فرارو- بحث مذاکرات ایران و آمریکا که از سال ۱۴۰۳ و به ویژه با سرکار آمدن دولت چهاردهم بار‌ها مورد نقد و بررسی قرار گرفته بود، اکنون در سال ۱۴۰۴ نیز همچنان یک سوژه مهم در حوزه سیاست خارجی است و مذاکره یا عدم مذاکره ایران و آمریکا نیز موافقان و مخالفانی دارد.
به گزارش فرارو، دونالد ترامپ در پیامی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» تأکید کرده است که ایالات متحده قصد نابودی ایران را ندارد و گزارش‌های منتشرشده در این زمینه را «به شدت اغراق‌آمیز» خواند. او نوشت ترجیح می‌دهد یک توافقنامه صلح هسته‌ای معتبر با ایران امضا شود که به این کشور اجازه دهد به‌صورت مسالمت‌آمیز رشد و پیشرفت کند. ترامپ همچنین خواستار آغاز فوری مذاکرات برای این توافق شده و نوشته است که پس از امضای آن، «یک جشن بزرگ خاورمیانه‌ای» برگزار شود.
این اظهارات ترامپ در شرایطی مطرح می‌شود که او پیشتر اعلام کرده بود ایران آماده مذاکرات مستقیم است. این در حالی است که تیم سیاست خارجی ایران بر مذاکرات غیرمستقیم تاکید کرده‌اند. «فریدون مجلسی»، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل و «جبار کوچکی نژاد»، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با فرارو به پرسش‌هایی در خصوص مذاکره مستقیم و غیر مستقیم با آمریکا پاسخ داده و دیدگاه‌های خود را در این خصوص، مطرح کرده‌اند:
فریدون مجلسی به فرارو گفت: «اساسا چیزی به عنوان مذاکره غیرمستقیم به چه معناست؟ مذاکره یعنی طرفین پشت یک میز می‌نشینند و صحبت می‌کنند و به نتیجه می‌رسند. این روش که طرفین بخواهند بدون حضور مستقیم درباره یک موضوع مهم به نتیجه برسند، منطقی نیست. ما در موقعیت بسیار حساسی قرار داریم و در این موقعیت حساس به مذاکره مستقیم نیاز داریم. ما نمی‌توانیم این واقعیت را نادیده بگیریم که تا زمانی که موقعیت خود را در دنیا تثبیت نکرده و توسعه ندهیم، نمی‌توانیم درون مرز‌های کشور نیز به سمت توسعه حرکت کنیم. اشخاصی که درکی از شرایط موجود سیاست خارجی کشور ندارند، بر طبل عدم مذاکره می‌کوبند و حتی از شرایطی که رهبری برای مذاکره عادلانه و پایدار تعیین کرده‌اند، فراتر می‌روند و می‌گویند اصلا نیازی به مذاکره نیست. آیا این‌ها، بعدها مسئولیت سخنان خود را می‌پذیرند؟»
وی در خصوص فشار‌های ترامپ بر ایران برای اعمال مذاکره مستقیم با ایران گفت: «هم اکنون نیز ایران تحت فشار است و امتیازات زیادی را داده یا از دست داده است. صد‌ها میلیارد دلار کشور در جریان این وضعیت از بین رفته است. آیا بسته شدن مسیر‌های تجاری ایران، مشکلات ناشی از تحریم‌ها و مشکلات در فروش نفت، به ایران خسارت وارد نکرده است؟ حتی بخشی از درگیری‌های منطقه‌ای و درگیری‌ها با شبه نظامیان منطقه‌ای که از سوی آمریکا و اسرائیل، طی ماه‌های اخیر رخ داد، با هدف ضربه زدن به ایران انجام شد. همه این‌ها چه تاثیری بر وضعیت مردم ما داشت؟ مگر نه این که ناپایداری سیاست خارجی و تنش‌های این حوزه بر اقتصاد کشور تاثیر دارد؛ تا جایی که قیمت دلار به ۱۰۰ هزار تومان رسیده است؟ افکار عمومی نیز به سمت تسریع مذاکره و حرکت به سمت مذاکره مستقیم گرایش دارد. علت نوع واکنش مردم نسبت به آخرین انتخابات ریاست جمهوری در کشور نیز کاملا مشخص بود. مردم به آقای پزشکیان رأی دادند با این امید که گشایشی در حوزه‌های اقتصادی و سیاست خارجی تجربه کنند. مردم رأی دادند که با افکار آنهایی که می‌گفتند نیازی به روابط خارجی نداریم و مردم می‌توانند با لنگ پوشیدن و خوردن یک تکه نان به مبارزه ادامه دهند، مخالفت کنند. مردم ما به دنبال آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی هستند و تمایلی به درگیری با دیگر کشور‌های جهان ندارند.»
این دیپلمات پیشین ایران در ادامه گفت: «از دید من مذاکره غیرمستقیم اصلا اسم اشتباهی است. چیزی به نام مذاکره غیرمستقیم نداریم. این نوع دیپلماسی را باید «چانه زنی» نام بگذاریم. ما اکنون نیاز به مذاکره مستقیم داریم؛ نه چانه زنی و وقت هدر دادن. برخی تندرو‌ها اصلا متوجه تبعات انزوا، عدم مذاکره یا حصارکشی در روابط نیستند. باید به این نکته توجه کنیم که در جهان دیپلماسی، برقراری ارتباط یا عدم ارتباط با دیگر کشورها، مراحلی دارد. در گام نخست، کشوری که با کشور دوم به مشکل برخورد کرده به تذکر نرم دیپلماتیک اکتفا می‌کند، گام دوم اخطار جدی است. گام سوم، هشدار دادن درباره تبعات بی توجهی‌های سیاسی است و در گام چهارم، تهدید‌ها آغاز می‌شود. ولی وقتی تهدید‌ها به جایی نرسد و روابط به سمت خطرناک حرکت کند، در گام پنجم اولتیماتوم‌هایی از جمله اعلان جنگ و گزینه نظامی روی میز قرار می‌گیرد. چرا ما باید خود را در معرض چنین وضعیتی قرار دهیم؟ چرا صورت مسئله را پاک کرده یا نادیده می‌گیریم؟ حل صورت مسئله، به حل مشکلات کشور، کمک زیادی می‌کند.»
وی افزود: «مسئله این است که با دست خودمان، نباید کشور را در موضع ضعف کامل و تهدید شوندگی قرار دهیم. اگر می‌خواهیم تهدید نشویم یا تحت فشار قرار نگیریم، باید مذاکره کنیم. مذاکره به معنای تسلیم نیست؛ بلکه به معنای رو به رو شدن با کشور مقابل و دستیابی به فرصت‌ها و کاهش یا به حداقل رساندن تهدید‌ها است. چرا برای تصمیم گیری در این زمینه تا این حد تعلل می‌کنیم؟ آیا منتظریم که اوضاع سیاسی کشور پیچیده‌تر شود و خطر جنگ تشدید شود؟ با اتکا به همه این دلایل است که معتقدم اکنون زمان مذاکره مستقیم و رو به رو شدن با مشکلی است که مدت هاست در انتظار حل شدن مانده است.»
جبار کوچکی نژاد به فرارو گفت: «در رابطه با بحث آمریکا به عنوان رأس دنیای غرب و مذاکره با این کشور، مذاکرات مُدام انجام می‌شود؛ قبلا هم انجام شده و باز هم انجام می‌شود. به جز رژیم صهیونیستی که رژیم غیرقانونی اسرائیل هم نامیده می‌شود، ما با سایر کشور‌های جهان باب گفت‌و‌گو را باز گذاشته‌ایم. ما هیچ مانعی نداریم؛ اما این که روش‌های مذاکرات، قالب مذاکرات یا خواست‌های مذاکرات چه باشد، نکاتی است که مقام معظم رهبری تعیین می‌کنند. وقتی مقام معظم رهبری می‌گویند: «مذاکره مستقیم، نه.» این گفته ایشان یک حکم شرعی و یک حکم حکومتی است. ما مذاکره مستقیم نداریم. بلکه می‌توانند غیرمستقیم بیایند و صحبت‌های خود را مطرح کنند. ترامپ تهدید‌های زیادی علیه ایران مطرح کرده است، اما در بسیاری از موارد این تهدید‌ها اثرگذار نشد و علیرغم این که ادعا شد مسئولان از این تهدید‌ها احساس نگرانی خواهند کرد، اما دیدیم که اینطور نشد و مسئولان مشغول انجام وظایف خود هستند.»
وی افزود: «اگر قرار باشد مذاکرات مستقیم در دستور کار قرار گیرد، باید مراحلی طی شده و به تایید رهبری برسد. درواقع باید شورای امنیت ملی به عنوان نهادی تصمیم گیر در حوزه‌های امنیتی و سیاسی، چنین پیشنهادی مطرح کند و سپس مقام معظم رهبری مورد تایید قرار دهند؛ در غیر این صورت سخن و فرمان فعلی رهبری یعنی عدم مذاکره مستقیم ملاک است. اما یک نکته مهم درباره مذاکرات این است که باید همانطور که در میدان فرماندهان نظامی و انتظامی ما ایستادگی می‌کنند و مانور‌های سنگین و مشترکی با چین و روسیه در عمان و خلیج فارس انجام داده و اقتدار خود را به نمایش گذاشتند، در مذاکرات نیز محکم بایستیم و اجازه ندهیم دشمن به حقوق ما تعرض کند. همین رفتار، مانع از این می‌شود که دشمن به خود اجازه دهد بحث درگیری نظامی را مطرح کند.»
این نماینده اصولگرای مجلس در ادامه گفت: «نباید فراموش کنیم که دشمن، دشمن است. ایالات متحده دشمن ۴۶ ساله ما است. حتی قبل از انقلاب هم، آمریکا نسبت به مردم ما خصومت داشت؛ اما حکومت با آمریکا سازش داشت. به هر حال آمریکا یک دشمن کارآزموده است که رسانه‌های جمعی، تحریم ها، جنگ مستقیم، تعرفه‌ها و ... را در دست دارد و بار‌ها هم از این ابزار‌ها علیه کشور‌های مختلف استفاده کرده است. در نتیجه باید دقت بسیار روی پیشنهادات ترامپ انجام شود. آمریکا به هیچ کشوری برای اصلاحات و بازسازی نرفته و هر کجا که رفته تخریب و کشتار به جا گذاشته است. ترامپ هم به دنبال تاراج است نه عمران و آبادانی. آن‌ها که در تیم مذاکره حضور دارند، باید دقت کنند. مردم آنهایی را که بخواهند دستاورد‌های ملت را معامله کنند، نمی‌بخشند. ما گزینه مذاکره غیرمستقیم را داریم؛ به شرط آن که هزینه بیش از حد ندهیم.»
