رسول سلیمی: در هفته‌های اخیر، حملات هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه بار دیگر شدت گرفته و تعدادی از رهبران برجسته حماس را هدف قرار داده است. این حملات، که به گفته مقامات اسرائیلی بخشی از تلاش برای «نابودی زیرساخت‌های نظامی و سیاسی حماس» است، به ترور چهره‌هایی چون عصام الدعلیس، اسماعیل برهوم، صلاح البردویل، احمد الحته، عبدالطیف القانوع، محمود ابو وطفه، یاسر حرب، محمد الجماسی و بهجت ابوسلطان منجر شده است. این به توانمندی‌ها، تخصص‌ها و نقش‌های کلیدی این افراد در حماس را بررسی می‌کند.
عصام الدعلیس: سیاستمداری که غزه را اداره می‌کرد
عصام الدعلیس (۳۰ اکتبر ۱۹۶۶ – ۱۸ مارس ۲۰۲۵) یکی از برجسته‌ترین سیاستمداران حماس بود که در جبالیه، منطقه‌ای محروم در شمال غزه، به دنیا آمد. او در خانواده‌ای از آوارگان فلسطینی بزرگ شد که پس از جنگ ۱۹۴۸ از سرزمین‌های اشغالی رانده شده بودند. الدعلیس تحصیلات خود را در دانشگاه اسلامی غزه آغاز کرد و مدرک کارشناسی خود را در رشته مدیریت عمومی دریافت کرد. این تحصیلات به او توانایی سازمان‌دهی و مدیریت تشکیلاتی را بخشید که بعدها در نقش‌های سیاسی‌اش به کار گرفت.
الدعلیس کار خود را به‌عنوان رئیس اتحادیه کارکنان آژانس امداد و کاریابی سازمان ملل (UNRWA) در غزه آغاز کرد، جایی که به نمایندگی از کارگران فلسطینی با چالش‌های معیشتی و سیاسی دست‌وپنجه نرم کرد. او در سال‌های بعد به مشاور اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر وقت حماس، تبدیل شد و نقشی کلیدی در هماهنگی امور اداری غزه ایفا کرد. در مارس ۲۰۲۱، الدعلیس به عضویت دفتر سیاسی حماس انتخاب شد و در ژوئن همان سال، پارلمان فلسطین (PLC) او را به‌عنوان رئیس کمیته اداری دولت در غزه برگزید، پستی که عملاً او را به «نخست‌وزیر عملی» غزه تبدیل کرد.
توانمندی اصلی الدعلیس در مدیریت بحران و سازمان‌دهی بود. او به دلیل رویکرد عمل‌گرایانه‌اش در اداره روزمره غزه، حتی در شرایط محاصره شدید، شناخته می‌شد. برخلاف بسیاری از رهبران حماس، او تحت تحریم‌های غربی قرار نگرفت، که نشان‌دهنده مهارتش در حفظ تعادل میان سیاست و عمل بود.
اسماعیل برهوم: صدای مقاومت در رسانه‌ها
اسماعیل برهوم (۱۹۷۰ – مارس ۲۰۲۵) به‌عنوان یکی از سخنگویان ارشد حماس شناخته می‌شد که صدای این جنبش را در رسانه‌های بین‌المللی طنین‌انداز می‌کرد. او در خان‌یونس، جنوب غزه، متولد شد و تحصیلات خود را در رشته روزنامه‌نگاری در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند. علاقه او به رسانه از جوانی مشهود بود و در دوران دانشجویی، مقالاتی انتقادی درباره اشغالگری اسرائیل می‌نوشت.
برهوم پس از فارغ‌التحصیلی به فعالیت در رسانه‌های محلی پرداخت و به‌سرعت به یکی از چهره‌های فعال حماس در حوزه اطلاع‌رسانی تبدیل شد. او در اوایل دهه ۲۰۰۰ به‌عنوان سخنگوی رسمی شاخه نظامی حماس، یعنی گردان‌های عزالدین قسام، مشغول شد و بعدها در دفتر سیاسی حماس نیز نقش گرفت. برهوم به دلیل تسلطش بر زبان عربی و مهارت در ارائه مواضع حماس به رسانه‌های جهانی، به‌ویژه در زمان درگیری‌ها، شهرت داشت.
تخصص او در ارتباطات استراتژیک بود. برهوم می‌توانست پیام حماس را به شکلی منسجم و قاطع به مخاطبان منتقل کند، چه در برابر دوربین‌های الجزیره و چه در بیانیه‌های رسمی. او همچنین در شبکه‌سازی با گروه‌های مقاومت منطقه‌ای مهارت داشت. برهوم در حالی که به گفته نزدیکانش، در حال تهیه بیانیه‌ای درباره عملیات نظامی بود، ترور شد.
صلاح البردویل: سیاستمدار عمل‌گرا از خان‌یونس
صلاح البردویل (۱۹۵۹ – مارس ۲۰۲۵) یکی از اعضای قدیمی دفتر سیاسی حماس بود که در خان‌یونس به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته علوم سیاسی در دانشگاه قاهره به پایان رساند و پس از بازگشت به غزه، به فعالیت در جنبش‌های دانشجویی اسلامی پیوست. البردویل از همان ابتدا به حماس وفادار ماند و در دهه ۱۹۹۰ به یکی از رهبران محلی این گروه در جنوب غزه تبدیل شد.
او در سال ۲۰۰۶ به‌عنوان نماینده حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین شرکت کرد و به پیروزی این گروه در کسب اکثریت کرسی‌ها کمک کرد. البردویل سپس به عضویت دفتر سیاسی حماس درآمد و به دلیل دیدگاه‌های عمل‌گرایانه‌اش، اغلب در مذاکرات داخلی و خارجی نقش داشت. او همچنین در کمیته روابط خارجی حماس فعالیت می‌کرد و با گروه‌های منطقه‌ای مانند حزب‌الله ارتباط داشت.
توانمندی البردویل در دیپلماسی و تحلیل سیاسی بود. او به‌عنوان یکی از معدود رهبران حماس که به دنبال تعادل میان مقاومت مسلحانه و دیپلماسی بود، شناخته می‌شد.
احمد الحته: مغز متفکر عملیات نظامی
احمد الحته (۱۹۶۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان ارشد گردان‌های عزالدین قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه الازهر غزه به پایان رساند و از این دانش برای طراحی تسلیحات و تونل‌های زیرزمینی حماس بهره برد. الحته از جوانی به فعالیت‌های نظامی علاقه داشت و در دهه ۱۹۸۰ به حماس پیوست.
الحته در سال‌های بعد به یکی از طراحان اصلی عملیات نظامی حماس تبدیل شد. او در توسعه شبکه تونل‌های غزه، که برای نفوذ به اسرائیل و عملیات غافلگیرانه استفاده می‌شد، نقش کلیدی داشت. همچنین گفته می‌شود او در برنامه‌ریزی حملات موشکی علیه اسرائیل در دهه ۲۰۱۰ مشارکت داشت. الحته در سال ۲۰۲۱ به فرماندهی یکی از گردان‌های قسام در مرکز غزه رسید. تخصص او در مهندسی نظامی و استراتژی عملیات بود. الحته به دلیل توانایی‌اش در طراحی حملات پیچیده و استفاده از منابع محدود، در میان نیروهای حماس احترام زیادی داشت.
عبدالطیف القانوع: سخنگوی آرام اما قاطع
عبدالطیف القانوع (۱۹۷۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی دیگر از سخنگویان برجسته حماس بود که در رفح، جنوب غزه، به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته ارتباطات در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند و از همان دوران دانشجویی به فعالیت در رسانه‌های مقاومت پرداخت. القانوع در سال‌های بعد به یکی از چهره‌های رسانه‌ای حماس تبدیل شد.
او در دهه ۲۰۱۰ به‌عنوان سخنگوی رسمی حماس منصوب شد و در زمان درگیری‌های بزرگ، مانند جنگ ۲۰۱۴ و حملات ۲۰۲۳، مواضع این گروه را به رسانه‌ها اعلام می‌کرد. القانوع به دلیل لحن آرام اما قاطعش در برابر دوربین‌ها شناخته می‌شد و اغلب در پاسخ به حملات اسرائیل، پیام‌های مقاومت را منتقل می‌کرد.
تخصص القانوع در مدیریت تصویر عمومی حماس بود. او با مهارت در روابط عمومی، توانست توجه رسانه‌های عربی و بین‌المللی را به مسائل غزه جلب کند.
محمود ابو وطفه: فرمانده‌ای از نسل جدید
محمود ابو وطفه (۱۹۸۵ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان جوان گردان‌های قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه الاقصی غزه به پایان رساند و از دانش خود برای توسعه سامانه‌های ارتباطی نظامی حماس استفاده کرد. ابو وطفه در اوایل دهه ۲۰۱۰ به حماس پیوست و به‌سرعت در رده‌های نظامی بالا رفت.
او در سال ۲۰۲۰ به فرماندهی یکی از یگان‌های قسام در شمال غزه منصوب شد و در عملیات دفاعی و تهاجمی علیه اسرائیل نقش داشت. ابو وطفه به دلیل جوانی و انرژی‌اش، به‌عنوان یکی از رهبران نسل جدید حماس شناخته می‌شد که ترکیبی از فناوری و شجاعت را به میدان نبرد می‌آورد. تخصص او در فناوری نظامی و رهبری میدانی بود.
یاسر حرب: مغز متفکر تونل‌ها
یاسر حرب (۱۹۷۸ – مارس ۲۰۲۵) یکی از مهندسان ارشد حماس بود که در دیرالبلح متولد شد. او در دانشگاه الازهر غزه در رشته مهندسی عمران تحصیل کرد و تخصص خود را در طراحی تونل‌های زیرزمینی به کار گرفت. حرب در دهه ۲۰۰۰ به حماس پیوست و به یکی از اعضای کلیدی گردان‌های قسام تبدیل شد.
او در توسعه شبکه گسترده تونل‌های غزه، که برای ذخیره تسلیحات و عملیات مخفی استفاده می‌شد، نقش اساسی داشت. حرب همچنین در آموزش نیروهای حماس برای استفاده از این تونل‌ها مشارکت داشت و به دلیل دقت و خلاقیتش در مهندسی نظامی شهرت یافت. تخصص او در مهندسی سازه و عملیات مخفی در غزه بود.
محمد الجماسی: فرمانده خط مقدم
محمد الجماسی (۱۹۷۲ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان میدانی گردان‌های قسام بود که در غزه متولد شد. او تحصیلات خود را در رشته تاریخ در دانشگاه اسلامی غزه به پایان رساند، اما به‌جای فعالیت آکادمیک، مسیر نظامی را انتخاب کرد. الجماسی در دهه ۱۹۹۰ به حماس پیوست و در عملیات متعددی علیه اسرائیل شرکت کرد.
او در سال ۲۰۱۴ به فرماندهی یکی از گردان‌های قسام در شرق غزه منصوب شد و در درگیری‌های بعدی، از جمله حملات ۲۰۲۳، نقش داشت. الجماسی به دلیل شجاعتش در خط مقدم و توانایی در رهبری نیروها در شرایط سخت شناخته می‌شد. تخصص او در فرماندهی میدانی و تاکتیک‌های جنگی بود.
بهجت ابوسلطان: جنگجوی ناشناخته اما مؤثر
بهجت ابوسلطان (۱۹۸۰ – مارس ۲۰۲۵) یکی از فرماندهان کمتر شناخته‌شده گردان‌های قسام بود که در رفح متولد شد. اطلاعات کمی درباره تحصیلات او در دسترس است، اما گفته می‌شود او در رشته مهندسی در یکی از دانشگاه‌های غزه تحصیل کرده بود. ابوسلطان در دهه ۲۰۱۰ به حماس پیوست و در یگان‌های عملیاتی فعالیت کرد.
او در سال ۲۰۲۱ به فرماندهی یک واحد کوچک در جنوب غزه رسید و در عملیات دفاعی و تهاجمی علیه اسرائیل مشارکت داشت. ابوسلطان به دلیل فعالیت مخفیانه‌اش کمتر در رسانه‌ها ظاهر می‌شد، اما در میان نیروهای حماس به‌عنوان جنگجویی شجاع و مؤثر شناخته می‌شد. به همین دلیل تخصص او در عملیات مخفی و تاکتیک‌های چریکی بود.
آیا حماس از ترورها ضربه خواهد خورد؟
کشته شدن این ۹ نفر در حملات اخیر اسرائیل به غزه، از عصام الدعلیس، سیاستمدار ارشد، تا بهجت ابوسلطان، جنگجوی ناشناخته، نشان‌دهنده تلاش اسرائیل برای تضعیف همزمان ساختار سیاسی و نظامی حماس است. این افراد، با تخصص‌هایی از مدیریت بحران و مهندسی نظامی گرفته تا رسانه و فرماندهی میدانی، ستون‌های اصلی این گروه بودند. حماس این حملات را «ترور هدفمند» خوانده و قول انتقام داده است، در حالی که اسرائیل مدعی است این عملیات‌ها برای «نابودی تهدیدات» ضروری بوده‌اند. آنچه مسلم است، این است که حماس با از دست دادن کادرهای اصلی خود، نفرات جایگزین را روی کار خواهد آورد تا بتواند سازمان تشکیلات نظامی و سیاسی خود را بازسازی کند.
۳۱۱۲۱۳
