پدیده‌های طبیعی جذاب در ایران محسوب می‌شود. خاک‌های سرخ، زرد، سفید و حتی سیاه این جزیره، علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، دارای خواص معدنی خاصی هستند که در گذشته به عنوان دارو و رنگدانه‌های طبیعی استفاده می‌شده است.
این ویژگی‌ها و زیبایی‌ها باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی به این جزیره شده است. به طوری که هرمز به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در جنوب ایران تبدیل شده است. با این حال، بهره‌برداری نادرست و برداشت خاک از این جزیره، به یک تهدید جدی برای محیط زیست آن تبدیل شده است.
خاک‌برداری غیرمجاز تهدیدی برای زیست‌بوم هرمز
یکی از مشکلات اساسی که هرمز با آن روبه‌رو است، خاک‌برداری غیرمجاز توسط مسافران و حتی بعضاً برخی از افراد بومی یا کسانی است که به قصد تجارت وارد جزیره می‌شوند.
خاک‌های رنگی هرمز به دلیل زیبایی خاصشان، برای بسیاری از گردشگران جذاب است و آنها ممکن است با خود بخشی از این خاک‌ها را به عنوان سوغات یا یادگاری با خود ببرند.
اما این برداشت‌های غیرمجاز، علاوه بر اینکه تهدیدی برای پایداری زیست‌محیطی جزیره است، باعث تخریب منظر طبیعی آن می‌شود. برداشت بی‌رویه خاک موجب کاهش تنوع زیستی و تغییرات عمده در اکوسیستم محلی می‌شود که ممکن است اثرات منفی آن در درازمدت در کیفیت خاک و گیاهان بومی جزیره نمایان شود.
یکی از پیامدهای جدی خاک‌برداری غیرمجاز، تخریب لایه‌های سطحی خاک است که می‌تواند موجب فرسایش زمین و از بین رفتن پوشش گیاهی شود. این وضعیت نه تنها به از دست دادن منابع طبیعی و زیبایی‌های جزیره منجر می‌شود، بلکه در درازمدت می‌تواند تهدیدی برای سلامت محیط زیست و زندگی موجودات زنده در جزیره باشد.
مسافران عاملان ناآگاه یا مسئول؟
در تحلیل این پدیده باید به این نکته اشاره کرد که بسیاری از گردشگران، ممکن است از عواقب این اقدامات ناآگاه باشند. برداشت خاک از هرمز برای بسیاری از مسافران به عنوان یک یادگاری یا سوغات از سفر تلقی می‌شود، در حالی که این عمل، آثار زیست‌محیطی و قانونی منفی به همراه دارد. به همین دلیل، آموزش و آگاهی‌رسانی به مسافران درباره اهمیت حفاظت از منابع طبیعی جزیره و عواقب خاک‌برداری غیرمجاز، یک ضرورت اساسی است.
در این میان، مسئولان گردشگری و سازمان‌های محیط زیست باید اقدامات جدی‌تری برای جلوگیری از این تخریب‌ها به کار ببرند. ایجاد تابلوهای هشدار دهنده، اطلاع‌رسانی به گردشگران قبل از ورود به جزیره و همچنین اعمال جریمه‌های مالی برای افراد متخلف می‌تواند به عنوان راهکارهای مؤثر در کاهش این تخریب‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
بومیان جزیره هرمز نیز نقش مهمی در حفاظت از منابع طبیعی جزیره دارند. بسیاری از آنها آگاهانه و به دلیل وابستگی فرهنگی و اقتصادی‌شان به این منابع، مراقبت از محیط زیست جزیره را در اولویت قرار می‌دهند. در این راستا، ایجاد همکاری میان مقامات محلی، گردشگران و جوامع بومی می‌تواند تأثیرات مثبت‌تری در حفظ جزیره هرمز داشته باشد.
همچنین، در برخی موارد، جوامع محلی از این خاک‌ها برای تجارت استفاده می‌کنند و به فروش خاک رنگی در بازارهای مختلف مشغولند. این مسئله نشان‌دهنده نیاز به نظارت دقیق‌تر و قانون‌گذاری در این زمینه است تا برداشت‌های غیرمجاز به حداقل برسد و در عین حال، از درآمدهای محلی نیز حمایت شود.
برای حفظ جزیره هرمز و توسعه گردشگری پایدار در آن، باید بین جذب گردشگر و حفظ محیط زیست تعادل برقرار کرد. جزیره هرمز از ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری سبز و پایدار برخوردار است. با این حال، چالش‌های زیست‌محیطی و تخریب منابع طبیعی، تهدیدهایی جدی برای این هدف به شمار می‌روند.
به نظر می‌رسد که نیاز به قوانین سختگیرانه‌تر، نظارت مؤثرتر و همکاری‌های بیشتر میان گردشگران، مقامات دولتی و جوامع بومی در جهت حفظ محیط زیست هرمز امری ضروری است. به علاوه، توسعه گردشگری در هرمز باید به گونه‌ای باشد که از ویژگی‌های منحصر به فرد طبیعی این جزیره محافظت شود و گردشگران به سوی رفتارهایی مسئولانه‌تر و آگاهانه‌تر هدایت شوند.
پویش مردم جزیره هرمز برای حفاظت از خاک‌های رنگی جزیره
محمد بنده بخشدار هرمز گفت: پس از پخش تصاویر برداشت خاک‌های رنگی توسط مسافران نوروزی در فضای مجازی راهنمایان تورها و رانندگان سه چرخه‌های گردشگر بر درباره اهمیت این خاک‌ها با طبیعت گردان و به ویژه مسافران نوروزی گفت‌وگو و آنان را از برداشت خاک‌های رنگی منصرف می‌کنند.
وی افزود: مردم بومی جزیره هرمز نیز به این پویش پیوسته و اجازه نمی‌دهند مسافری خاک‌های رنگی را از جزیره بیرون ببرد.
بخشدار هرمز عنوان کرد: سواحل سرخ و نقره ایی این جزیره مورد علاقه گردشگران است و پیش از این بسیار دیده می‌شد مسافران از سراسر کشور خاک‌های رنگی هرمز را به عنوان سوغات به شهرهای خود می‌برند.
