به گزارش خبرنگار مهر، فناوری‌نانو در ایران با بیش از ۴۰۰ شرکت فعال، روندی رو به رشد را تجربه می‌کند. در حالی که ۱۵۶ شرکت در مراحل اولیه فروش قرار دارند، ۱۷۴ شرکت موفق شده‌اند ۵۱٪ از بازار را در اختیار بگیرند. هم‌زمان، ۱۱ شرکت پیشرو با فروش‌های میلیاردی نشان‌دهنده ظرفیت بالای این صنعت برای توسعه و رقابت در بازارهای جهانی هستند. بدیهی است که حمایت‌های بیشتر می‌تواند مسیر رشد شرکت‌های نوپا را هموارتر کند و رقابت‌پذیری آن‌ها را در بازارهای بین‌المللی تضمین کند.
بر اساس آمار مربوط به پایان سال ۱۴۰۲، ۴۳۸ شرکت فعال در این حوزه شناسایی شده‌اند که سهم آن‌ها از بازار به بیش از ۶۱۸ هزار میلیارد ریال می‌رسد. این گزارش به بررسی نحوه توزیع شرکت‌های فناوری نانو بر اساس حجم فروش آن‌ها می‌پردازد و سهم آن‌ها از کل بازار را تحلیل می‌کند.
۱. بررسی کلی وضعیت شرکت‌های نانو
بر اساس این نمودار، مجموعاً ۴۳۸ شرکت فعال در حوزه فناوری نانو شناسایی شده‌اند. این شرکت‌ها بر اساس میزان فروش به چهار دسته تقسیم شده‌اند:
شرکت‌هایی با فروش تا ۱۰ میلیارد تومان
شرکت‌هایی با فروش بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان
شرکت‌هایی با فروش بین ۱۰۰ تا ۱,۰۰۰ میلیارد تومان
شرکت‌هایی با فروش بالای ۱,۰۰۰ میلیارد تومان
این توزیع نشان می‌دهد که اکثر شرکت‌های نانو در دسته‌های پایین‌تر از نظر میزان فروش قرار دارند و تنها تعداد محدودی از آن‌ها توانسته‌اند به فروش‌های کلان دست یابند.
۲. شرکت‌های با فروش تا ۱۰ میلیارد تومان
این گروه شامل ۱۵۶ شرکت است که از نظر تعداد، بیشترین سهم را در بین چهار گروه دارد. با این حال، سهم آن‌ها از بازار تنها ۱۱٪ است. این نشان می‌دهد که بسیاری از شرکت‌های نانویی هنوز در مراحل ابتدایی رشد خود قرار دارند و نتوانسته‌اند به فروش‌های بالایی دست پیدا کنند.
دلایل اصلی این موضوع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نوپا بودن بسیاری از شرکت‌ها و نداشتن زیرساخت‌های لازم برای تولید و بازاریابی گسترده.
مشکلات تأمین مالی که مانع از مقیاس‌پذیری تولید می‌شود.
نیاز به تحقیقات بیشتر برای توسعه محصولاتی که بتوانند سهم بازار بیشتری را کسب کنند.
۳. شرکت‌های با فروش بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان
در این دسته ۱۷۴ شرکت قرار دارند که سهم آن‌ها از کل بازار ۵۱ درصد است. این آمار نشان می‌دهد که شرکت‌هایی که توانسته‌اند فروش خود را به بیش از ۱۰ میلیارد تومان برسانند، بخش قابل توجهی از بازار را در اختیار دارند.
شرکت‌های این گروه معمولاً دارای محصولات تجاری‌سازی شده و مشتریان ثابت هستند. در حوزه‌هایی فعالیت می‌کنند که تقاضای بالایی برای محصولات نانویی وجود دارد. به صادرات و توسعه بازارهای بین‌المللی نیز توجه کرده‌اند. این گروه می‌تواند پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به شرکت‌های با فروش بالاتر از ۱۰۰ میلیارد تومان داشته باشد، به شرط آن‌که سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسبی برای رشد داشته باشند.
۴. شرکت‌های با فروش بین ۱۰۰ تا ۱,۰۰۰ میلیارد تومان
۹۷ شرکت در این دسته قرار دارند که توانسته‌اند ۳۷٪ از کل بازار را در اختیار بگیرند. این شرکت‌ها نقش مهمی در توسعه صنعت نانو دارند. از ویژگی‌های مهم این گروه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: برندهای شناخته‌شده که توانسته‌اند سهم قابل توجهی از بازار داخلی را کسب کنند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای بهبود کیفیت و تنوع محصولات انجام داده‌اند. شبکه توزیع قوی دارند که باعث افزایش دسترسی محصولات به بازارهای مختلف می‌شود.
۵. شرکت‌های با فروش بالای ۱,۰۰۰ میلیارد تومان
تنها ۱۱ شرکت در این گروه قرار دارند، اما سهم آن‌ها از کل بازار قابل توجه است. این شرکت‌ها توانسته‌اند خود را به عنوان رهبران بازار معرفی کنند و محصولات آن‌ها به صورت گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های بارز این گروه شامل: صادرات گسترده و حضور در بازارهای بین‌المللی؛ همکاری با صنایع بزرگ برای توسعه محصولات نانویی خاص؛ دسترسی به سرمایه‌های کلان که امکان توسعه زیرساخت‌های تولیدی را فراهم کرده است.
۶. تحلیل روندها و آینده بازار نانو ایران
تحلیل این نمودار نشان می‌دهد که اکثر شرکت‌های نانویی هنوز در مراحل رشد اولیه قرار دارند، این شرکت‌ها پتانسیل رشد بسیار زیادی داشته و در صورت حمایت می‌توانند نقش‌آفرینی در بازارهای بین‌المللی داشت باشند. در همین شرایط کنونی نیز این شرکت‌ها توانسته‌اند در کنار هم سهم بالایی از بازار را به دست آورند. به نظر می‌رسد تمرکز بازار در دست تعداد محدودی از شرکت‌های بزرگ است؛ شرکت‌های با فروش بالا، سهم اصلی بازار را در اختیار دارند و رقابت برای ورود به این سطح دشوار است. امکان رشد برای شرکت‌های متوسط وجود دارد، شرکت‌هایی که در دسته ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان فروش دارند، پتانسیل بالایی برای رشد و ورود به دسته‌های بالاتر دارند. لزوم حمایت از شرکت‌های کوچک کاملاً احساس می‌شود، شرکت‌های نوپا برای رشد به حمایت‌های مالی، آموزشی و زیرساختی نیاز دارند تا بتوانند محصولات خود را تجاری‌سازی کنند.
بررسی این داده‌ها نشان می‌دهد که صنعت فناوری نانو در کشور به سرعت در حال رشد است، اما هنوز سهم اصلی بازار در اختیار تعداد محدودی از شرکت‌های بزرگ قرار دارد. شرکت‌های کوچک و متوسط با چالش‌هایی مانند کمبود سرمایه، مشکلات تولید و بازاریابی مواجه هستند که مانع از رشد سریع آن‌ها می‌شود.
برای تسریع رشد این صنعت، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، حمایت از استارت‌آپ‌های نانویی و تسهیل فرآیندهای صادراتی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. با برنامه‌ریزی صحیح، انتظار می‌رود که در سال‌های آینده تعداد بیشتری از شرکت‌های نانویی بتوانند به سطوح بالاتر فروش دست یابند و سهم خود را در بازار افزایش دهند.
