اگر تا به حال شنا در آب سرد را تجربه کرده‌اید، حتما می‌دانید که این تجربه هنگام فرو رفتن در آب چه شوک تند و سریعی به حواس شما وارد می‌کند. بر اساس مطالعه‌ی جدیدی، این شوک فقط حواس شما را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه می‌تواند پاسخ سلول‌های بدنتان به استرس را نیز به سرعت تغییر دهد و آن هم به شیوه‌ای که احتمالاً مثبت است.
به گزارش زومیت، محققان مطالعه از دانشگاه اتاوا در کانادا، ۱۰ مرد جوان سالم را انتخاب کردند تا هر روز به مدت یک ساعت در آزمایشگاه، در آب سرد شنا کنند. هم‌زمان با این فعالیت، نمونه‌های خون آن‌ها گرفته شد تا واکنش بدنشان در سطح سلولی بررسی شود.
قرار گرفتن مداوم در آب سرد، پاسخ سلولی به استرس را بهبود می‌بخشد
پس از گذشت یک هفته، نشانه‌هایی از بهبود فرآیند اتوفاژی در شرکت‌کنندگان مطالعه مشاهده شد. اتوفاژی، نوعی فرایند سالم سلولی برای بازیافت است که وظیفه‌ی پاکسازی ضایعات سلولی را بر عهده دارد. همچنین نشانه‌های آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلول‌ها) و التهاب که در ابتدا‌ی آزمایش افزایش یافته بود، در طول هفته کاهش یافت.
فرض می‌شود که غوطه‌وری منظم در آب سرد ممکن است واکنش پایه‌ای بدن ما را به استرس‌های محیطی (در این مورد، دمای پایین) بهبود ببخشد. در تحقیق جدید، اتوفاژی که واکنشی کلیدی به استرس محسوب می‌شود، عملکرد محافظتی‌تری پیدا کرده بود.
پژوهشگران علاوه بر بررسی پاسخ سلولی، دمای مرکزی بدن شرکت‌کنندگان را نیز پایش کردند.
گلن کِنی، فیزیولوژیست از دانشگاه اتاوا، می‌گوید: «ما از دیدن اینکه بدن چقدر سریع خود را تطبیق داد، شگفت‌زده شدیم. قرار گرفتن در معرض سرما ممکن است به پیشگیری از بیماری‌ها کمک کند و حتی روند پیری را در سطح سلولی کند نماید. این کار مانند رگلاژی برای ماشین‌آلات میکروسکوپی بدن است.»
پژوهشگران همچنین اشاره کرده‌اند که مواجهه‌ی اولیه با آب سرد، با دمای ۱۴ درجه سانتی‌گراد، با نوعی نابسامانی همراه بود؛ فرآیند اتوفاژی مختل شده و میزان آپوپتوز افزایش یافته بود. اما با گذر زمان، این وضعیت بهبود یافت و سودمندتر شد. این نشان می‌دهد که بدن برای سازگاری به زمان نیاز دارد، اما سازگاری زیاد طول نمی‌کشد. به نظر می‌رسید که بدن در پاسخ به شرایط سرما، از کشتن سلول‌ها به ترمیم سلول‌ها روی آورد.
کلی کینگ، فیزیولوژیست از دانشگاه اتاوا، می‌گوید: «در پایان دوره‌ی تطبیق، بهبود چشمگیری در تحمل سلولی شرکت‌کنندگان نسبت به سرما مشاهده کردیم. این یافته‌ها نشان می‌دهد که سازش با سرما می‌تواند به بدن در مقابله‌ی مؤثر با شرایط سخت محیطی کمک کند.»
البته برخی محدودیت‌های مهم در این مطالعه وجود دارد: اول آنکه این پژوهش تنها با ۱۰ نفر انجام شد و همه‌ی آن‌ها مردان جوان بودند. پژوهشگران باید این آزمایش را روی گروه‌های بزرگ‌تر، شامل زنان، نیز تکرار کنند تا بتوان نتایج را به جمعیت عمومی‌تر تعمیم داد.
تحقیق همچنین در محیط آزمایشگاهی بسیار کنترل شده انجام شد. عواملی مانند هوای سرد و نوسانات دمایی که در شنا در آب سرد واقعی وجود دارد، در این آزمایش دخیل نبودند. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که نحوه‌ی واکنش بدن ما به هوای سرد با آب سرد متفاوت است. این عوامل نیز ممکن است بر نتایج تأثیرگذار باشند.
اکنون دانشمندان به فواید و مضرات بالقوه‌ی قرار گرفتن در معرض آب سرد پی برده‌اند، اما این کشف جدید ممکن است پیامدهای بلندمدتی برای بدن ما داشته باشد؛ چرا که فرایند پاکسازی و بازیافت سلولی که اتوفاژی بر عهده دارد، در پیشگیری از بیماری‌ها و کاهش برخی از آثار فرسایشی پیری نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
کنی می‌گوید: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که قرار‌گرفتن مکرر در معرض سرما، عملکرد اتوفاژی را به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد که این وضعیت، نوعی مکانیسم محافظتی حیاتی در سطح سلولی است. این بهبود، به سلول‌ها امکان می‌دهد تا بهتر با استرس مقابله کنند و می‌تواند تأثیرات مهمی بر سلامت و طول عمر داشته باشد.»
تحقیق در مجله‌ی Advanced Biology منتشر شده است.
