به گزارش همشهری‌آنلاین، نامگذاری سال‌جاری با عنوان سرمایه‌گذاری برای تولید، ضرورت حمایت از بخش مولد اقتصادی را دوچندان ساخته است. با این حال، در همین آغاز سال، کمبود برق موجب نگرانی تولیدکنندگان شده است.
در هفته جاری با اعلام خاموشی‌ها برای مشترکان خانگی، برای برخی صنایع هم هشدار مدیریت برق صادر شده است. برخی صنایع همچون کارخانجات سیمان از این هفته با کاهش تامین برق مواجه شده‌اند. این در حالی است که در سال‌های گذشته کاهش تامین برق صنایع از فصل تابستان شروع می‌شد.
درباره راهکارهای رفع این مشکل در تلویزیون همشهری پای سخنان تولیدکنندگان نشستیم.
روز گذشته آریا صادق‌نیت‌حقیقی، دبیرکل سندیکای صنایع آلومینیوم و سعید ترکمان‌دهنوی رئیس هیأت‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در برنامه میزگرد اقتصادی تلویزیون همشهری شرکت کردند و درباره راهکارهای رفع مشکلات برقی صنایع به ارائه نظرات خود پرداختند. مجری این برنامه نیز محمدحسین بابالو، کارشناس اقتصاد بود.
حقیقی:
ارائه اطلاعات غلط از سوی مسئولان
درباره وضعیت تامین انرژی صنایع، جواب امیدوارکننده‌ای نمی‌توان داد. شعار سال درواقع شعار امیدوارکننده‌ای است ولی عملکرد مسئولان این امیدواری را می‌گیرد.
صنایع فلزی خصوصا آلومینیوم وابستگی زیادی به برق دارند و از آلومینیوم به‌عنوان برق جامد یاد می‌شود؛ به‌خاطر اینکه اهمیت انرژی الکتریکی در تولید آلومینیوم غیرقابل انکار است. توسعه این صنعت در مکان‌هایی که دسترسی به انرژی فراوان و ارزان است هم به‌دلیل همین مسئله است.
در سال‌های گذشته این محدودیت‌ها را بیشتر داشتیم و تولیدمان چه در بالادست و چه در پایین‌دست به خطر افتاده است. چیزی که ما را نگران می‌کند ارائه اطلاعات غلط از سوی مسئولان است. وقتی که عالی‌ترین مقام وزارت نیرو اعلام می‌کند که سال۱۴۰۴ بحث ناترازی نخواهیم داشت، آدم را بیشتر نگران می‌کند. چون برای حل یک مسئله اول باید به آن مسئله اشراف داشته باشیم و آن را به درستی بشناسیم.
اما وقتی که صورت‌مسئله را پاک می‌کنیم فعالان حوزه نگران می‌شوند که پس قرار نیست اقدامی در جهت رفع آن صورت بگیرد.
الان داریم می‌بینیم که قطعی برق از حوزه مسکونی فعلا شروع شده و این نگرانی را ایجاد می‌کند که در شروع فصول گرم سال که امسال متأسفانه زودتر دارد فرامی‌رسد، قطعی برق صنایع حداقل به اندازه سال‌های گذشته داریم؛ یعنی امیدوارکننده‌ترین چیز این است که در همان حد باقی بماند.
امسال احتمالا از تولید برقابی هم کمتر بهره‌مند خواهیم بود و این نشان‌دهنده این است که همین سرمایه‌های فعلی هم در خطرند. با وجود اینکه هدف‌گذاری توسعه سرمایه‌گذاری است و فکر می‌کنم باید الان تلاش‌مان را بکنیم برای حفظ سرمایه‌های موجود و حداکثر بهره‌وری از همین میزان سرمایه؛ که البته خود این مشوق خواهد بود و علامت مثبتی خواهد داد به کسانی که علاقه‌مند هستند برای سرمایه‌گذاری.
ترکمان:
از مرحله کتمان مشکل عبور کرده‌ایم
خوشبختانه طی چندماه گذشته بسیار درباره مشکلات ناترازی انرژی صحبت شده است و از مرحله کتمان مشکلات، عبور کرده‌ایم. اکنون چه تولیدکنندگان و چه مصرف‌کنندگان کالا نگران تامین برق هستند.
به‌نظر من حداقل همه مردم ایران این دغدغه را پیدا کرده‌اند؛ یا به‌عنوان شهروند عادی و یا به‌عنوان تولیدکننده و یا مصرف‌کننده... و خوشبختانه مسئولان هم این حرف‌ها را خودشان دارند تکرار می‌کنند و این دغدغه در مورد موضوع به این روشنی را نباید توضیح داد.
تجربه نشان داده که اگر قرار باشد تولیدکننده خودش بخواهد رأسا تولیدکننده برق هم بشود حتما تولیدکننده حرفه‌ای در حوزه صنعت برق نیست و این با آن هدفی که قرار است از محل بهره‌وری امسال بیش از ۲.۵درصد رشد اقتصادی تامین کنیم، تناقض دارد.
ما در صنایع پلیمری چون باید تولید پیوسته داشته باشیم برای تولید برق هم سرمایه‌گذاری کردیم. عمدتا هم سرمایه‌گذاری‌ای که انجام شده در مورد نیروگاه‌های دیزلی و گازی بوده است. اما کشور اکنون در حوزه گازوئیل هم دچار کمبود است و نمی‌توانیم به‌راحتی به‌صورت روان و قانونی گازوئیل تهیه کنیم و مجبوریم از بازار آزاد گازوئیل خرید کنیم؛ درحالی‌که گازوئیل چه خریدش و چه فروشش قاچاق محسوب می‌شود.
ضمن اینکه تولید برق، کار تخصصی و حرفه‌ای صنایع نیست و برای آنها اقتصادی هم نیست. در هیچ جای دنیا هم مرسوم نیست که بخش تولید، خودش برق هم تولید کند. در همین زمینه یکی از بزرگان اتاق بازرگانی به شوخی می‌گفت احتمالا دولت به‌زودی خواهد گفت که خودتان چاه عمیق هم بزنید و نفت هم استخراج کنید.
محاسبه‌ای که در انجمن ملی پلیمر انجام دادیم نشان داد که اگر یک نیروگاه ۲.۵مگاواتی یا ۳مگاواتی دیزلی احداث کنیم، قیمت برقی که به ما خواهد داد زیر ۳هزار تومان نخواهد بود؛ البته این قیمت‌ها مربوط به ۶ماه گذشته است؛ زمانی که نرخ دلار حدود ۶۰هزار تومان بود. الان با دلار ۱۰۰هزار تومان اگر بخواهیم محاسبه کنیم، بیشتر هم می‌شود.
در حوزه پلیمر واحدهایی که بالای یک مگاوات مصرف برق دارند و حدود بیش از ۴۰۰واحد صنعتی هستند برق‌شان را با هزینه حدود ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰تومان تهیه می‌کنند و واحدهای کوچک‌تر هم برق‌شان را با قیمت ۳۰۰ تا هزارتومان. یعنی به جای اینکه در سال سرمایه‌گذاری بیاییم حمایت کنیم از کسانی که سرمایه بیشتری را ایجاد کرده‌اند، داریم آنها را تنبیه می‌کنیم؛ زیرا صنایعی که در بافت‌های مسکونی هستند برق‌شان خیلی کمتر قطع می‌شود. یعنی تناقضات چندوجهی را در این صنعت ما الان مشاهده می‌کنیم که متأسفانه هیچ طرف هم برنده نیست و به نوعی همه بازنده هستیم.
حقیقی:
یک نیروگاه برق(شهیدرجایی) را در شبکه هدر می‌دهیم
مسئله مهم این است که الان غافلگیر نشده‌ایم. از سال‌های قبل می‌دانستیم که با چه شرایطی روبه‌رو خواهیم شد و الان هم می‌دانیم در سال‌های بعد چه شرایطی خواهیم داشت. پس محکومیم به بی‌عملی، نه ندانستن؛ یعنی می‌دانستیم که ناترازی افزایش پیدا می‌کند و الان هم می‌دانیم که ۵سال دیگر چه اتفاقی خواهد افتاد. الان هم می‌دانیم که وضع در شبکه انتقال بهتر از تولید نیست. و البته می‌دانیم که شبکه فرسوده است. می‌دانیم که شبکه کامل نیست. می‌دانیم که شبکه اتلاف غیراستاندارد دارد. یک نیروگاه برق(شهیدرجایی) را داریم در شبکه هدر می‌دهیم. حالا دوستان در مجلس و دولت گاهی وقت‌ها یک مقدار سعی می‌کنند این را در زمین طرف مقابل قرار بدهند و بگویند مردم پرمصرفی داریم و یا صنعتگران پرمصرف هستند. اما آیا ما اجازه دادیم که صنعتگر دستگاه‌هایش را نوآوری کند؟ بهینه‌سازی کند؟ آیا ارز در اختیارش گذاشتیم که از تکنولوژی روز استفاده بکند؟ آیا لامپ ال‌ای‌دی به کسی دادیم که الان به‌خاطر عدم‌استفاده محکومش می‌کنیم که لامپ پرمصرف استفاده می‌کند؟
سال‌هاست که تولید از کمبود سرمایه در گردش در عذاب است؛ آیا کاری برایش کردیم؟ تسهیلات بانکی را حداکثر ثابت نگه داشتیم؟
دولت کار کارشناسی نمی‌کند
آقای رئیس‌جمهور خیلی علاقه‌مند و مبلغ کار کارشناسی هستند ولی دعوت هر تولیدکننده‌ای در هر رده‌ای با هر دانشی به تولید برق منافات دارد با کار کارشناسی. صنعت برق خودش یک صنعت و یک کار تخصصی است و کار تولیدکنندگان نیست.
اینکه از تولیدکنندگان بخواهیم برق هم تولید کنند، قطعا و یقینا کار کارشناسی و کار اقتصادی نیست. شاید مشکل امروز را حل کند اما به چه قیمتی؟
امروز راجع به شبکه برق، فکری نمی‌کنیم و وقتی که شبکه دچار بحران شد، بعد می‌دویم دنبال حل آن؛ مثل کار آتش‌نشان‌ها. درحالی‌که در آتش‌نشانی هم فرهنگ پیشگیری اولی است.
ترکمان:
صحبت‌های دولتمردان نگرانم کرد
ما برای فائق آمدن بر آنچه ناترازی یا کمبود انرژی گفته می‌شود، با راه‌حل‌های قبلی که رودربایستی کنیم و بگوییم ان‌شاءالله درست می‌شود، راه به جایی نخواهیم برد. اینکه وزیر نیرو می‌گوید ان‌شاءالله سال بعد ناترازی برق نداریم، نگران‌کننده است. در جلسه‌ای که خدمت رئیس‌جمهور بودیم ایشان گفت ان‌شاءالله تا سال۱۴۰۴ مشکل برق را با توسعه برق خورشیدی حل می‌کنیم. این اظهارات نشان می‌دهد که دولتمردان هم با عمق فاجعه آشنایی کامل ندارند.
به بی‌عملی و بی‌تفاوتی رسیده‌ایم و حتما باید در الگوی تولیدمان تجدیدنظر بکنیم. در خرید تجهیزات و ماشین‌آلات تاکنون به میزان مصرف برق آن توجه نکرده‌ایم؛ چراکه دستگاه‌های کم‌مصرف‌تر خیلی گران‌تر هستند. از این پس باید اولویت‌ها را عوض کنیم. فرهنگ مصرف را باید عوض کنیم. در حوزه پلیمر دیدیم که تا ۵درصد با کشیدن کاور روی المنت‌ها می‌توانیم صرفه‌جویی انرژی کنیم.
متأسفانه شرکت‌هایی که در حوزه صرفه‌جویی انرژی کار کرده باشند پرورش نداده‌ایم.
من فکر می‌کنم اول باید حاکمیت بپذیرد که این موضوع موضوعی نیست که تا ۲ماه دیگر یا ۴ماه دیگر یا ۸ماه دیگر حل شود. بعد از آن باید از الگوی سایر کشورها مثل استرالیا استفاده کنیم که چون از انرژی‌های پاک دارد استفاده می‌کند، قیمت برق در بعضی از ساعت‌ها متفاوت است. مثلا در استرالیا می‌گویند که کارهای پرمصرف‌تان را سر ظهر انجام بدهید که انرژی خورشیدی بیشتری موجود است.
وزارت محترم صمت برنامه ۴ماهه به ما داد که طی آن می‌خواهند چون صنایع بورسی در فصل سرما افت انرژی داشتند، در فصل بهار جبران شود؛ اما سال شروع نشده نگران کمبود برق شده‌ایم. خشنود خواهیم شد که حتی اگر به اندازه سال قبل، قطعی برق داشته باشیم.
حقیقی:
به ترک‌فعل‌ها باید رسیدگی شود
در برنامه توسعه قبلی قرار بود ۱۰هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به مدار اضافه شود. برنامه تمام شد و یک‌دهم این هم انجام نشد و هیچ‌وقت هم بررسی نشد؛ درحالی‌که ترک‌فعل بود. وقتی شما عارضه‌یابی نمی‌کنید محکوم هستید به تحمل عوارض بعدی.
داریم پشت واقعیت‌ها قایم می‌شویم و سعی می‌کنیم با ندیدن‌شان زحمت فکر کردن را به خودمان ندهیم. این بزرگ‌ترین نگرانی ماست. ناترازی برق مقدمه‌ای دارد که آن هم ناترازی اقتصاد برق است. وقتی اقتصاد برق، اقتصاد ورشکسته‌ای می‌شود وقتی که ۱۰۰همت به تولیدکنندگان برق بدهکار هستید، خب سرمایه‌گذاری جدیدی هم انجام نمی‌گیرد و بنابراین تولید برق و احداث نیروگاه متوقف می‌شود.
دولت هم مجبور می‌شود با نیروگاهی با ۲۶درصد راندمان کار بکند و این یعنی اتلاف انرژی بالا.
بنابراین اینکه فقط بیاییم نیروگاه بزنیم، در شرایطی که درست کردن نیروگاه به‌صرفه نیست، بی‌فایده است. اگر در کشورهای دیگر انرژی خورشیدی رونق پیدا می‌کند به‌دلیل معاملات کوپن کربن است؛ یعنی به‌ازای دی‌اکسیدکربنی که تولید نمی‌کنند، جایزه می‌گیرند و اینگونه تولید برق خورشیدی، مقرون‌به‌صرفه می‌شود.
همچنین باید از تفاوت افق بین کشورهای همسایه جهت واردات برق استفاده کنیم. الان درواقع دولت می‌گوید تولیدکننده باید تصمیم بگیرد یا تولید نکند و بیچاره شود یا برقش را خودش تامین کند؛ یعنی فقط بین زیاد بیچاره شدن و کم بیچاره شدن شما حق انتخاب داری.
اصلا سازمان بهینه‌سازی مصرف انرژی تشکیل شد که در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود و مشوق بدهد ولی آن سازمان چه شد؟ چرا اکنون فعال نیست؟
