خبرگزاری مهر-گروه سیاست-هادی رضایی: یکی از اتفاقات تاریخی و شگفت انگیزی که در سال ۱۴۰۳ برای اولین بار رخ داد حمله مستقیم ایران به سرزمین‌های اشغالی در عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲ بود و بعد از آن عملکرد فوق العاده شبکه پدافند هوایی کشور در مقابله با حمله هوایی رژیم صهیونیستی بود. که نه تنها موجب غرور و عزت ایرانیان شد بلکه واکنش‌های مثبت جهانی را در پی داشت به نحوی که این موفقیت و عملکرد خیره کننده به سرعت به یکی از موضوعات داغ فضای مجازی تبدیل شد.
در آن شبه تاریخی انواع سامانه‌های پدافندی با هدایت جوانان این مرز و بوم کار دفاع از حریم کشور را به خوبی انجام دادند اما یک سامانه عملکرد خیره کننده آن بیش از دیگر سامانه‌ها مطرح شد و آن سامانه باور ۳۷۳ بود.
سامانه پدافند هوایی باور ۳۷۳ ایران با عملکردی فراتر از انتظار در زمان حمله رژیم صهیونیستی، توجه رسانه‌های جهانی را به خود جلب کرد. این سامانه که از رادارهای آرایه فازی و موشک‌های پیشرفته صیاد ۴ استفاده می‌کند، توانست موشک‌های مهاجم را با دقتی بی‌نظیر رهگیری و منهدم کند. باور ۳۷۳ با قابلیت ردیابی همزمان ۲۰۰ هدف و پوشش تا ۴۵۰ کیلومتر، اکنون به عنوان یکی از برترین سامانه‌های دفاعی منطقه، قدرت دفاعی ایران را در برابر تهدیدات هوایی به سطحی نوین ارتقا داده است.
یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ فرمانده قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) که به تازگی این مسئولیت خطر را برعهده گرفته است در گفتگویی از رونمایی نسل جدید سامانه پدافندی «باور ۳۷۳» در آینده نزدیک خبر داد.
امیر سرتیپ علیرضا صباحی‌فرد فرمانده قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص)، درباره توانمندی نیروهای مسلح اظهار داشت: نیروهای مسلح به‌ویژه نیروی پدافند هوایی ارتش در اوج قدرت هستند و آمادگی مقابله با هر تهدیدی را دارند.
امیر سرتیپ صباحی‌فرد در خصوص وضعیت سامانه‌های پدافندی کشور نیز گفت: اکثر تجهیزات ما کاملاً بومی است و این تجهیزات را متناسب با تهدیدات و حتی بالاتر از سطح تهدیدات، ارتقا داده‌ایم.
وی به ارتقای سامانه‌های پدافندی اشاره و عنوان کرد: بخش کوچکی از توانمندی نیروهای مسلح در رزمایش‌ها به نمایش گذاشته شد و همگان دیدند که سامانه ارتقایافته‌ی «باور ۳۷۳» با چه توانی در دل شب شلیک به سوی هدف را انجام می‌داد. فرمانده قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) اضافه کرد: نسل جدیدتر این سامانه نیز خیلی زود رونمایی خواهد شد؛ سامانه‌ای که توان آن قابل قیاس با هیچ‌یک از سامانه‌های پدافندی در دنیا نخواهد بود.
بر همین اساس و برای آشنایی بیشتر شما مخاطبان، سامانه باور ۳۷۳ را مورد بررسی دقیق قرار می‌دهیم، در این گزارش، ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، و عملکرد این سامانه را بررسی کرده و آن را با سامانه‌های اس -۳۰۰ و اس -۴۰۰ روسیه و پاتریوت آمریکا مقایسه می‌کنیم.
سامانه پدافند هوایی ۳۷۳، به عنوان یک دستاورد کلیدی در صنایع دفاعی کشور، با هدف پر کردن خلأ ناشی از تحریم‌ها و عدم تحویل سامانه اس -۳۰۰ روسیه توسعه یافت. این سامانه که از آن به عنوان «پاسدار آسمان ایران» یاد می‌شود، نمادی از خوداتکایی نظامی کشورمان در پاسخ به تهدیدات هوایی مدرن است.
ویژگی‌ها و قابلیت‌های سامانه ۳۷۳
۱. رادارها و سامانه‌های شناسایی:
- سامانه ۳۷۳ مجهز به رادارهای سه بعدی پیشرفته با برد شناسایی بیش از ۴۵۰ کیلومتر است که توانایی ردیابی همزمان بیش از ۱۰۰ هدف هوایی (شامل جنگنده‌ها، پهپادها، و موشک‌های کروز و بالستیک) را دارد.
- استفاده از رادارهای فعال الکترونیک اسکن شونده (AESA) که مقاومت بالایی در مقابل جنگ الکترونیک (ECM) و اقدامات ضدتشع شعی (ARM) دارند.
۲. موشک‌ها و برد عملیاتی:
- موشک صیاد -۴ با برد عملیاتی حدود ۳۰۰ کیلومتر و سقف پروازی ۲۷ کیلومتر، قادر به انهدام اهداف در ارتفاع بالا و دوربرد است.
- توانایی درگیری با اهداف بالستیک با سرعت تا حدود ۴۹۰۰ کیلومتر بر ساعت.
۳. تحرک و استقرار سریع:
- طراحی بر پایه شاسی‌های متحرک (کامیون‌های ۸×۸) که امکان جابه جایی و استقرار در کمتر از ۱۵ دقیقه را فراهم می‌کند.
۴. مقاومت در برابر جنگ الکترونیک:
- ادغام سامانه‌های نرم افزاری هوشمند برای تشخیص و مقابله با اختلالات الکترونیکی.
۵. شبکه ای شدن (Network-Centric Warfare):
- قابلیت اتصال به سامانه‌های پدافندی دیگر (مانند سامانه ۱۵ خرداد، سوم خرداد، اس ۳۰۰ و رادارهای ارتفاع پایین) برای ایجاد یک سپر دفاعی یکپارچه.
باور ۳۷۳ در مقایسه با سامانه‌های روسی و آمریکایی
باور ایرانی در مقایسه با اس -۳۰۰ روسیه (S-۳۰۰PMU۲):
- برد: اس -۳۰۰PMU۲ با موشک ۴۸N۶E۲ به برد ۲۰۰ کیلومتر محدود می‌شود، در حالی که ۳۷۳ با موشک صیاد -۴ به برد ۳۰۰ کیلومتر دست یافته است.
- انعطاف پذیری: سامانه ۳۷۳ توانایی درگیری با اهداف بالستیک را دارد، در حالی که اس -۳۰۰ عمدتاً بر اهداف هوایی متمرکز است.
- تحرک: هر دو سامانه از تحرک بالایی برخوردارند، اما زمان استقرار ۳۷۳ سریع‌تر گزارش شده است.
باور ۳۷۳ در مقایسه با اس -۴۰۰ روسیه (S-۴۰۰ Triumf):
- برد: اس -۴۰۰ با موشک ۴۰N۶ به برد ۴۰۰ کیلومتر می‌رسد که از نمونه اولیه باور ۳۷۳ فراتر است. اما همانگونه که فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور اعلام کرده است به زودی از نمونه جدید و پیشرفته‌تر باور رونمایی می‌شود که قطعاً در برد و عملکرد پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.
باور ایرانی در مقایسه با پاتریوت آمریکا (PAC-۳):
- برد: پاتریوت PAC-۳ با برد ۱۶۰ کیلومتر، عمدتاً برای دفاع نقطه‌ای و مقابله با موشک‌های بالستیک کوتاه برد طراحی شده است.
- فناوری انهدام: پاتریوت از فناوری «برخورد مستقیم» (Hit-to-Kill) استفاده می‌کند، در حالی که ۳۷۳ از کلاهک انفجاری مجاورتی بهره می‌برد.
- تجربه عملیاتی: پاتریوت در جنگ‌های عراق و یمن به طور گسترده آزمایش شده، اما ۳۷۳ هنوز در میدان واقعی آزمون نشده است.
سامانه ۳۷۳ ایران، با وجود محدودیت‌های فناوری ناشی از تحریم‌ها، گامی بلند در جهت خودکفایی دفاعی این کشور محسوب می‌شود. این سامانه در برخی پارامترها (مانند برد و تحرک) با اس -۳۰۰ روسیه رقابت می‌کند، نقش آن در افزایش بازدارندگی ایران در برابر تهدیدات منطقه‌ای غیرقابل انکار است. در آینده، ادغام این سامانه با پهپادها و سامانه‌های سایبری، ممکن است جایگاه آن را در رقابت با سامانه‌های روسی و آمریکایی ارتقا دهد.
سامانه پدافند هوایی برد بلند ۳۷۳، محصولی از تلاش‌های بومی ایران برای خودکفایی در حوزه دفاع موشکی، به عنوان پاسخی به تحریم‌های فناوری نظامی و تهدیدات امنیتی منطقه‌ای مطرح شده است. این سامانه که در دهه ۱۴۰۰ معرفی شد، جایگزینی برای سامانه‌های خارجی مانند S-۳۰۰ روسیه و پاتریوت آمریکا است.
سامانه ۳۷۳ ایران، با وجود محدودیت‌هایی در برد و پیچیدگی سیستم‌های هدایت، نشان‌دهنده استقلال فناورانه ایران در حوزه پدافند هوایی است. این سامانه با قیمت مقرون‌به‌صرفه و قابلیت‌های عملیاتی مناسب، مکمل مؤثری برای شبکه دفاعی کشور است. با این حال، برای رقابت با S-۴۰۰ یا پاتریوت، نیاز به بهبود در جنگ الکترونیک و تجربه عملیاتی بیشتر دارد. عملکرد آن در برابر رژیم اسرائیل، هرچند همراه با اغراق‌های تبلیغاتی، نشان‌دهنده تأثیر روانی و عملیاتی آن در افزایش هزینه تجاوز برای دشمنان است.
