اگر از شما خواسته شود تصویری تهیه کنید که نماینده کل بشریت باشد، چه میکنید؟ اگر مانند کارل سیگن یعنی دانشمندی باشید که مأمور طراحی چنین تصویری برای فضاپیمای پایونیر ناسا شد، تصویر یک مرد و زن برهنه را انتخاب میکنید. تصویری که او تهیه کرد، پیش از اینکه فضاپیما در دهه ۱۹۷۰ به فضا پرتاب شود، روی لوح آن حک شد.
به گزارش زومیت، درحالیکه «صفحه طلایی وویجر» حاوی اطلاعات بسیار بیشتری است (برای آن احتمال بعید که روزی توسط تمدنهای فرازمینی یا تمدنهای آینده بشری کشف شود)، لوح پایونیر فقط یک تصویر برای نمایش بشریت داشت و این تصویر درنهایت بهعنوان تصویر نشانگر گونهی انسان همراه فضاپیما به فضا فرستاده شد. این تصویر توسط کارل سیگن، همسرش لیندا سالزمن سیگن و فرانک دریک خالق «معادله دریک» طراحی شد.
برای مدتی تصویری که سیگن طراحی کرده بود، نهتنها نمایندهی بشریت در فضا، بلکه در محلی زمینیتر نیز وجود داشت: ویکیپدیا. حدود سال ۲۰۰۳، این تصویر توسط ویراستاران ویکیپدیا بهعنوان نخستین تصویر مقالهی «انسان» انتخاب شد تا نمادی از نوع بشر باشد. بهنوشتهی آیافال ساینس، این وضعیت حدود پنج سال ادامه داشت، اما پس از آن، ویراستاران به این نتیجه رسیدند که این تصویر نمایندهی مناسبی برای بشریت نیست.
در زمان طراحی پلاک پایونیر، بعضی از افراد به کارل سیگن و تیمش (که تصویر مرد و زن برهنه را طراحی کردند) اعتراض کردند و آنها را متهم به ارسال تصاویر مستهجن به فضا کردند. در ادامه، یکی از کاربران ویکیپدیا به نام الاکوئنس در بحث ویرایش صفحه گفت که او هم از این تصویر راضی نیست و ترجیح میدهد عکس واقعی از انسانها قرار داده شود.
الاکوئنس افزوده بود: تصویر پایونیر به دلیل اینکه برای نمایندگی تمام انسانها ویژگیهای مختلف نژادی (مثل رنگ پوست و ویژگیهای ظاهری) را با هم ترکیب کرده، تصویری ایجاد کرده که در دنیای واقعی وجود ندارد و کمی غیرواقعی بهنظر میرسد. همچنین، نسخهای از این تصویر که در ویکیپدیا یا منابع دیگر استفاده شده، به دلیل فشردهسازی فایل تصویر دچار اختلالات بصری شده است.
دیگران، ازجمله کاربری به نام میشاک بیان داشتند که تصویر روی پلاک پایونیر تنها نماینده گروه خاصی از انسانهاست. میشاک نوشت: «فکر میکنم تصویر مردم قفقازی را به نمایش میگذارد. اصطلاح قفقازی شامل عربها، هندیها و اساسا همه کسانی است که ساختار موی خاص و استخوانبندی مشخصی دارند.» میشاک نوشت با توجه به نوع موی مرد در تصویر، بهوضوح مشخص است که افرادی که در تصویر ترسیم شدهاند، احتمالا از نژادهای آفریقای سیاه، بومیان استرالیایی یا آسیای شرقی نیستند.
افراد دیگری هم اشاره کردند که تصویر باید نشاندهندهی انسانهای واقعی باشد که لباس میپوشند، زیرا لباس بخش مهمی از زندگی بشر است و تقریباً همهی انسانها در طول تاریخ و در سراسر جهان لباس میپوشند.
علاوه بر مسائل مربوط به تصویر، مشکلات عملی دیگری هم وجود دارد. مثلاً باید حقوق مالکیت معنوی عکس (حق کپیرایت) رعایت شود یا حداقل باید از مجوز Creative Commons استفاده شود که اجازهی استفاده آزاد از تصویر را میدهد.
برخلاف سیگن که فقط باید ناسا و موجودات فرازمینی که پیام را میبینند، راضی میکرد، عکس مقاله ویکیپدیا باید مورد رضایت ویراستاران زیادی قرار میگرفت.
مسئله انتخاب تصویر مناسب بسیار دشوار شد. بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸، بحثها و تغییرات زیادی درمورد تصویر فوق انجام شد. در این مدت، دو تصویر اصلی که برای این بخش استفاده میشدند، تصویر لوح پایونیر و همچنین تصویری از دو کودک آمریکایی (یکی سفیدپوست و دیگری سیاهپوست) بودند که سال ۱۹۴۳ گرفته شده بود.
بحث و جدل دربارهی انتخاب تصویر برای نمایندگی انسانها در ویکیپدیا سالها ادامه داشت. عکسهای مختلفی پیشنهاد شد، اما به دلایل مختلفی رد شدند، مثل اینکه رنگی نبودند، فقط مرد یا فقط زن بودند، فناوری یا زیستگاه را نشان نمیدادند یا مثل لوح پایونیر ازنظر ساختار بدنی دقیق نبودند.
درنهایت، در صفحهای که همهی عکسهای پیشنهادی بررسی میشد، تصویری پیدا شد که همه بهاتفاق نظر پذیرفتند که مشکلی ندارد. این تصویر که توسط کاربری به نام سایلنس اضافه شده بود، بهعنوان گزینه انتخاب شد، چون بهطور تصادفی در صفحه ویکیپدیای «زوجها» نزدیک به بالای صفحه قرار داشت. دو نفری که در تصویر دیده میشدند، به جامعه آخا در تایلند تعلق داشتند (زیرنویس تصویر توضیح میدهد: زوجی از قوم آخا در شمال تایلند. شوهر درحال حمل ساقهای از گیاه موز است که غذای خوکهای آنها خواهد بود). از آن زمان به بعد، این تصویر بهعنوان نمایندهی انسانها باقی مانده است، زیرا ویراستاران آن را به جنگ ویرایشی طولانی دیگر ترجیح دادند.
کاربر بانانیس۲ در صفحه گفتگو توضیح میدهد که دربارهی تصویر مذکور بحثهای طولانی انجام شد که اکنون همهی آنها آرشیو شدهاند. درنهایت، مشخص شد این تصویر مناسب است چون نیازهای اصلی مانند نشان دادن انسانهایی از هر دو جنس، نشان دادن ویژگیهای بدنی انسانها و استفاده از ابزار را برآورده میکند. این کاربر میگوید میلیونها انسان هنوز هم برای تأمین زندگی خود به کشاورزی وابسته هستند، بنابراین این تصویر هنوز بهروز است. او مخالف تغییر تصویر است، مگر اینکه جایگزین بهتری برای آن پیدا شود.