فریدون برکشلی، رئیس مرکز مطالعات انرژی وین در گفتگو با خبرنگار تابناک درباره اوضاع بازار نفت پس از سیاست های جدیدا قتصادی ترامپ، با اشاره به اینکه بیشتر تحلیلگران بازار جهانی نفت متفق القول بودند که ۲۰۲۴ میلادی سال سختی بود، گفت: با این وجود تحلیلگران صاحب نام هم بیشترین تعداد تحلیل‌های اشتباه را در کارنامه حرفه‌ای خود ثبت کردند.

وی ادامه داد: بازار نفت تنها در همین فصلی که گذشت، به اندازه تمام چهار فصل ۲۰۲۴ میلادی، دچار تحلیل‌های اشتباه شد. این شرایط مرا به یاد جمله معروفی از زکی یمانی، وزیر انرژی اسبق عربستان انداخت که هیچ تحلیلگر خردمندی بازار نفت را پیش بینی نمی‌کند، خصوصا در ارتباط با قیمت. علت اینکه بحث را با این مقدمه شروع کردم، این است که در همین سه ماهه اول سال، رفتار بازار خیلی همه را غافلگیر کرد.

تقاضای روزانه نفت چقدر است؟

این کارشناس ارشد بین الملل بازار نفت با بیان اینکه در تحلیل‌های سه ماهه اول ۲۰۲۵، عمده نگاه‌ها متوجه طرف تقاضاست، اظهار داشت: در طرف عرضه، اوپک پلاس، مدیریت خوبی را داشته و کارنامه قابل قبولی از مدیریت عرضه، از خود به ثبت رسانده است. اما در طرف تقاضا، تناقض زیادی وجود دارد. برآورد تقاضای جهانی نفت که توسط دبیرخانه اوپک در وین منتشر می‌شود، نزدیک به ۱/۶ میلیون بشکه در روز، از رقم پیش بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی در پاریس، بالاتر بود.

به گفته برکشلی، این ارقام از سوی دو طرف در پایان هر فصل تا حدی اصلاح شد، اما در نهایت رقم واقعی تقاضای جهانی نفت، از سوی دبیرخانه اوپک، بیشتر از واقعیات کف بازار بود. سال ۲۰۲۴، تقاضای جهانی نفت تنها ۸۵۰ هزار بشکه در روز افزایش داشت. دبیر خانه اوپک رقم تقاضا را تقریبا دو برابر محاسبه کرده بود.

چین، همچنان بازیگر نقش اول 

رئیس مرکز مطالعات انرژی وین افزود: وقتی صحبت از تقاضای جهانی نفت می‌کنیم، همه نگاه‌ها متوجه چین است. این کشور کانون اصلی رشد تقاضای جهانی نفت است. اما از دوران کرونا و قرنطینه طولانی، چین ارقام واردات و مصرف خود را با تاخیر و گاه متناقض منتشر می‌کند؛ بنابراین بازار و تحلیلگران، غالبا سردرگم هستند.

وی با اشاره به اینکه چین، تنها عامل اشفتگی در بازار جهانی نفت نیست، گفت: سیاست‌های متناقض ترامپ هم به آشفتگی دامن زده است. ترامپ تعدادی تعرفه روی واردات اتومبیل برقی از کانادا و مکزیک وضع کرد و قرار شد که سیلی از تعرفه بر واردات خودرو و اقلام گوناگون دیگری را جاری کند. اقداماتی غافل گیر کننده و طبق قوانین داخلی امریکا جملگی غیرقانونی. اعمال این سطح از تعرفه‌ها بدون تصویب کنگره و براساس فرمان اجرایی، بی سابقه است.

فرامین ترامپ چقدر اجرایی است؟/شمشیر آمریکا 

به گفته این کارشناس ارشد بین الملل بازار نفت، ترامپ در این هفتاد و چند روز حدود سه هزار فرمان اجرایی صادر کرده که اگر کنگره بخواهد برای تصویب آنها شروع به کار کند، باید سال‌های متمادی وقت بگذارند. عمده این تعرفه‌ها هم غیر از چین، علیه متحدان دیرینه امریکاست. چنانچه متحدان امریکا و چین هم تلافی کنند و متقابلا بر واردات از امریکا، تعرفه وضع کنند، اقتصاد جهانی با رکودی دامنه دار مواجه خواهد شد که تقاضای جهانی نفت را به شدت کاهش می‌دهد. 

وی توضیح داد: در روز‌های اخیر و در آستانه دو تصمیم مهم، یکی از سوی اوپک پلاس برای اندک افزایش عرضه نفت با لغو کاهش‌های داوطلبانه و تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه، قیمت جهانی نفت، با افزایشی نزدیک به ۴/۷ دلار در بشکه، ناظران بازار را متحیر کرد. البته این افزایش، کم دوام بود، اما هشدار دهنده.

سرنوشت نفت قزاق ها در ابهام

برکشلی با تاکید بر اینکه آنچه که بازار نسبت به آن، توجه کمی داشت، تصمیم روسیه برای بستن دو ترمینال نفتی روی صادرات نفت قزاقستان بود، تصریح کرد: بخش عمده صادرات نفت قزاقستان از طریق بنادر روسیه بارگیری و صادر می‌شود. روسیه به بهانه تعمیرات، ترمینال‌ها را به مدت یک ماه تعطیل کرده است. قزاقستان، عضو متخلف اوپک پلاس است و به تعهدات خود عمل نکرده است. روسیه و عربستان در مورد ضرورت تنبیه قزاقستان هم داستان هستند. این اقدام روسیه، یک میلیون بشکه را از بازار حذف کرد.

ماه های پر التهاب پیش روی طلای سیاه

به گفته رئیس مرکز مطالعات انرژی وین، در این میان امریکا از تمدید شش ماهه قرارداد شورون با ونزوئلا هم خودداری کرد. اینجا هم نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه از عرضه جهانی نفت، کاسته می‌شود. البته تهدید‌ها و پاره‌ای اقدامات برای تشدید تحریم نفتی ایران هم، بی تاثیر نیست. با توجه به اینکه بخش اعظم نفت ایران به مقصد نهایی چین است، تشدید تحریم‌ها علیه ایران یعنی تحریم چین. از آنجا که چین با تهدید تعرفه‌ای امریکا مواجه است، رفتار چینی‌ها در مقابل این تحریم ها، زیر ذره بین ناظران بازار قرار دارد. با توجه به شرایط اقتصاد جهانی و صف بندی‌های تازه در نظام بین المللی، بازار جهانی نفت، ماه‌های پر التهابی را پیش رو خواهد داشت.