سایه‌روشن تاریخ؛ جزئیات آیین سلام در عصر قاجار

فرارو یکشنبه 17 فروردین 1404 - 14:21
هر ساله در دربار قاجار به مناسبت‏های مختلف، مراسم سلام خاص (که در آن شاهزادگان و صاحب‏منصبان حضور داشتند) و مراسم سلام عام (که به طور عموم برگزار می‏شد) انجام می شد. این گونه سلامها در هر عصر و زمانی شرایط خود را داشته است. در دوران سی و هشت ساله سلطنت فتحعلی‏شاه، اگر فصل و هوا مناسب و شاه در تهران بود، این مراسم در ایوان تخت مرمر برگزار می‏گردید. که تشریفاتی بسیار مفصل و متنوع داشت. در این مراسم شاه بر تخت مرمر جلوس می‏نمود و از ضروریات این جلوس بر سر گذاشتن تاج کیانی, بستن بازوبندهای «دریای نور» و «تاجماه» و آویختن حمایل‏های مروارید درشت و بستن کمربند شرابه‏دار سلطنتی, شمشیر و خنجر جواهرنشان و در دست گرفتن گُرز مرصع بود. سایر وصله‏های مرصع و جواهرنشان سلطنتی را بدست پسرها و جهانگیرخان گرجی و ابراهیم‏خان گرجی، دامادهای شاه، می‏دادند. سپر مرصع نیز مخصوص سپهدار بود که در دست می‏گرفت و همه اینها بطور نیم دایره در دور تخت شاه در جای مخصوص خود می‏ایستادند.

فرارو- مراسم «سلام» در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار یکی از آیین‌های رسمی و باشکوه دربار بود که در مناسبت‌های خاصی مانند عید نوروز، عید غدیر، میلاد پیامبر، یا تولد شاه و ولیعهد برگزار می‌شد.

به گزارش فرارو؛ این مراسم معمولاً در کاخ گلستان، به‌ویژه در تالار سلام یا ایوان تخت مرمر برگزار می‌گردید و صحنه‌ای از ساختار سلسله‌مراتبی قدرت، آیین پادشاهی و جلوه‌های تزئینی قاجاری بود.

صحن جلویی کاخ گلستان، مراسم سلام، عکس: آنتوان سوروگین

صحن جلویی کاخ گلستان، مراسم سلام، عکس: آنتوان سوروگین

توصیف مراسم سلام در کاخ گلستان

  1. مکان برگزاری:
    تالارهای اصلی کاخ گلستان، معمولاً تالار سلام، تالار آینه، یا ایوان تخت مرمر، آراسته با فرش‌های نفیس، چلچراغ‌های عظیم بلورین و تابلوهای نقاشی اروپایی بودند.

  2. آراستگی درباریان:
    در مراسم، مقامات بلندپایه و صاحب‌منصبان نظامی، علما، سفرای خارجی و خانواده سلطنتی به ترتیب مقام و رده اجتماعی، صف می‌کشیدند.
    در تصویر بالا هم این ترتیب رعایت شده: ردیف اول با افراد ملبس به ردای بلند رسمی و کلاه قاجاری، نظامیان در کنار شاهزاده‌ها، و در انتهای جمع، درباریان و رجال قرار دارند.

  3. لباس‌ها و نشانه‌ها:

    • نظامیان با لباس‌های فرم سفید با سردوشی و مدال‌ها

    • شاهزادگان و رجال حکومتی با کمربند زرین، نشان‌های افتخار و چکمه‌های رسمی

    • علما با عمامه و عبا

    • برخی با سینی‌هایی در دست که معمولاً حاوی هدایای سنتی، میوه، گل یا پیشکش بودند

  4. آیین سلام: با ورود شاه، همه می‌ایستادند. سپس، یک به یک افراد، جلو آمده و تعظیم کرده یا دست بر سینه، ادای احترام می‌کردند. شاه بر تخت مرمر یا روی صندلی سلطنتی نشسته بود و گاه پاسخ سلام می‌داد یا هدیه می‌پذیرفت.

  5. موسیقی نظامی: گاهی، در کنار مراسم رسمی، گروه موزیک سلطنتی با سازهای غربی مانند ترومپت و درام، مارش نظامی می‌نواختند.

  6. کارکرد سیاسی: مراسم سلام، علاوه بر جلوه‌ای از اقتدار سلطنت، بیعت‌گرفتن نمادین از رجال کشور، و نمایش وفاداری طبقات مختلف به شاه محسوب می‌شد.

منبع خبر "فرارو" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.