خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که ۱۵ آبان ۱۴۰۳ (۵ نوامبر ۲۰۲۴) برگزار شد، یکی از جنجالی‌ترین انتخابات‌های تاریخ این کشور بود که اخبار آن همواره در صدر توجه رسانه‌های جهان قرار داشت.
در این دوره، «جو بایدن» رئیس‌جمهور وقت از حزب دموکرات به‌دلیل عملکرد ضعیف در مناظره با «دونالد ترامپ» و فشارهای داخلی حزب خود، از رقابت‌های انتخاباتی کناره‌گیری کرد. این تصمیم بایدن باعث شد که «کامالا هریس» معاون وی به‌عنوان نامزد اصلی حزب دموکرات در برابر ترامپ قرار گیرد.
با ورود هریس به میدان رقابت، نظرسنجی‌ها نشان داد که او و ترامپ در سطح ملی تقریباً در یک سطح قرار دارند. برخی نظرسنجی‌ها حتی نشان داد که ترامپ با اختلاف کمی پیشتاز است. در نهایت، انتخابات میانه آبان ماه برگزار شد و ترامپ موفق شد با اختلاف فاحشی نامزد دموکرات را شکست دهد و به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده انتخاب شود. ترامپ یکم بهمن ماه ۱۴۰۳ (۲۰ ژانویه ۲۰۲۵) با اجرای مراسم تحلیف، زمام امور این کشور را برای چهار سال آینده به دست گرفت.
نتایج انتخاباتی و تغییر ترکیب احزاب دموکرات و جمهوری خواه در کنگره
پس از شمارش آراء مشخص شد که ترامپ با کسب ۳۱۲ رأی الکترال در مقابل ۲۲۶ رأی الکترال هریس که اختلاف بسیار بالایی بود، پیروز شده‌است. همچنین، در آرای مردمی، ترامپ حدود ۷۴.۶ میلیون رأی (۵۰.۵ درصد) و هریس حدود ۷۰.۹ میلیون رأی (۴۸ درصد) کسب کردند.
با این حال، اگرچه در مجموع ترامپ با اختلاف قابل‌توجهی در آرای الکترال پیروز شد، اما در برخی ایالت‌های سرنوشت‌ساز و کلیدی همانند پنسیلوانیا، اختلاف آرا بسیار کم بود که نشان‌دهنده رقابت تنگاتنگ در این مناطق بود.
همچنین در جریان این انتخابات که همزمان با آن انتخابات میان دوره‌ای کنگره نیز برگزار شد، حزب جمهوری‌خواه توانست اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان را به دست آورد. بر اساس نتایج، جمهوری‌خواهان با کسب ۲۱۸ کرسی، کنترل مجلس نمایندگان را در دست گرفتند، در حالی که دموکرات‌ها به ۲۰۸ کرسی دست یافتند.
در پی این نتایج، «مایک جانسون» نماینده جمهوری‌خواه از ایالت لوئیزیانا، در مهر ۱۴۰۲ (اکتبر ۲۰۲۳) به عنوان رئیس مجلس نمایندگان انتخاب شده‌بود و در بهمن ۱۴۰۳ (ژانویه ۲۰۲۵) نیز مجدداً در این سمت ابقاء شد. لازم به ذکر است که مجلس نمایندگان ایالات متحده ۴۳۵ کرسی دارد که برای کسب اکثریت، تصاحب حداقل ۲۱۸ کرسی ضروری است.
در ارتباط با ترکیب سنا، در پی انتخابات سال گذشته آمریکا، حزب جمهوری‌خواه توانست اکثریت کرسی‌های این مجلس را به دست آورد. بر اساس نتایج، جمهوری‌خواهان ۵۲ کرسی و دموکرات‌ها ۴۸ کرسی را در سنا تصاحب کردند.
با توجه به اینکه معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده به‌صورت پیش‌فرض رئیس مجلس سنا است، «جی دی ونس» معاون رئیس‌جمهور منتخب، از زمان تحلیف ترامپ ریاست سنا را بر عهده دارد. همچنین، «چاک گرسلی» سناتور جمهوری‌خواه از ایالت آیووا، دو روز بعد از مراسم تحلیف ترامپ به‌عنوان رئیس موقت سنا انتخاب شد.
لازم به ذکر است که مجلس سنای ایالات متحده ۱۰۰ کرسی دارد و هر ایالت، بدون توجه به جمعیت، دو نماینده در سنا دارد. سناتورها برای دوره‌ای ۶ ساله انتخاب می‌شوند و هر دو سال یک‌سوم از کرسی‌های سنا مورد انتخاب مجدد قرار می‌گیرد. از آنجا که در این دولت، هر دو مجلس کنگره (نمایندگان و سنا) در اختیار جمهوری خواهان قرار دارند، پیشبرد امور برای دولت جمهوری خواه ترامپ بسیار آسان‌تر شده است زیرا معمولاً تصمیمات مهم دولت با سد کنگره مواجه نمی‌شود.
برنامه‌های اعلامی ترامپ و هریس در جریان رقابت‌های انتخاباتی
در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ و کامالا هریس برنامه‌های متفاوتی را در حوزه‌های مختلف ارائه کردند که در این بخش به مهمترین آنها اشاره می‌شود؛
ترامپ در ارتباط با مهاجرت وعده داد سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری در قبال مهاجرت غیرقانونی اتخاذ کند، از جمله اخراج گسترده مهاجران غیرقانونی و تکمیل ساخت دیوار مرزی با مکزیک. باوجود گذشت حدود دو ماه از دولت وی، اگرچه ساخت دیوار وارد فاز اجرایی نشده اما سیاست سختگیری نسبت به مهاجران به ویژه مهاجران غیرقانونی و اخراج آنان در دستور کار قرار گرفته‌است.
ترامپ در حوزه اقتصاد بر کاهش مالیات‌ها، کاهش مقررات دولتی و اعمال تعرفه‌های تجاری برای حمایت از تولید داخلی تأکید داشت. حال که وی در کاخ سفید حضور دارد، تمرکزش بر تعرفه‌ها است و با اعمال تعرفه ۱۰ تا ۲۵ درصدی بازیگران و کشورهای مختلف از چین و اتحادیه اروپا تا مکزیک و کانادا را هدف‌گذاری کرده‌است.
وی در حوزه سیاست خارجی بر بازنگری در روابط با متحدان آمریکا تأکید می‌کرد و تحریم را ابزاری ناکارامدی می‌دانست که باعث کاهش ارزش دلار در جهان شده اما بعد از پیروزی در انتخابات همان مسیر دوره چهار ساله اول را در پیش گرفته و بار دیگر به تحریم برای تن دادن کشورهای مختلف به خواسته‌های خود متوسل شده‌است.
ترامپ در حوزه داخلی درباره سقط جنین، مخالفت خود را با سقط جنین در مراحل پایانی بارداری اعلام کرد و حمایت از قوانین محدودکننده در این زمینه را وعده داد. همچنین در زمینه آموزش، بر ترویج ارزش‌های میهن‌پرستانه در سیستم آموزشی و حذف برنامه‌های مرتبط با تغییر جنسیت تأکید داشت.
برنامه‌های هریس اما به دلیل آنکه از ورود به کاخ سفید بازماند، قابل صحت‌سنجی و ارزیابی نیست. او در زمینه بهداشت و سلامت، بر گسترش دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، از جمله حمایت از قانون مراقبت مقرون‌به‌صرفه (اوباماکر)، تأکید داشت. حقوق زنان از دیگر مطالبات هریس بود و حمایت قاطع خود را از حق سقط جنین زنان اعلام کرد.
هریس درباره تغییرات اقلیمی، وعده داد سیاست‌های محیط‌زیستی سخت‌گیرانه‌تری برای مقابله با تغییرات اقلیمی اجرا کند. وی در زمینه کنترل اسلحه، بر لزوم تقویت قوانین کنترلی برای کاهش خشونت‌های مسلحانه تأکید داشت. اصلاحات پلیس و عدالت کیفری از دیگر وعده‌های او به شمار می‌رفت و هریس بر لزوم اصلاحات در سیستم قضائی و پلیس برای مقابله با نابرابری‌های نژادی تأکید کرد.
این تفاوت‌ها در برنامه‌ها نشان‌دهنده دیدگاه‌های متفاوت دو نامزد درباره مسائل کلیدی کشور بود که در نهایت بر تصمیم رأی‌دهندگان تأثیر گذاشت و مردم آمریکا به برنامه‌های ترامپ رأی دادند.
ترامپ هدف سوءقصدهای مکرر؛ ترورهای ناکامی که به محبوبیت او انجامید
آنچه رقابت‌های انتخاباتی آمریکا را به رقابتی بسیار حساس و پرسروصدا تبدیل کرد، افزون بر رجزخوانی‌ها و تنش‌های کلامی ترامپ، سوءقصدهای مکرر به جان او بود که برخی آن را واقعی و برخی نیز نمایشی با هدف کسب محبوبیت ارزیابی می‌کردند.
نخستین و جنجالی‌ترین مورد از این وقایع در جریان تجمع انتخاباتی ۲۳ تیرماه ۱۴۰۳ (۱۳ ژوئیه ۲۰۲۴) در شهر «باتلر» ایالت «پنسیلوانیا» آمریکا رخ داد. فردی ۲۰ ساله به نام «توماس متیو کروکس» از فاصله ده‌ها متری از تفنگ نیمه خودکار خود چند گلوله به سمت ترامپ شلیک کرد که یکی از آنها به گوش او و سه گلوله دیگر به حاضران اصابت کرد. در جریان این واقعه، دو تن از جمله فرد تیرانداز کشته و دو تن دیگر مجروح شدند.
مورد دوم، در ۲۵ شهریور ۱۴۰۳ (۱۵ سپتامبر ۲۰۲۴) اتفاق افتاد و بار دیگر تلاش برای ترور ترامپ در هنگام بازی گلف در باشگاه بین‌المللی گلف او در فلوریدا صورت گرفت. فرد مهاجم که در بین بوته‌ها پنهان شده‌بود، توسط یک مأمور امنیتی شناسایی و پس از تلاش برای فرار دستگیر شد. این فرد قصد شلیک به ترامپ را داشت اما با اقدام سریع سرویس مخفی ناکام ماند.
مورد سوم از سوءقصدها ۲۳ مهرماه گذشته تا چند قدمی عملیاتی شدن پیش رفت؛ «وم میلر» مردی که به تازگی در بیرون از گردهمایی ترامپ در گردهمایی هواداران او در «کوچلا» بازداشت شد، متهم شد که قصد سوءقصد به جان ترامپ را داشته‌است. رسانه‌های آمریکایی اعلام کردند «وم میلر» ۴۹ ساله در یک ایست بازرسی در حالی که پلیس دو اسلحه گرم و مهمات در خودروی وی کشف کرد، دستگیر شد اما وی خود را «حامی صد درصدی ترامپ» خواند و ادعاهای تلاش برای شلیک به رئیس جمهور سابق آمریکا را رد کرد.
در مجموع این حوادث به نگرانی‌های امنیتی منجر و تدابیر امنیتی بیشتری برای رویدادهای عمومی ترامپ اتخاذ شد از جمله استفاده او از شیشه‌های ضد گلوله هنگام سخنرانی‌های عمومی؛ همین تصویری که ترامپ از شجاعت و فداکاری با ترورهای نافرجام به جامعه آمریکا ارائه داد، تأثیر چشمگیری بر کسب محبوبیت و پیروزی در انتخابات داشت.
