همشهری آنلاین- سحر جعفریان‌عصر: آن روز آنها ریشه‌های نهالِ انجیرِ سیاه‌رنگ را به قصدِ عشق و آگاهی در خاک فرو بردند و کمتر تصور می‌کردند سال‌ها بعد پای نهالِ قد کشیده و شاخ و برگ گسترانده‌یشان دانشجویان و دوستداران محیط‌زیست، مکرر وعده خواهند کرد به کتاب‌خوانی، برگزاری کلاس درس، برپایی کارگاه‌های آموزشی از حمامِ جنگل یا شینرین‌یوکو (به آغوش کشیدن درخت) تا قرارهای عاشقانه و سور و بساط‌چینی‌های عصرانه. نصرالله صفاییان و مریم شکری همان زوجِ عاشق و گیاه‌شناسند که ویدیوی «قصه درخت انجیر» شان این روزها بسیار دیده و پسندیده شده‌است.
یکی جوجه زعفرانی و یکی درختِ انجیر نشاندن
هم، آنها که از هیچ تعطیلی یک تا چند روزه برای رفتن به شهرهای شمالی کشور نمی‌گذرند و «جاده مسدود است» یا «جاده یک طرفه است» اصلا برایشان بازدارنده محسوب نمی‌شود و هم آنها که فقط گاهی هوای مرطوبِ دریا به سرشان می‌زند تا پیچ و خَم جاده را سوی شمالِ شلوغ چاک دهند، نام جنگل‌های هیرکانی و کاسپینی را بسیار شنیده‌اند و یا فراوان در آن، جوج‌های زعفرانی و چرب زده و قُل‌قُلِ قلیان راه انداخته‌اند...نصرالله صفاییان که حالا نامش از «مازو» ی پیرسال (در زبان طبری یعنی درخت موز دار، بلندترین درخت جنگل‌های هیرکانی، بلوط) هم بلندبالاتر است و به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه‌های معتبر نیز فعالیت‌های موثر دارد در مصاحبه‌ای گفته: «دامنِ جنگل‌های هیرکانی، پُرچین است.» چین‌داریش از گلستان در شرق و مازندران در میانه و گیلان در غرب و کمی هم در خاک کشور آذربایجان، پیداست.
کنار دریا، پای البرز، بعد از عصر یخبندان
قصه‌ای شنیدنی‌ست اینکه چرا این زوجِ گیاه‌شناس از میان صدها گونه و هزاران زیرگونه گیاهی، نهال انجیر را انتخاب کرده‌اند برای درخت نشاندنآن هم وسطِ جنگل‌های هیرکانی که از دیرباز پای رشته کوه‌های کشیده البرز سبز بوده و فقط کمی در عصر یخبندان از شدت برودت، بی‌بَر و کوچک شده‌است. صفاییان ابتدای قصه را چنین نَقل می‌کند: «یکی از روزهای بهمن‌ماه سال ۱۳۶۲ بود...حوالیِ تولدِ مریم‌خانم و نزدیکِ بهار...تصمیم گرفتیم اولین درخت میوه مزرعه گیاهانِ دارویی طبیعت را بکاریم. اولین؛ چون پیشتر از این درخت که حال سایه‌گسترست اینجا درختِ میوه‌ای نبوده...فقط گیاهان داروییِ منحصربه جنگل‌های هیرکانی.»
انجیرهای مقدس برای کتابخوان‌ها
سَرِاین قصه را حالا شکری دست می‌گیرد: «اینجا، روستای سِمِسکَنده‌عُلیای ساری‌ست؛ جایی که برای من و نصرالله یادآور خاطراتِ خاصی‌ست...درخت انجیر کاشتیم چون مقدس است به شفا، صحت، ثمر، زاد و رزق...قرار گذاشتیم تا از بارِ این درخت، همه بهره ببرند از میوه‌اش که انجیرهایی سیاه و پرگوشت و خوشمزه‌اند از سایه‌اش که سال‌هاست زیر آن دانشجویان، دوستداران طبیعت و حتی عاشقان، گِرد می‌شوند و دیدار می‌کنند.» پهنای سایه درخت انجیر که به وقت ظهرحسابی چشمگیر می‌شود، شکری چنین وصفش می‌کند: «به قدری سایه‌اش پهن است که بر سرِ جمعیت بیش از ۵۰ نفر گسترده می‌شد...همیشه هم نشستِ آموزشی و تخصصی نیست که افراد را سایه‌نشین درخت انجیر می‌کند. اغلب اوقات، زیر درخت انجیر سفره صبحانه یا بساط عصرانه باز می‌شود و گاهی هم جلسات کتاب‌خوانی برقرار است.»
به‌پا جنی نشی وقتِ دِیت‌های عاشقانه
تعدادِ پیام‌های ثبت شده زیر ویدیوی قصه درخت انجیر باغ هیرکانی پُرشمار است. یکی‌شان، متین از دانشجویانِ گیاه‌شناسی‌ست که طنازانه نوشته: «۴ سال دوره کارشناسی را زیر این درخت، درس‌فهم شدم از بس که وایبش (انرژی و حس و حال) خوب بوده و هست...البته هوا که تاریک می‌شد ترجیح می‌دادم وایبش را به دیگران ببخشم...چون ننجون می‌گفت شب‌ها زیر درخت انجیر و گردو نخواب که جنی می‌شی!» دیگری‌شان، بی‌نام، پیام گذاشته: «من و همسرجان از اهالی روستای سمسکنده هستیم...۲۷ سال پیش پای این درخت انجیر که شما کاشتید باهم قرار چای و چاشت می‌گذاشتیم...به قول نوه‌ام زیر درخت انجیر، دِیت داشتیم...»
پایین، لُژِ انسانی؛ بالا، لُژِ پرندگان
بسیاری از آنها که دهه‌ها پیش پیوسته در نشست‌های محیط‌زیستی زیر درخت انجیرِ هیرکانی حضور بهم می‌رساندند در این زمان جزو افراد شناخته شده‌اند؛ این را صفاییان با شوق شرح می‌دهد: «روزهایی که هوا معتدل بود، نشست‌های زیر درخت انجیر با جمعیت بیشتر از ۱۰۰ نفر برگزار می‌شد...جمعیتی که یا داعیه زمین و خاک و طبیعت دارند و یا بوم‌گردند و می‌آیند به دور درخت حلقه انرژی تشکیل می‌دهند.» شکری یادآور می‌شود: «این درخت سالی دو ماه بار می‌داد؛ مهر و آبان...دانه‌های انجیرش کام هم را شیرین می‌کرد از زیر درخت‌نشینان تا پرندگان که بالای درخت چرخ می‌زدند.» صفاییان میان جمله آخرِ شکری می‌آید: «بالا رستوران پرندگان بود که اتفاقا انجیرهای رسیده نصیب آنها می‌شد.»
