به گزارش تسنیم، در چارچوب الزامات ناظر پولی برای ارتقاء شفافیت در نظام بانکی، بانک‌ها موظف به افشای اطلاعات مربوط به تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود هستند. بررسی این تسهیلات از منظر تمرکز اعتباری، نسبت تسهیلات به وثایق، بازپرداخت و تعارض منافع از اهمیت بالایی برخوردار است.

این گزارش، مروری دارد بر تسهیلات اعطایی 21 بانک به اشخاص و شرکت‌های مرتبط خودشان تا پایان سال 1403. اطلاعات این گزارش مستند به داده‌های رسمی منتشرشده توسط بانک های مزبور در سایت بانک مرکزی است.

بررسی میزان تسهیلات پرداخت‌شده به اشخاص و شرکت‌های مرتبط در شبکه بانکی کشور نشان می‌دهد که تفاوت‌های قابل توجهی میان بانک‌ها در نحوه و حجم تخصیص منابع به نهادهای وابسته خود وجود دارد. 

براساس داده‌های بررسی‌شده از 21 بانک و مؤسسه اعتباری، مجموع خالص تسهیلات پرداخت‌شده به اشخاص و شرکت‌های مرتبط تا پایان سال 1403 به حدود 105٬330 هزار میلیارد تومان رسیده است.

این رقم قابل توجه، بیانگر سطح بالای تمرکز اعتبارات در میان نهادهای وابسته به خود بانک‌ها است؛ امری که از منظر نظارت مالی، شفافیت و مدیریت ریسک می‌تواند تبعات قابل توجهی برای سلامت نظام بانکی به‌همراه داشته باشد.

در صدر فهرست تسهیلات پرداختی بانک ها به شرکت های مرتبط خود، بانک‌هایی همچون ملی ایران، سپه، اقتصاد نوین، سامان و کارآفرین قرار دارند که هر یک بالغ بر ده‌ها هزار میلیارد تومان به مجموعه‌های هم‌خانواده خود تسهیلات پرداخت کرده‌اند.

10 بانک اول از نظر بالاترین خالص تسهیلات پرداختی به اشخاص مرتبط (همت):

1. بانک سپه – 26٬015٫75 هزار میلیارد تومان
2. بانک اقتصاد نوین – 18٬881٫95 هزار میلیارد تومان
3. بانک سامان – 18٬149٫15 هزار میلیارد تومان
4. بانک ملی ایران – 14٬324٫30 هزار میلیارد تومان
5. بانک کارآفرین – 11٬653٫64 هزار میلیارد تومان
6. بانک سینا – 10٬087٫95 هزار میلیارد تومان
7. بانک پارسیان – 2٬952٫15 هزار میلیارد تومان
8. بانک آینده – 855٫65 هزار میلیارد تومان
9. بانک شهر – 680٫68 هزار میلیارد تومان
10. بانک گردشگری – 326٫47 هزار میلیارد تومان

این تمرکز اعتباری، به‌ویژه در مواردی که بخش عمده منابع تنها به یک یا دو شرکت اختصاص یافته، می‌تواند از منظر مدیریت ریسک، تعارض منافع و سلامت اعتباری شبکه بانکی، چالش‌برانگیز باشد. در مقابل، برخی بانک‌ها مانند خاورمیانه، صنعت و معدن و تجارت ارقام نسبتاً پایین‌تری را گزارش کرده‌اند که ممکن است نشان‌دهنده محدودیت در ارتباطات درون‌گروهی یا سیاست‌های اعتباری محتاطانه‌تر باشد.

نکته مهم آن است که بخشی از این تسهیلات ممکن است در قالب پروژه‌های اقتصادی، صنعتی، یا زیرساختی باشد، اما لزوم نظارت مؤثر، شفافیت، و گزارش‌دهی دقیق در این حوزه برای کاهش ریسک‌های سیستماتیک، ضرورتی انکارناپذیر است.

در فایل مربوط به تسهیلات پرداختی به اشخاص مرتبط بانک ها اطلاعاتی از بانک های ایران ونزوئلا، مسکن،  پست بانک، توسعه تعاون و سرمایه منتشر نشده است.

*بانک اقتصاد نوین به کدام شرکت‌هایش 18.88 هزار میلیارد تومان وام داد؟

بر اساس داده‌های منتشرشده از بانک اقتصاد نوین، این بانک تا پایان اسفندماه سال 1403 مجموعاً حدود 18٫88 هزار میلیارد تومان (18.881.949.890.575 ریال)تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود اعطا کرده است. از این میان، حدود 6٫72 هزار میلیارد تومان مربوط به اصل مبلغ پرداختی بوده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات در این بانک عبارتند از:

1. سرمایه‌گذاری عمران و توسعه پایدار ایرانیان – 12٫59 هزار میلیارد تومان
2. به‌پخش – 2٫84 هزار میلیارد تومان
3. لیزینگ اقتصاد نوین – 2٫57 هزار میلیارد تومان
4. پرداخت نوین آرین – 0٫88 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، این چهار شرکت مجموعاً بیش از 90 درصد تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط را دریافت کرده‌اند.

بررسی اطلاعات آماری بانک اقتصاد نوین در این بخش نشان میدهد، تمرکز اصلی بانک در اعطای وام‌های مرتبط بر شرکت سرمایه‌گذاری عمران و توسعه پایدار ایرانیان بوده که به‌تنهایی بیش از دو سوم کل تسهیلات مرتبط را دریافت کرده است. بررسی نسبت مانده جاری و غیرجاری این تسهیلات می‌تواند نمای روشنی از ریسک‌های اعتباری و الزامات نظارتی ارائه دهد.

* بانک ایران زمین چقدر وام به شرکت‌های خود داد؟

 بررسی تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بانک ایران زمین نشان می‌دهد که مجموع تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط برابر با حدود 257٫32 هزار میلیارد تومان (257.324.518.373.567 ریال) بوده است. این رقم دقیقاً برابر با اصل مبالغ پرداختی نیز می‌باشد.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات این بانک عبارتند از:

1. توسعه تجارت داتام – 255٫77 هزار میلیارد تومان
2. جهان ارقام پارس – 1٫56 هزار میلیارد تومان

بیش از 99٪ از تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط در این بانک به شرکت توسعه تجارت داتام اختصاص یافته است. این تمرکز شدید بر یک نهاد واحد، می‌تواند از منظر تمرکز اعتباری و احتمال تعارض منافع نیازمند بررسی دقیق‌تر باشد. تسهیلات مذکور به‌طور کامل در قالب مانده جاری و بدون ثبت مانده غیرجاری در فایل ارائه شده‌اند.

* بانک آینده چقدر به خودی‌هایش وام داد؟

بررسی داده‌های منتشرشده از بانک آینده نشان می‌دهد که این بانک در مجموع حدود 855٫65 هزار میلیارد تومان (855.653.066.037.768 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود پرداخت کرده است. همچنین اصل مبلغ پرداخت‌شده برای این تسهیلات نیز معادل 1٬395٫40 هزار میلیارد تومان بوده است.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شرکت توسعه بین‌الملل ایران مال – 564٫66 هزار میلیارد تومان
2. شرکت ارزش آفرینان آینده – 99٫54 هزار میلیارد تومان
3. سفیر امواج آریا – 34٫45 هزار میلیارد تومان
4. راسا راه استوار (سهامی خاص) – 33٫10 هزار میلیارد تومان
5. شرکت آرین پردیس دنا – 32٫48 هزار میلیارد تومان
6. توسعه عمران فردا گستر – 32٫42 هزار میلیارد تومان
7. ستاره تابناک هشتم توس – 26٫21 هزار میلیارد تومان
8. توسعه تجارت نگین بینالود – 15٫71 هزار میلیارد تومان
9. ارزش آفرینان سیراف – 9٫85 هزار میلیارد تومان
10. گروه مالی آینده هیوا – 5٫10 هزار میلیارد تومان

 گفتنی است، تنها شرکت توسعه بین‌الملل ایران مال به‌تنهایی حدود 66 درصد از کل تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط این بانک را دریافت کرده است.

مابقی تسهیلات عمدتاً به شرکت‌هایی با نام‌های هم‌راستا و مشابه پرداخت شده که احتمال ارتباط گروهی یا ساختاری میان آن‌ها را مطرح می‌کند. این تمرکز بالا در اعطای تسهیلات می‌تواند نشانه‌ای از ریسک تمرکز اعتباری، تعارض منافع یا نبود تنوع در سبد تسهیلات مرتبط باشد.

* پارسیان چقدر به شرکت‌هایش وام داد؟

بر اساس اطلاعات فایل ارائه‌شده از بانک پارسیان، مجموع تسهیلات خالص پرداختی به اشخاص مرتبط با این بانک تا پایان سال 1403 برابر است با 2,952 میلیارد تومان (29,521,532,434,161 ریال). با این حال، اطلاعات دقیق درباره نام شرکت‌ها یا اشخاص دریافت‌کننده این تسهیلات در فایل بانک پارسیان موجود نیست.​

* پاسارگاد 301.82 همت به خودی‌هاش وام داد

مطابق داده‌های رسمی بانک پاسارگاد، مجموع تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با این بانک، تا پایان سال 1403 برابر با حدود 301٫82 هزار میلیارد تومان (301.823.745.908.967 ریال)بوده است. همچنین، اصل مبلغ پرداختی نیز معادل 304٫73 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان – 67٫07 هزار میلیارد تومان
2. ارزش آفرینان پاسارگاد – 66٫45 هزار میلیارد تومان
3. دانشگاه خاتم – 46٫55 هزار میلیارد تومان
4. فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد آریان – 43٫01 هزار میلیارد تومان
5. توسعه فناوری ارتباطات پاسارگاد آریان – 25٫10 هزار میلیارد تومان
6. مدیریت ساختمانی آریان پاسارگاد – 20٫98 هزار میلیارد تومان
7. مدبران تجارت ایرانیان – 9٫83 هزار میلیارد تومان
8. پاسارگاد پرواز کیش – 6٫15 هزار میلیارد تومان
9. نظم‌آوران شایسته – 4٫71 هزار میلیارد تومان
10. نویان ابر آروان – 4٫56 هزار میلیارد تومان

 گفتنی است، دو شرکت اول یعنی پارس آریان و ارزش آفرینان پاسارگاد، مجموعاً بیش از 44 درصد از کل تسهیلات اشخاص مرتبط بانک پاسارگاد را دریافت کرده‌اند.

تسهیلات اعطایی گسترده به شرکت‌های فناوری‌محور و آموزشی (مانند دانشگاه خاتم و شرکت‌های ICT) از مشخصه‌های بارز این گزارش است. تمرکز تسهیلات بر مجموعه‌ای محدود از شرکت‌های وابسته، موضوعی قابل تأمل از منظر نظارت مالی و تعارض منافع است.

* بانک تجارت به کدام شرکت‌ها بیشترین وام را داد؟

مطابق با داده‌های افشاشده توسط بانک تجارت، این بانک در مجموع حدود 10٫54 هزار میلیارد تومان (10.539.804.844.454 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود پرداخت کرده است. همچنین اصل مبلغ پرداخت‌شده نیز برابر با 13٫29 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. لیزینگ ایران – 4٫97 هزار میلیارد تومان
2. آزادراه قزوین – رشت – 1٫70 هزار میلیارد تومان
3. کارگزاری بانک تجارت – 1٫52 هزار میلیارد تومان
4. فرآورده‌های غذایی و قند یاسوج – 1٫30 هزار میلیارد تومان
5. کارگزاری سرمایه‌گذاری ملی ایران – 1٫05 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، تنها شرکت لیزینگ ایران حدود 47 درصد از کل تسهیلات اشخاص مرتبط بانک تجارت را به خود اختصاص داده است.

بخش عمده‌ای از تسهیلات اعطایی به شرکت‌های مالی (کارگزاری‌ها، لیزینگ‌ها) یا پروژه‌های عمرانی وابسته بوده که نیازمند بررسی بیشتر از منظر بازپرداخت و ریسک تمرکز اعتباری است.

در مقایسه با برخی بانک‌ها، رقم کل تسهیلات اشخاص مرتبط در بانک تجارت در سطح پایین‌تری قرار دارد، اما تمرکز اعتباری همچنان بالاست.

* خاورمیانه چقدر به خودی‌هایش وام داد؟

بانک خاورمیانه طی سال 1403، مبلغی معادل 3٫95 هزار میلیارد تومان (3.953.426.947.958 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود اعطا کرده است. همچنین، اصل مبالغ پرداخت‌شده برابر با حدود 4٫30 هزار میلیارد تومان بوده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. قند مرودشت – 1٫65 هزار میلیارد تومان
2. شرکت خدمات ارزی و صرافی خاورمیانه – 1٫30 هزار میلیارد تومان
3. کارگزاری بورسیران – 1٫01 هزار میلیارد تومان

تمرکز تسهیلات این بانک بر 3 شرکت وابسته و مشخص است که مجموعاً نزدیک به 100٪ کل تسهیلات مرتبط را به خود اختصاص داده‌اند.

تنوع پایین دریافت‌کنندگان و حجم بالای تسهیلات برای هر یک، موضوعی است که از منظر نظارتی و ریسک اعتباری، می‌تواند محل توجه باشد.

شرکت‌هایی مانند صرافی خاورمیانه و کارگزاری بورسیران به‌صورت مستقیم با ماهیت بانکی بانک در ارتباط هستند و این می‌تواند حساسیت‌های بیشتری ایجاد کند.

* بیشترین وام به خودی بانک دی به کدام شرکت‌ها پرداخت شد؟

بانک دی مجموعاً حدود 74٫18 هزار میلیارد تومان (74.183.946.221.774 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود اعطا کرده است. از این میان، اصل مبلغ پرداختی حدود 73٫89 هزار میلیارد تومان گزارش شده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. گروه مالی دی – 43٫45 هزار میلیارد تومان
2. شرکت تولید نیروی برق دماوند – 21٫05 هزار میلیارد تومان
3. بیمه دی – 6٫61 هزار میلیارد تومان
4. کارگزاری بانک دی – 1٫96 هزار میلیارد تومان
5. تجارت الکترونیک دی – 1٫10 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، حدود 95٪ از کل تسهیلات مرتبط بانک دی در اختیار پنج شرکت کاملاً وابسته به گروه مالی دی قرار دارد.

تمرکز بالا در اعطای منابع به شرکت‌های زیرمجموعه (به‌ویژه گروه مالی دی و شرکت دماوند) از نظر ریسک تمرکز و تعارض منافع حائز اهمیت است.

نام شرکت‌های تسهیلات‌گیرنده نشان‌دهنده پوشش گسترده فعالیت‌های مالی، بیمه‌ای، انرژی و دیجیتال توسط نهادهای مرتبط با بانک دی است.

* بانک رفاه 200 هزار میلیارد تومان به تأمین اجتماعی وام داد

مطابق داده‌های رسمی بانک رفاه، مجموع تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با این بانک بالغ بر 217٫00 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم برابر با اصل مبالغ پرداخت‌شده نیز می‌باشد.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. سازمان تأمین اجتماعی – 200٫00 هزار میلیارد تومان
2. پالایش نفت بندرعباس – 17٫00 هزار میلیارد تومان

 نکات قابل توجه: بیش از 92٪ کل تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط بانک رفاه به سازمان تأمین اجتماعی اختصاص دارد.

ارتباط ساختاری مستقیم بانک با سازمان تأمین اجتماعی، موضوع تمرکز تسهیلات را برجسته‌تر می‌کند. به‌جز دو نهاد اصلی، سایر دریافت‌کنندگان تسهیلات یا فاقد تسهیلات ثبت‌شده هستند یا مبالغ ناچیزی در مقایسه با کل تسهیلات دارند.

* 4 شرکت 95 درصد وام 10 همتی بانک سینا را گرفتند

در چارچوب الزامات ناظر پولی کشور مبنی بر افشای تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط، بانک سینا نیز اطلاعات مربوط به تسهیلات درون‌گروهی خود را منتشر کرده است. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که تمرکز بالایی در تخصیص منابع اعتباری به شرکت‌های هم‌نام و وابسته به برند «سینا» وجود دارد.

خالص تسهیلات پرداختی به شرکت های مرتبط بانک سینا 10٬087٫95 هزار میلیارد تومان و اصل مبلغ پرداخت‌شده 10٬916٫18 هزار میلیارد تومان است.

شرکت‌های وابسته با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شرکت توسعه اعتماد مبین – 4٬141٫71 هزار میلیارد تومان
2. شرکت توسعه نوآوری و فناوری سینا – 2٬718٫43 هزار میلیارد تومان
3. شرکت توسعه سینا – 1٬695٫74 هزار میلیارد تومان
4. شرکت توسعه فناوری اطلاعات سینا (تفاس) – 1٬532٫05 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، چهار شرکت بالا بیش از 95٪ کل تسهیلات مرتبط بانک سینا را دریافت کرده‌اند.

همه این شرکت‌ها نام‌هایی دارند که ارتباط ساختاری مستقیم با برند «سینا» را نشان می‌دهند، و در حوزه‌هایی مانند فناوری، نوآوری، توسعه صنعتی و دیجیتال فعال‌اند.

این تمرکز بالای منابع اعتباری در میان مجموعه‌های درون‌گروهی، می‌تواند از نظر ریسک اعتباری، شفافیت و حاکمیت شرکتی مورد ارزیابی جدی قرار گیرد.

* بانک شهر 680.68 همت به خودی‌هایش وام داد

مطابق با داده‌های ارائه‌شده، بانک شهر در سال 1403 جمعاً مبلغی در حدود 680٫68 هزار میلیارد تومان تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط اعطا کرده است. همچنین، اصل مبالغ پرداختی برابر با 705٫88 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شهرداری تهران – 351٫24 هزار میلیارد تومان
2. مسکن و ساختمان جهان – 105٫37 هزار میلیارد تومان
3. شهرداری شیراز – 47٫39 هزار میلیارد تومان
4. گروه توسعه صنایع و معادن شهر – 45٫96 هزار میلیارد تومان
5. شهرداری اصفهان – 30٫89 هزار میلیارد تومان
6. شهرداری مشهد – 29٫61 هزار میلیارد تومان
7. شهرداری کرج – 23٫70 هزار میلیارد تومان
8. شهرداری قم – 21٫91 هزار میلیارد تومان
9. نوسازان شهر تهران – 4٫94 هزار میلیارد تومان
10. صرافی شهر – 4٫49 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، شهرداری تهران به‌تنهایی بیش از نیمی از کل تسهیلات مرتبط بانک شهر را دریافت کرده است.

فهرست تسهیلات‌گیرندگان نشان‌دهنده تمرکز بالا بر نهادهای شهری و شرکت‌های توسعه‌گرای مرتبط با شهرداری‌ها است.

این سطح از تمرکز می‌تواند نیازمند تحلیل بیشتر از منظر ریسک نهادی، نسبت وثایق و تعارض منافع در درون ساختار شهری و مالی باشد.

* بانک صادرات چقدر به شرکت های خود وام داد؟

بانک صادرات ایران در سال مالی منتهی به اسفند 1403، جمعاً حدود 69٫46 هزار میلیارد تومان (69.460.215.512.226 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط خود اعطا کرده است. از این میان، اصل مبلغ پرداخت‌شده نیز برابر با 16٫43 هزار میلیارد تومان بوده است.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. صنایع پتروشیمی سبلان – 44٫96 هزار میلیارد تومان
2. آزادراه زنجان – تبریز – 16٫97 هزار میلیارد تومان
3. کارگزاری بانک صادرات ایران – 5٫61 هزار میلیارد تومان
4. واسپاری سپهر صادرات – 1٫04 هزار میلیارد تومان
5. ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز – 0٫79 هزار میلیارد تومان
6. انرژی سپهر – 0٫09 هزار میلیارد تومان

گفتنی است،  64 درصد از کل تسهیلات اشخاص مرتبط بانک صادرات صرفاً به یک شرکت، یعنی پتروشیمی سبلان اختصاص یافته است.

تسهیلات اعطایی به پروژه‌های زیرساختی (مانند آزادراه) و نهادهای وابسته (کارگزاری و لیزینگ) از دیگر مشخصه‌های این بانک است.

پدیده شاندیز نیز در لیست دریافت‌کنندگان دیده می‌شود که از نظر افکار عمومی و سوابق حقوقی اهمیت بالایی دارد.

* صنعت و معدن چقدر وام به خودی‌هایش داد؟

بر اساس اطلاعات فایل ارائه‌شده، بانک صنعت و معدن طی سال 1403 حدود 3٫99 هزار میلیارد تومان تسهیلات به اشخاص مرتبط خود پرداخت کرده است. اصل مبلغ پرداخت‌شده برای این تسهیلات نیز حدود 0٫70 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

دریافت‌کننده اصلی تسهیلات:

سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران – 3٫99 هزار میلیارد تومان

نکات قابل توجه: تنها یک شرکت به نام سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران کل تسهیلات اشخاص مرتبط را دریافت کرده است. این تمرکز 100٪ بر یک مشتری واحد، از منظر ریسک تمرکز اعتباری و الزامات نظارتی، نکته‌ای قابل توجه و محل بررسی دقیق‌تر است.

*6 شرکتی که بیشترین وام را از بانک کارآفرین گرفتند

مطابق با فایل رسمی منتشرشده، بانک کارآفرین تا پایان سال 1403 جمعاً حدود 11٬653٫64 هزار میلیارد تومان (11.653.468.013.685 ریال) تسهیلات به اشخاص مرتبط پرداخت کرده است. همچنین اصل مبلغ پرداخت‌شده نیز حدود 12٬114٫31 هزار میلیارد تومان بوده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. توسعه تجارت امید کارآفرین – 2٬947٫37 هزار میلیارد تومان
2. کار و اندیشه – 2٬077٫53 هزار میلیارد تومان
3. کارگزاری بانک کارآفرین – 2٬014٫76 هزار میلیارد تومان
4. لیزینگ کارآفرین – 1٬659٫18 هزار میلیارد تومان
5. گروه مالی کارآفرین – 1٬613٫92 هزار میلیارد تومان
6. تأمین آتیه امید کارآفرین – 1٬340٫89 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، کل تسهیلات اشخاص مرتبط بانک کارآفرین به شش شرکت اصلی تعلق دارد که همگی به‌نوعی از زیرمجموعه‌های مستقیم یا غیرمستقیم بانک هستند.

تمرکز اعتباری سنگین بر مجموعه‌ی امید کارآفرین، لیزینگ و گروه مالی، لزوم ارزیابی دقیق نسبت به وثایق دریافتی، بازپرداخت، و کنترل‌های داخلی را دوچندان می‌کند.

رقم تسهیلات اعطایی به‌لحاظ حجم، در رده‌ی بالا در میان بانک‌های خصوصی کشور قرار می‌گیرد.

* کشاورزی 16 همت به چه کسی وام داد؟

بانک کشاورزی در سال 1403 مجموعاً حدود 16٫215 هزار میلیارد تومان تسهیلات به اشخاص مرتبط اعطا کرده است. همچنین اصل مبلغ پرداخت‌شده برای این تسهیلات برابر با 16٫530 هزار میلیارد تومان بوده است.

 دریافت‌کننده اصلی:

شرکت توسعه و عمران اراضی کشاورزی – 16٫215 هزار میلیارد تومان

تمام تسهیلات مرتبط بانک کشاورزی در سال 1403 به یک نهاد مرتبط با توسعه اراضی کشاورزی اعطا شده است.

این تمرکز کامل بر یک دریافت‌کننده، نیازمند تحلیل دقیق‌تری از منظر نوع وثایق، عملکرد اعتباری و بازپرداخت‌ها است.

* 10 شرکتی که بیشترین وام را از بانک گردشگری گرفتند

بانک گردشگری در سال 1403 حدود 326٫47 هزار میلیارد تومان (326.477.594.070.418 ریال) تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط خود پرداخت کرده است. اصل مبلغ پرداخت‌شده نیز برابر با 320٫70 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شرکت توسعه فرآوری صنایع و معادن ماهان سیرجان – 106٫87 هزار میلیارد تومان
2. هم وطا آریا – 64٫94 هزار میلیارد تومان
3. اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان – 40٫72 هزار میلیارد تومان
4. نگین افق نیایش – 25٫71 هزار میلیارد تومان
5. الماس شهراد شرق – 18٫28 هزار میلیارد تومان
6. شرکت توسعه بازرگانی ایرانیان نوآور – 14٫33 هزار میلیارد تومان
7. شرکت فراگستر فدک اسپادان – 8٫48 هزار میلیارد تومان
8. پرستیژلند ایران – 8٫13 هزار میلیارد تومان
9. سرمایه‌گذاری و انبوه‌سازی پارس میکا کیش – 7٫86 هزار میلیارد تومان
10. مجتمع فولاد صنعت بناب – 7٫65 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، بیش از 32٪ از کل تسهیلات اشخاص مرتبط فقط به شرکت ماهان سیرجان پرداخت شده است.

اغلب دریافت‌کنندگان تسهیلات، شرکت‌های فعال در معدن، گردشگری، ساخت‌وساز و تجارت هستند که ارتباط ساختاری نزدیکی با بدنه بانک دارند.

تمرکز این حجم از منابع نزد چند شرکت خاص، از منظر ریسک تمرکز، الزامات نظارتی و وثایق قابل بررسی است.

* بانک ملت چقدر به شرکت‌هایش وام داد؟

بر پایه داده‌های رسمی منتشرشده، بانک ملت مجموعاً 123٫88 هزار میلیارد تومان (123.886.914.103.504 ریال)تسهیلات به اشخاص و شرکت‌های مرتبط با خود اعطا کرده است. این مبلغ با اصل پرداختی نیز برابر است و نشان‌دهنده تسویه‌نشده بودن کامل مانده تسهیلات است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. مجتمع معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق – 74٫47 هزار میلیارد تومان
2. شرکت مکران انرژی مفید – 16٫82 هزار میلیارد تومان
3. شرکت به‌پرداخت ملت – 11٫35 هزار میلیارد تومان
4. کارگزاری بانک ملت – 9٫22 هزار میلیارد تومان
5. شرکت ساختمانی بانک ملت – 6٫97 هزار میلیارد تومان
6. شرکت واسپاری ملت – 3٫40 هزار میلیارد تومان
7. توسعه صنایع و صادرات فارس – 1٫64 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، 60 درصد از کل تسهیلات مرتبط بانک ملت فقط به یک شرکت معدنی (بافق) اعطا شده است.

سایر دریافت‌کنندگان از زیرمجموعه‌های شناخته‌شده گروه بانک ملت هستند (پرداخت، کارگزاری، ساختمانی و واسپاری).

برخی ردیف‌های موجود نیز دارای تسهیلات صفر بودند و صرفاً در جدول گزارش شده‌اند.

* موسسه ملل چقدر به خودی‌هایش وام داد؟

مطابق فایل منتشرشده، مؤسسه ملل جمعاً مبلغ 324٫85 هزار میلیارد تومان (324.849.335.724.049 ریال) تسهیلات به اشخاص مرتبط اعطا کرده است. از این رقم، حدود 250٫88 هزار میلیارد تومان به‌عنوان اصل مبلغ پرداختی بوده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. گروه توسعه اقتصاد ملل – 237٫00 هزار میلیارد تومان
2. گروه هتل‌های میثاق ملل – 28٫15 هزار میلیارد تومان
3. لیزینگ توسعه صنعت و تجارت توس – 11٫08 هزار میلیارد تومان
4. بازارگردانی نوین پیشرو – 9٫78 هزار میلیارد تومان
5. نیروگاه خیام شید نیشابور – 8٫93 هزار میلیارد تومان
6. تامین سرمایه کاردان – 8٫08 هزار میلیارد تومان
7. عمران نوین توس جاودان – 6٫15 هزار میلیارد تومان
8. فرش ایران – 3٫60 هزار میلیارد تومان
9. کارگزاری ملل پویا – 2٫62 هزار میلیارد تومان
10. تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات ملل – 2٫59 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، بیش از 70٪ از کل تسهیلات اشخاص مرتبط به تنها یک شرکت یعنی گروه توسعه اقتصاد ملل تعلق دارد.

سایر شرکت‌ها نیز عمدتاً زیرمجموعه‌های اقتصادی، بازارگردانی، فناوری، لیزینگ و هتلداری وابسته به مؤسسه هستند.

تمرکز بالای اعتبارات نزد نهادهای درون‌گروهی، از منظر کنترل ریسک، نظارت داخلی و شفافیت تسهیلات مرتبط حائز اهمیت است.

*بانک ملی چقدر وام به شرکت‌هایش داد؟

بر اساس فایل بررسی‌شده، بانک ملی ایران طی سال 1403، مجموعاً 14٬324٫3 میلیارد تومان (14.324.319.912.808 ریال) تسهیلات به اشخاص مرتبط با خود پرداخت کرده است. اصل مبالغ پرداخت‌شده نیز بالغ بر 41٬356٫2 میلیارد تومان بوده که حاکی از وجود مانده‌های تسهیلاتی و بازپرداخت‌نشده‌ در سطح بالاست.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. گروه ملی صنعتی فولاد ایران – 6٬014٫7 میلیارد تومان
2. صنعتی و بازرگانی شفق راهیان اکسین – 4٬856٫7 میلیارد تومان
3. شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران – 2٬602٫9 میلیارد تومان
4. ایران ترانسفو – 850 میلیارد تومان
5. شرکت سهامی میر بیزنس بانک – 0 تومان

گفتنی است، نزدیک به 95٪ از کل تسهیلات مرتبط بانک ملی تنها به سه شرکت اعطا شده است.

شرکت میر بیزنس بانک در فهرست دیده می‌شود، ولی تسهیلات فعالی برای آن ثبت نشده است.

ارقام بالای تسهیلات نزد گروه ملی فولاد و شرکت‌های صنعتی نشان‌دهنده‌ی تمرکز سنگین منابع بانکی بر پروژه‌های کلان در حوزه صنعت و زیرساخت است.

* 40 درصد وام به خودی‌های سامان به 3 شرکت پرداخت شد

بر اساس داده‌های بررسی‌شده، بانک سامان در سال 1403 مجموعاً 18٬149٫15 هزار میلیارد تومان (18.149.153.100.687 ریال) تسهیلات به اشخاص مرتبط خود پرداخت کرده است. اصل مبالغ پرداخت‌شده نیز برابر با 19٬968٫37 هزار میلیارد تومان ثبت شده است.

 اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. شرکت کیش سل پارس – 3٬840٫58 هزار میلیارد تومان
2. شرکت نرم‌افزاری تندرنور – 3٬261٫97 هزار میلیارد تومان
3. گسترش خدمات آتیه‌اندیشان سپهر شرق – 2٬940٫46 هزار میلیارد تومان
4. پرداخت الکترونیک سامان کیش – 2٬246٫16 هزار میلیارد تومان
5. پردازشگران سامان – 2٬187٫75 هزار میلیارد تومان
6. خدمات تجاری هوشمند تسهیل‌کار – 1٬873٫14 هزار میلیارد تومان
7. بیمه سامان – 1٬500٫00 هزار میلیارد تومان
8. ارتباطات ماهواره‌ای سامان – 299٫07 هزار میلیارد تومان

گفتنی است، حدود 40٪ از کل تسهیلات اشخاص مرتبط بانک سامان فقط به سه شرکت اول پرداخت شده است.

تمرکز تسهیلات روی شرکت‌های فناوری اطلاعات، پرداخت الکترونیک، مخابراتی و بیمه‌ای است که مستقیماً با هلدینگ سامان پیوند دارند.

همه‌ی مشتریان مرتبط، نامی مشابه یا هم‌خانواده با برند "سامان" دارند که نشانگر پیوند ساختاری مستقیم است.

* بانک سپه چقدر وام به خودی‌ها داد؟

در چارچوب الزامات افشای اطلاعات مرتبط با تسهیلات کلان و اشخاص وابسته، بانک سپه نیز اطلاعات مربوط به تسهیلات اعطایی به اشخاص و شرکت‌های مرتبط خود را منتشر کرده است. با این حال، داده‌های ثبت‌شده در فایل افشا شده دارای نقص جزئی در ستون «خالص تسهیلات» هستند و تمامی ردیف‌های این ستون با عدد صفر درج شده‌اند.

با این وجود، بر مبنای ستون اصل مبلغ پرداخت‌شده که حاوی داده‌های عددی معتبر است، حدود 26٬015٫75 هزار میلیارد تومان به اشخاص مرتبط در بانک سپه پرداخت شده است.

اشخاص و شرکت‌های مرتبط با بیشترین دریافت تسهیلات:

1. سیمان ایلام – 17٫86 هزار میلیارد تومان
2. توسعه تجارت بین‌الملل زرین پرشیا امید – 7 هزار میلیارد تومان
3. شرکت لیزینگ انصار – 0٫58 هزار میلیارد تومان
4. توسعه مولد نیروگاهی جهرم – 0٫5 هزار میلیارد تومان
5. صنایع کاغذ غرب – 0٫07 هزار میلیارد تومان

بیش از 90٪ کل تسهیلات پرداخت‌شده به اشخاص مرتبط بانک سپه به دو شرکت سیمان ایلام و زرین پرشیا امید اختصاص دارد.

تمرکز شدید منابع در میان تعداد محدودی از شرکت‌های دریافت‌کننده از جمله ویژگی‌های برجسته این بانک است.

عدم ثبت «خالص تسهیلات» در این گزارش، نیازمند بازبینی دقیق‌تر و ارائه نسخه تکمیلی از سوی بانک است.