دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در برنامه انتخاباتی خود از جمله تصمیم‌هایش برای تقویت اقتصاد آمریکا را اعمال تعرفه‌های جدید و فشرده بر کالاهای وارداتی به کشورش اعلام کرده بود.

بالاخره صبح روز پنجشنبه گذشته، سوم آوریل(چهاردهم فروردین)، جهان با تصمیم ترامپ مبنی بر وضع تعرفه‌های گمرکی جدید از خواب بیدار شد.

ارزش این تعرفه‌ها بسته به نوع کالای وارداتی و کشور مبدأ متفاوت بود، اما در مجموع همه آنها بیش از ۱۰ درصد بوده است به‌طوری که با اجرایی‌شدن آن از همان روز، بلافاصله سهام شرکت‌های غول‌پیکر آمریکایی شروع به سقوط آزاد و کاهش کرد.

این کاهش ارزش سهام تقریباً همه شرکت‌های آمریکایی را شامل می‌شود، اما بیشترین ضرر را شرکت‌های فناوری متحمل شدند که مجموع زیان آنها از حدود یک تریلیون دلار فراتر رفته است. در خط مقدم این شرکت‌ها، اپل قرار داشت که وحشتناک‌ترین ضرر را از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ متحمل شده، زیرا یک‌شبه بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار از دست داد.

تیر تعرفه‌ها به ۱۸۵ کشور جهان

در ابتدا و در جریان مبارزات انتخاباتی ترامپ، تعرفه‌های جدید وی محدود به محصولات وارداتی از چین به آمریکا بود، اما به‌تدریج، این فهرست به همه کشورهای اطراف ایالات متحده و همچنین کشورهای اروپایی و هر کشوری که روابط تجاری مستقیم با آمریکا دارد، گسترش یافت.

بر اساس آنچه در نیویورک پست منتشر شده، عوارض ترامپ بر کالاهای وارداتی از چین به ۵۴ درصد، ۲۶ درصد برای محصولات هندی و ۴۶ درصد برای کالاهای ویتنامی رسیده است و درحالی‌که این عوارض شامل بسیاری از کشورهای دیگر می شود، این سه کشور دلیل اصلی زیان بیش از ۳۰۰ میلیارددلاری اپل یا ۹ درصد از ارزش کل سهام اپل بوده‌اند.

اگرچه اپل با گروهی از محصولات فنی منحصربه‌فرد خود در خط مقدم تولیدکنندگان آمریکایی قرار دارد، اما مدیریت، عملیات نرم‌افزاری و سیستم‌ها و طراحی محصول این شرکت تنها در آمریکا انجام می‌شود و این شرکت برای ساخت گوشی‌ها و محصولات خود به‌طورکلی به گروهی از کارخانه‌های مختلف در سراسر جهان متکی است.

باتوجه‌به نابسامانی‌های اقتصادی مختلف بین ایالات متحده و چین، اپل در تلاش بوده است به کارخانه‌های دیگر در کشورهای دوست منتقل شود، مانند کارخانه‌های جدید هندی این شرکت که سال گذشته بیش از ۱۲.۵ میلیون آیفون تولید کرد و برنامه‌ریزی کرده که این میزان تولید تا پایان سال ۲۰۲۵ به دوبرابر افزایش یابد و همچنین کارخانه‌های دیگری که درگیر تولید قطعات لازم برای گوشی هستند، مانند ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ویتنام که مشمول تعرفه‌های ترامپ شده‌اند و مطمئناً موجب افزایش قیمت آیفون در سال‌های آینده خواهد شد.

این تنها اپل نبوده که از سیاست‌های ترامپ متضرر شده به طوری که پس از آن شرکت انویدیا ۷.۸ درصد از ارزش کل بازار خود را از دست داد یا معادل تقریباً ۲۱۰ میلیارد دلار و آمازون نیز ۱۸۷ میلیارد دلار یا معادل ۹ درصد از ارزش کل بازار خود را از دست داد و شرکت متا نیز به همین میزان ضرر کرد.

همه این شرکت‌ها به دلیل ترس از تعرفه‌های جدید و عملکرد شرکت‌ها در بازارهای آمریکا، درصد زیادی از ارزش خود را از دست دادند و درحالی‌که اتکای این شرکت‌ها به تولید خارج از ایالات متحده در مقایسه با اپل ناچیز است، اما ضرر آنها کمتر از اپل نبود.

علی‌رغم موقعیت نزدیک ایلان ماسک به دولت ایالات متحده و به‌ویژه دونالد ترامپ، تسلا خوش‌شانس تر از دیگران نبود، زیرا این شرکت نیز پس از اعلام تعرفه‎های جدید، ۱۱ میلیارد دلار ضرر کرد، چیزی که ادامه مجموعه زیان‌هایی است که تسلا از زمان روی کار آمدن ترامپ به ریاست‌جمهوری و ورود ماسک به کاخ سفید متحمل شده است.

زیان بازار سهام آمریکا نیز به تمام تولیدکنندگانی که برای ساخت محصولات خود به کارخانه‌های خارجی متکی هستند، کشیده شده است. تخمین زده می‌شود که بازار سهام جهانی بیش از ۲ تریلیون دلار در شاخص استانداردند پورز ۵۰۰ ازدست‌داده باشد چیزی که کارشناسان آن را احیای رکود بزرگی می‌دانند که در سال ۱۹۲۰ رخ داد.

جدای از تأثیر اقتصادی گسترده این تعرفه‌ها و زیان‌هایی که تقریباً همه شرکت‌های آمریکایی را متأثر کرده، دولت ترامپ توانست در عرض چند ماه با همه کشورهای جهان خصومت ایجاد کند، زیرا اکثر کشورهای جهان هزینه‌های مشابهی را بر کالاهای وارداتی از ایالات متحده اعمال کردند که شبیه به بسته‌شدن کامل بازارهای آمریکا با تنگ گردن هم‌زمان حلقه واردات و صادرات است.

دوره جدید ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با طیف گسترده‌ای از نگرانی‌ها همراه شده، از جمله نگرانی در مورد روابط نزدیک ترامپ با شرکت‌های فناوری و رهبران آنها، به‌خصوص که ترامپ بارها از جمله در مراسم تحلیف به این نزدیکی در روابط فیمابین اذعان کرده بود.

تمامی شرکت‌های فناوری که به دلیل تعرفه‌های دولت امریکا زیان‌دیده‌اند به مراسم تحلیف کمک کرده بودند و رؤسای آنها نیز در ردیف اول حاضران این مراسم حضور داشتند. این علاوه بر جلسات غیرعلنی است که بین ترامپ و همه شرکت‌های فناوری صورت گرفت که منجر به مجموعه‌ای از تغییرات در سیاست این شرکت‌ها شد، مانند تغییر نام «خلیج مکزیک» به «خلیج آمریکایی» و تغییر سازوکار نظارت بر محتوا توسط متا منجر شد.

علی‌رغم این رابطه نزدیک بین ترامپ و شرکت‌های فناوری، فیس‌بوک، گوگل و اپل پس از تصمیم‌گیری ترامپ درباره تعرفه‌های جدید، جزء بزرگ‌ترین بازندگان و خسارت‌دیدگان بوده‌اند اما مدیریت این شرکت‌ها در مورد موضعشان در قبال تعرفه‌های جدید و سازوکار انطباق با آن هیچ اظهارنظری نداشته‌اند.

حالا این سؤال مطرح می‌شود که آیا شرکت‌های فناوری برای تحت‌فشار قراردادن ترامپ در تغییر قانون تعرفه‌های جدید و حذف یا کاهش تعرفه بر برخی از محصولات مداخله خواهند کرد؟ یا اینکه این موج تعرفه‌ها به قوت خود باقی خواهد ماند که نشان‌دهنده تداوم رکود در بازارهای آمریکاست؟