به گزارش خبرنگار مهر، همایش «بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در جهان معاصر» با همکاری انجمن آثار و مفاخر کشور و با حضور دانشمندان، شاهنامه‌پژوهان، دانشجویان، هنرمندان و دوستداران شاهنامه فردوسی، از اقصی نقاط ایران، از ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت همزمان با بزرگداشت فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی، در دانشگاه فردوسی مشهد، آرامگاه حکیم فرزانه طوس و تهران برگزار می‌شود.
در این همایش تلاش می‌شود ابتدا سهم شاهنامه فردوسی را در تطور فرهنگ، تمدن، آئین‌ها و مکاتب فکری، در ایران تاریخی و معاصر تبیین کند و سپس تداوم نقش فرهنگی شاهنامه را در طول تاریخ، بر پایه متون حماسی فارسی (اعم از حماسه‌های ملی، تاریخی، دینی و حماسه‌های عامیانه) و نسبت انواع هنرها (معماری، موسیقی، نقاشی، خوشنویسی، هنرهای تجسمی، سینما و نمایش) را با جایگاه فرهنگی حماسه محل مداقۀ پژوهشگران قرار دهد.
مقالات برگزیده، پس از برگزاری همایش، در مجموعه مقالات همایش به چاپ خواهد رسید و ضمن دعوت از نویسندگان مقالات برای ایراد سخنرانی و ارائه دستاوردهای علمی خود و شرکت در جشنوارۀ فرهنگی و هنری مقارن با این ایام، مقالات برتر همایش که در فرایند داوری، امتیازهای لازم را کسب کرده باشند، در مجلات علمی- پژوهشی معتبر منتشر خواهند شد.
همچنین علاوه بر رونمایی چندین کتاب معتبر در این حوزه، از انتشار آثار مهم مرتبط با محور ویژۀ همایش که تأیید کمیته علمی و شورای سیاست‌گذاری همایش را به همراه داشته باشد، حمایت خواهد شد. همچنین، همایش پذیرای انتشار مقالات ترجمه، در حوزه مقالات مطالعات مرتبط با شاهنامه و ادبیات حماسی در جهان نیز خواهد بود که در این موارد، متن زبان اصلی مقاله نیز ارسال شود.
بررسی نقش شاهنامه فردوسی در تحولات فرهنگی- سیاسی و اجتماعی جامعۀ معاصر در ایران و جهان، تبیین دلایل رواج و تفاوت‌های ماهوی «فرهنگ حماسی» در جغرافیای فرهنگی ایران، آسیای میانه، صغیر، شبه‌قاره و خاورمیانه و تحلیل نقش خراسان- طوس و مشهد در رشد این فرهنگ، شاهنامه حماسی و تحلیل مظاهر هنر حماسی در فرهنگ معاصر، آسیب‌شناسی و نقد تحقیقات مستشرقین درباره حماسه‌سرایی در ایران، تحقیق در نقش شاهنامه در حوزه زبان‌های مختلف ایران و جهان اسلام از جمله اهداف این همایش به شمار می‌رود.
از دیگر اهداف این همایش می‌توان به «کاربردی‌سازی» شاهنامه و حماسه در فرهنگ عمومی بر پایه ابزار رسانه، تکنولوژی و جهان مجازی، تحلیل گفتمان‌های سیاسی در دو عصر پهلوی و انقلاب اسلامی، در خصوص نقش شاهنامه در تقابل یا تعامل ایران باستان و ایران پس از اسلام، تحلیل سهم انواع هنرهای معاصر، اعم از معماری، موسیقی، نقاشی، خوشنویسی، هنرهای تجسمی، سینما و نمایش، و بررسی نقش رسانه در ترویج مفاهیم شاهنامه، تشویق و ترغیب پژوهشگران به تحقیق در زمینه‌های مطالعات فرهنگی مرتبط با شاهنامه و گفتگو و تبادل نظر شاهنامه‌پژوهان در خصوص افزایش کارآیی اجتماعی- فرهنگی مطالعات دانشگاهی اشاره کرد.
محورهای این همایش شامل بررسی درباره تأثیرات شاهنامه فردوسی در تحولات فرهنگی و اجتماعی معاصر در ایران و جهان، بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در شکل گرفتن جلوۀ نوین هویت ملی از اواسط قاجار تا دوران حاضر و بررسی زمینه‌های تداوم کارکرد آن در تقویت وحدت ملی، بررسی جایگاه فرهنگی- تمدنی شاهنامه فردوسی در میان اقوام، خرده‌فرهنگ‌ها زبان‌ها و گویش‌های محلی ایرانی، پیشینه شاهنامه‌پژوهی در جهان و نقد نگاه مستشرقین به شاهنامه فردوسی در چند سده اخیر، شاهنامه و جهان امروز؛ بررسی ظرفیت‌های بین‌المللی حماسه‌های ایرانی در عصر ارتباطات و تعاملات بینافرهنگی، آسیب‌شناسی و تحلیل نسبت شاهنامه با رواج نژادگرایی افراطی از عصر مشروطه تا پهلوی و تداوم آن تا امروز، بررسی کارکردهای مختلف و زمینه‌های فرهنگی شناخت شاهنامه در جهان اسلام؛ به ویژه آسیای میانه، آسیای صغیر، شبه‌قاره هند و خاورمیانه، شاهنامه و راهکارهای تداوم و به روز کردن آن در جهان معاصر و راهکارهای اقتباس موفق آن در قلمرو هنر و رسانه، شاهنامه و حماسه و سیر هنر حماسی در سینما و تئاتر و موسیقی و انواع دیگر هنرها در جهان معاصر، جایگاه شاهنامه در عصر جهانی شدن فرهنگ و ارتباطات و اینترنت و نسبت آن با ادبیات دیجیتال، بازی‌های رایانه‌ای و هوش مصنوعی، نقالی و حماسه‌خوانی شفاهی و شیوه‌های روزآمدی سبک راویان در جهان معاصر برای عمومی کردن فرهنگ حماسی، تحلیل بافت مخاطب‌شناختی شاهنامه در دورۀ معاصر، شاهنامه و سیاست؛ بررسی تأثیرات شاهنامه در تعاملات سیاسی در سطح ملی و بین‌المللی، تحلیل زمینه‌های رواج حماسه‌سرایی به زبان فارسی در قلمرو خارج از ایران، شاهنامه و اقتباس، شاهنامه و هنر و ادبیات کودک و نوجوان است.
شاهنامه‌پژوهی، متن شناسی، روایت شناسی و تحلیل محتوا، شاهنامه فردوسی و فردوسی‌شناسی، شاهنامه فردوسی و مطالعات بلاغی، دستوری و زیبایی شناختی، شاهنامه‌پژوهی و ادبیات تطبیقی، شاهنامه‌پژوهی و مطالعات اساطیری، بررسی شاهنامه فردوسی با استفاده از نظریه‌ها و رویکردهای نقد ادبی، کشف و تحلیل جنبه‌های زبانی، ادبی و اساطیری در شاهنامه فردوسی، شاهنامه فردوسی، سبک‌شناسی و نقش آن در تطور گونه‌های ادب فارسی، شاهنامه فردوسی، ادبیات شفاهی و افسانه‌های کهن، ایجاد ارتباط متقابل و تلفیقی میان شاهنامه پژوهی و دانش‌های مختلف، ارتباط و تأثیرات و تأثّرات متقابل شاهنامه فردوسی با دیگر آثار حماسی فارسی و همچنین انواع دیگر ادب فارسی، شاهنامه‌پژوهی، آسیب‌ها، موانع، راهکارها و شاخه‌های مختلف، ارتباط سنت‌ها، جشن‌ها، سوگواره‌ها و آئین‌های کهن ملی و دینی با متون حماسی، زبان‌های باستانی و شاهنامه فردوسی، شیوه‌ها و سنت‌های روایتگری و نقالی شاهنامه فردوسی، شاهنامه فردوسی و ادبیات نمایشی، شاهنامه فردوسی و بازتاب‌های سیاسی و اجتماعی در طول تاریخ، بررسی تأثیرات شاهنامه فردوسی بر شاخه‌های گوناگون هنر و فرهنگ ایرانی، شاهنامه فردوسی و نسخه‌شناسی و تصحیح متون، ایران‌شناسی و شاهنامه فردوسی، شاهنامه فردوسی، هویت فرهنگی و ادبیات حماسی، تنوع جغرافیایی، پراکندگی‌های قومی و آثار حماسی، شاهنامه فردوسی و ادبیات معاصر، نقش شاهنامۀ فردوسی در وحدت ملی ایران و جایگاه آن در تبیین هویت تاریخی ملی و مذهبی ایرانیان، نقش شاهنامه فردوسی در رشد و بالندگی زبان فارسی، شاهنامه فردوسی و خرده فرهنگ‌ها، آیین‌ها، گویش‌ها و ادبیات بومی و اقلیمی ایران، شاهنامه فردوسی و زندگی اجتماعی امروز، جایگاه شاهنامه فردوسی در فراسوی مرزهای ایران، نسخه‌های خطی شاهنامه در موزه‌ها و گالری‌های جهان، تأثیر شاهنامه در طول تاریخ، بر شاخه‌های مختلف هنر ایرانی، چون: شعر، نگارگری، موسیقی، نمایش، پیکرتراشی، داستان‌نویسی، معرفی، متن‌شناسی، نسخه‌شناسی و تحلیل حماسه‌های ملی، دینی، ملی- دینی، و تاریخی و بررسی نسبت هر کدام از این چهار گونه با متن معیار حماسه ملی (شاهنامه فردوسی)، بررسی ظرفیت‌های مضمونی، زبانی، عاطفی و مؤلفه‌های سبکی حماسه‌های پس از شاهنامه و سایر مطالعات شاهنامه‌پژوهی و دیگر موضوعات مرتبط با شاهنامه و ادبیات و هنر حماسی از دیگر محورهای این همایش به شمار می‌رود.
